Ananiasz Rojecki

Ananiasz Rojecki (ur. 19 lipca 1896 w Wilnie, zm. 19 listopada 1978 w Warszawie) – polski geofizyk, działacz karaimski.

Pochodził z rodziny Karaimów, był synem Eleazara (pracownika firmy drogeryjnej) i Zefiryny ze Szpakowskich.

W latach 1915–1917 służył w armii rosyjskiej, dochodząc do stopnia podporucznika; kilka kolejnych lat spędził w Wilnie i centrum życia religijnego Karaimów w Eupatorii na Krymie. Od 1923 studiował matematykę i astronomię na Uniwersytecie Wileńskim, w 1929 uzyskał absolutorium z matematyki. Pracował następnie na tej uczelni jako meteorolog, od 1931 w charakterze asystenta Zakładu Meteorologii. Zajmował się m.in. pomiarami wiatrów, nasłonecznieniem i zachmurzeniem Wilna i Trok, klimatem Druskienik. Na użytek Wileńskiego Towarzystwa Ogrodniczego opracowywał prognozy przymrozków. W latach 1936–1938 przebywał w Berlinie, gdzie przygotowywał rozprawę doktorską O wysokości warstwy powietrza o tak zwanej stałej gęstości i zależności tej wysokości od rodzajów mas powietrza; nie zdążył otworzyć przewodu przed wybuchem wojny. Rękopis spłonął w czasie wojny, Rojecki nie podjął już później starań o uzyskanie doktoratu.

Od 1939 pracował w wojskowej służbie meteorologicznej, brał udział w kampanii wrześniowej. Powrócił następnie do Wilna, gdzie uczył matematyki i fizyki, początkowo oficjalnie, a od 1941 w ramach tajnego nauczania. Od początku roku szkolnego 1941/42 do końca okupacji hitlerowskiej kierował wraz z Władysławem Dziewulskim, Heleną Straszyńską i mgr Janiną Hlebowiczówną Uniwersyteckim Ośrodkiem Zorganizowanego Polskiego Szkolnictwa Tajnego w Wilnie.

Od 1944 był geologiem i geofizykiem w Litewskim Oddziale Komitetu ds. Geologii ZSRR. Brał udział w pracach komisji uniwersyteckiej ds. repatriacji do Polski dawnych pracowników Uniwersytetu Wileńskiego. Po przybyciu do Polski nie przyjął propozycji pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim, został natomiast asystentem na Uniwersytecie Toruńskim; później podjął pracę w Państwowym Instytucie Hydrologiczno-Meteorologicznym, dochodząc do stanowiska zastępcy dyrektora. Od 1950 posiadał status samodzielnego pracownika naukowego. W 1959 został adiunktem w Zakładzie Geofizyki PAN; zrezygnował z pracy tam w 1965, i przeszedł na emeryturę cztery lata później. Poza stałymi etatami prowadził zlecone wykłady i ćwiczenia z meteorologii, klimatologii i oceanografii na Politechnice Warszawskiej i Uniwersytecie Warszawskim.

Ananiasz Rojecki był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Hydrologiczno-Meteorologicznego (1947), przemianowanego w 1966 na Polskie Towarzystwo Geofizyczne. Wchodził w skład zarządu Towarzystwa, w 1974 nadano mu członkostwo honorowe. Przez wiele lat zasiadał w komitecie redakcyjnym pisma „Przegląd Meteorologiczny i Hydrograficzny” (od 1956 „Przegląd Geofizyczny”), pełniąc również funkcję redaktora naczelnego (1954–1973). Zasłużył się jako organizator służby hydrologiczno-meteorologicznej, prowadził liczne kursy zawodowe, ogłaszał publikacje o charakterze podręcznikowym, m.in. Instrukcja dla stacji opadowych sieci polskiej (1946), Tablice dzielenia do użytku obserwatorów stacji meteorologicznych (1949), Instrukcja dla stacji meteorologicznych wyższych rzędów sieci polskiej (1953).Był redaktoremi autorem wstępu książki Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno-meteorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI.

Uczestniczył w opracowywaniu polskiej wersji Międzynarodowego atlasu chmur (1950), na łamach „Przeglądu Geofizycznego” zamieszczał przeglądy współczesnej literatury naukowej w dziedzinie geofizyki. Interesował się również dziejami meteorologii w Polsce.

Od młodości aktywnie działał w organizacjach karaimskich. Był członkiem zarządu Wileńskiego Stowarzyszenia Karaimów (w 1923 pełnił funkcję sekretarza), redagował pismo „Myśl Karaimska”. Interesował się zagadnieniem demografii ludności karaimskiej w Polsce. Zaraz po wojnie wchodził w skład komitetu, organizującego życie religijne Karaimów z ramienia Karaimskiego Związku Religijnego.

Został pochowany na cmentarzu karaimskim przy ulicy Redutowej w Warszawie.

Został odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

• Jan Hanik, Ananiasz Rojecki, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXXI, 1989