Amadeo Goyanes

Amadeo Goyanes Vázquez, nado en Cinsa (Baamorto, Monforte de Lemos)o 27 de abril de 1915, e finado en Lugo o 2 de xuño de 1995, foi un ferroviario e músico galego.

Foi o maior de nove irmáns, fillo de Salustiano e Demetria, labregos, que traballaban no campo e no muíño familiar preto do río Cinsa, onde Amadeo axudaba de pequeno. Tamén aprendeu o oficio de carpinteiro en Ferreira de Pantón, máis concretamente en Paderne de Allariz, chegou a facer carros, arados e mobles cun señor chamado “Pepe”. El tamén aproveitaba o seu tempo libre cando estaba no muíño e dedicábase a elaborar frautas de cana e, deste xeito, tamén fixo a súa primeira gaita.

En 1936 abandonou Cinsa debido a que o chamaron para cumprir o servizo militar. Durante a guerra civil españolaquedou ferido en Peñarroya (provincia de Córdoba), onde permaneceu hospitalizado a causa da metralla que tiña na perna esquerda, debido ao cal volveu á casa considerado como un militar mutilado.

Entra a traballar na RENFE en Monforte de Lemos, cando rematou a guerra civil. Casou con Amelia Casar Aceiro de Bóveda, máis concretamente de Vilalpape, coa que tivo dúas fillas: Nieves e Charo.

Un ano despois trasladárono a traballar a Valladolid onde montou un bar na rúa Vega, no que a maioría dos clientes son galegos, os máis destacados son Faustino Santalices e Luís de Castro. Neste establecemento a parte de servirse principalmente viños e merendas, o propio Amadeo Goyanes tocaba a gaita xa que era o único que facía eso ata que chegou o coñecido Santalices e comezou a facer o mesmo que Amadeo.

En 1950 regresou a Monforte de Lemos para continuar traballando nas oficinas da RENFE. Anos despois montou un obradoiro onde construíu gaitas e tamén dedicaba o seu tempo de lecer a arraxar e montar radios. O 28 de xullo do ano 1966 recibiu a medalla e o título de “artesán exemplar”.

Seguiu tocando a gaita e co tempo aumentan os seus coñecementos. Ademais de tocar a gaita colaboraba con grupos de baile locais e tamén forma as asociacións chamadas Contos e Agarimos, e crea Os agarimos, grupo formado por gaiteiros que actuou en numerosos lugares.

En 1970 anos Amadeo Goyanes colleu unha xubilación anticipada, o que lle permitiu facer o que máis lle gustaba, é dicir dedicábase a fabricar e tocar instrumentos construídos por el mesmo e tamén lle gustaba dar a coñecer eses instrumentos.

Ese mesmo ano viaxou a Confolens (Francia), para asistir a uns cursos que se realizaban no Festival de Interpretación de Vielles, onde coñeceu a xente importante que lle faría a súa vez cambiar a súa visión da zanfona. Tamén acudiría posteriormente outra vez a este festival dúas veces máis, en agosto de 1972 grupo Os agarimos, en tren, e en xullo de 1977 para concursar nos Encontros Internacionais de Mestres-Luthiers de St. Charlier.

A principios dos anos 80 foi homenaxeado por un grupo de amigos en Monforte de Lemos.

A súa afección pola construción de instrumentos

Amadeo fixo principalmente gaitas aínda que tamén elaborou outros instrumentos como as frautas e as travesas.

Cando retorna de Valladolid crea obradoiros en diferentes locais.

Empezou a súa afección polos instrumentos aos 12 anos e non só aprendeu a tocar frautas, senón que tamén aprendeu a fabricalas.

En Valladolid grazas a Faustino Santalices aprendeu a construír a gaita nas tonalidades de Do e Si bemol.

Ao seu comezo non asinaba as frautas por iso algunhas de elas non conteñen a súa sinatura. Logo asinaríaas mediante un selo no que se observaba na parte de arriba “A GOYANES” e na de abaixo “MONFORTE”.

Vendía por encarga pero tamén directamente, distribuíaas sobre todo pola contorna pero tamén en colectivos galegos tanto en Europa como en América.

Bibliografía

• Quintana, Pablo (2015). Amadeo Goyanes e as zanfoneiras de Monforte acentralfolque. Centro Galego de música popular. ISBN 978-84-940598-7-2