Aimilios Metaxopoulos

Ο Αιμίλιος Μεταξόπουλος (26 Οκτωβρίου 1955 - 20 Νοεμβρίου 2010) ήταν Έλληνας πολιτικός επιστήμονας και πανεπιστημιακός που διατέλεσε Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου. Έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό από το σκάνδαλο, που ξέσπασε αφότου διαπιστώθηκε έλλειμμα στα ταμεία του Πανεπιστημίου.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955 και ήταν γιος του δικηγόρου Άγι Μεταξόπουλου. Tο 1973 αφού τελείωσε το γυμνάσιο πήγε στη Φλωρεντία, στη Σχολή Καλών Τεχνών, την οποία όμως και εγκατέλειψε σύντομα, για να σπουδάσει πολιτικές επιστήμες, φιλοσοφία και επιστημολογία στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών "Cesare Alfieri". Συνέχισε τις σπουδές του στη Σορβόνη.

Το διδακτικό του έργο συνδέθηκε κυρίως με το Πάντειο Πανεπιστήμιο, όπου διατέλεσε δύο φορές αντιπρύτανης (την πρώτη φορά σε ηλικία 35 ετών) και από το 1995 πρύτανης (τότε ο νεότερος πρύτανης στην Ευρώπη). Την εκλογή του στη θέση αυτή είχαν στηρίξει από κοινού ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία και Πολιτική Άνοιξη.Στις 15 Απριλίου 1995, όντας πρύτανης της Παντείου και ενώ η σχολή τελούσε υπό κατάληψη, δέχθηκε επίθεση από μέλη της Χρυσής Αυγής.

Πέρα από την ακαδημαϊκή του καριέρα, ορίστηκε μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Pαδιοτηλεόρασης, αλλά και γενικός γραμματέας του Iδρύματος Eλληνικού Πολιτισμού.Ήταν εκδότης και διευθυντής του περιοδικού «Θεωρία και Κοινωνία», ενώ συχνή ήταν η συνεισφορά του στην αρθρογραφία του ημερήσιου και περιοδικού τύπου. Δημοσίευσε τέσσερα βιβλία, επιστημονικές μονογραφίες και πολυάριθμα άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, σε τέσσερις γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά). Ακόμη για 10 περίπου χρόνια είχε εκπομπή στο ραδιόφωνο με θέμα το βιβλίο.

Η υπόθεση ξεκίνησε με μήνυση που κατέθεσε ο πρώην πρύτανης του Παντείου, Ηλίας Σιδηρόπουλος, βασιζόμενος σε πόρισμα ορκωτού λογιστή, στο οποίο είχε διαπιστωθεί έλλειμμα στα ταμεία του Πανεπιστημίου, ύψους δύο δις δραχμών (7,9 εκατ. ευρώ). Το έλλειμμα αφορούσε στην περίοδο 1992-1998 και κατηγορούμενος βρέθηκε τόσο ο Μεταξόπουλος, όσο και άλλα στελέχη του Πανεπιστημίου, διοικητικά και ακαδημαϊκά. Υποστηρίζεται πως η υπόθεση πήρε κακουργηματικό χαρακτήρα λόγω κινδύνου παραγραφής των αδικημάτων, ενώ θα έπρεπε, τουλάχιστον για τους πρυτάνεις, να περιορίζεται σε πλημμέλημα και στην απόδοση πολιτικών ευθυνών, ως δημοσίων λειτουργών που δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους. Εξάλλου, σύμφωνα με την ίδια πηγή, το πρυτανικό συμβούλιο του Παντείου κατ’ ουσίαν επικύρωνε δαπάνες που είχαν εγκριθεί προηγουμένως από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Στην πρώτη φάση της ανάκρισης ο Μεταξόπουλος χρειάστηκε να καταβάλλει εγγύηση 400.000 ευρώ ώστε να μην προφυλακιστεί. Ως μάρτυρες υπεράσπισης στη δίκη που ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2005, κατέθεσαν, μεταξύ άλλων, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Θόδωρος Πάγκαλος, Ανδρέας Λοβέρδος και Φώτης Κουβέλης του ΣΥΝ. Ο Μεταξόπουλος στην απολογία του υποστήριξε ότι τα οικονομικά του Πανεπιστημίου δεν ήταν μέρος των αρμοδιοτήτων του καθώς και ότι «ένας πρύτανης δεν μπορεί να ελέγχει τεφτέρια, δεν είναι λογιστής...». Από την πλευρά του ο εισαγγελέας υποστήριξε ότι οι κατηγορούμενοι είχαν εκδώσει νόμιμα εντάλματα πληρωμής για πλαστά ή εικονικά τιμολόγια, πράξη που υποδείκνυε δόλο. Τελικά ο Μεταξόπουλος καταδικάστηκε πρωτόδικα σε 25 χρόνια κάθειρξη «για υπεξαίρεση ύψους 1 δισ., 105 εκατομμυρίων δρχ., απάτη σε βάρος του Δημοσίου και ψευδή βεβαίωση» και φυλακίστηκε στις 6 Ιουνίου 2007, καθώς δεν του αναγνωρίστηκε το ανασταλτικό της έφεσης. Απορρίφθηκαν επίσης από τον εισαγγελέα οι λόγοι υγείας που προέβαλε, λέγοντας ότι «λόγοι συνείδησης δεν του επιτρέπουν να κάνει δεκτό το αίτημα για αναστολή», καθώς, όπως είπε, «εν προκειμένω ζημιώθηκε το ελληνικό Δημόσιο».Συνολικά καταδικάστηκαν 10 από τους 18 κατηγορούμενους, ενώ η ποινή του Μεταξόπουλου ήταν η δεύτερη βαρύτερη, μετά την καταδίκη σε τρις ισόβια του προϊσταμένου λογιστηρίου Αναστάσιου Κουτσοδημητρόπουλου. Εν γένει οι ποινές κρίθηκαν πολύ σκληρές και αιφνιδίασαν, καθώς σπανίως επιβάλλονταν τόσο υψηλές ποινές για οικονομικά αδικήματα. Σύμφωνα πάντως με μερίδα της ακαδημαϊκής κοινότητας, ο Μεταξόπουλος υπήρξε θύμα των πολιτικών συγκυριών που επικρατούσαν εκείνη την εποχή στην Ελλάδα, σε μία προσπάθεια να κατευναστεί η οργή της κοινωνίας για θέματα διαφθοράς.

Η υπόθεση στην οποία ήταν κατηγορούμενος ο Μεταξόπουλος έκλεισε με την οριστική καταδίκη σε ποινές φυλάκισης 10 ως 31 χρόνια τριών πρυτάνεων και έξι μελών του διοικητικού προσωπικού το 2012.

Μετά τη φυλάκισή του άρχισε τις προσπάθειες για αθώωσή του σε δεύτερο βαθμό εκδίκασης. Πριν όμως γίνει η δευτεροβάθμια δίκη παρουσιάστηκε ανάγκη να προχωρήσει σε μεταμόσχευση ήπατος εξαιτίας της κίρρωσης από την οποία έπασχε. Λόγω μάλιστα της κακής κατάστασης της υγείας του αποφυλακίστηκε, με παράλληλη καταβολή εγγύησης 100.000 ευρώ, απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και αφού είχαν απορριφθεί προηγουμένως άλλες δύο αιτήσεις αποφυλάκισης. Στις δύο από τις τρεις αιτήσεις του, συνέπεσε στην έδρα του δικαστηρίου να βρίσκεται η Πρόεδρος που τον είχε καταδικάσει. Ο όρος όμως,της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα, καθιστούσε αδύνατη την μεταμόσχευση καθώς ο Μεταξόπουλος έπρεπε να μεταβεί στη Γερμανία για την εκτέλεσή της. Τελικά το δικαστήριο αποφάσισε στις 19 Νοεμβρίου 2010 αφενός να άρει τον περιορισμό εξόδου και αφετέρου να αναβάλλει τη δίκη ώστε να μπορέσει να προχωρήσει στην επέμβαση. Αυτό τελικά δεν συνέβη καθώς ο Αιμίλιος Μεταξόπουλος πέθανε μια μέρα αργότερα στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν σε κρίσιμη κατάσταση λόγω της κίρρωσης, στις 20 Νοεμβρίου 2010, σε ηλικία 55 ετών.

Αυτοτελείς μελέτες και βιβλία

Οι αυτοτελείς μελέτες του Αιμ. Μεταξόπουλου περιλαμβάνουν:

• Kant: Politica, storia e scienza nella formazione dell' universo filosofico moderno (στα Ιταλικά). (Tesi di laurea). Φλωρεντία: Università degli Studi di Firenze. 1979. 

• L'Épistemologie de Hobbes: materialisme et conventionnalisme positiviste après 1650 (στα Γαλλικά). (Διδακτορική διατριβή). Παρίσι: Université de Paris I, Panthéon-Sorbonne. 1982. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2012. 

• Σύμβαση και αλήθεια. Περιπέτειες της σύγχρονης επιστημολογίας από τη θέση Duhem έως τη μεθοδολογία του Lakatos. Αθήνα: Παπαζήσης. 1988. 

• Πολιτικός σκεπτικισμός. Ο μύθος του θεμελίου. Αθήνα: Οδυσσέας. 1991. ISBN 960-210-110-5. 

• Περιπλανήσεις και εμμονές. Επιστημολογικές διαδρομές - Πολιτικές ιχνηλατήσεις. Αθήνα: Α.Α. Λιβάνης. 1997. ISBN 960-236-822-5. 

• Αυτοσυντήρηση, πόλεμος, πολιτική. Όψεις του μετανεωτερικού κόσμου υπό το φως της θεωρίας της κοσμοκατασκευής. Αθήνα: Α.Α. Λιβάνης. 2005. ISBN 960-14-1037-6. 

Αρθρογραφία

Ο Μεταξόπουλος είχε ευρύτατη παρουσία ως αρθρογράφος σε επιστημονικά περιοδικά, αλλά και σε εφημερίδες. Κείμενά του δημοσιεύθηκαν στη Δωδώνη, επετηρίδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στην Επιθεώρηση Κοινωνικῶν Ερευνών του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), στο περιοδικό Θεωρία και Κοινωνία, καθώς και σε ξένα επιστημονικά έντυπα. Άρθρα του φιλοξενούνταν τακτικά από τις εφημερίδες Το Βήμα της Κυριακής, Τα Νέα και Ελευθεροτυπία. Συμμετείχε, επίσης, με κείμενά του σε συλλογικούς τόμους.

Μεταφράσεις

Ο Αιμ. Μεταξόπουλος μετέφρασε ή συμμετείχε στη μετάφραση των παρακάτων εκδόσεων:

• Τόμας Χομπς, Λεβιάθαν, τόμ. Α΄ και Β΄. Αθήνα: Γνώση, 1988. (Σε συνεργασία με τους Γιάννη Δημητρακόπουλο και Γρηγόρη Πασχαλίδη). Νέα έκδοση σε ενιαίο τόμο: Γνώση, 2006. ISBN 960-235-019-9.

• Συλλογικός τόμος Επιστημολογία, Αθήνα: Νήσος, 1997. ISBN 960-85379-1-6. (Συμμετοχή, με άλλους μεταφραστές).

• Ίμρε Λάκατος, Μεθοδολογία των προγραμμάτων επιστημονικής έρευνας. Αθήνα: Σύγχρονα Θέματα, 1986.