Quick Facts
Biography
Տիգրան Իշխանի Ադամյան (նոյեմբերի 8, 1938({{padleft:1938|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:8|2|0}}), Գյումրի, Շիրակի մարզ, Հայաստան), հայ թավջութակահար, Գյումրիի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի երաժիշտ:
Ծնողները
Հայրը՝ Իշխան Մուրադյանը եղել է 1918 թվականին Հայաստանի թուրքահպատակ հատվածից Գյումրի փախած գաղթական մոր զավակ: Կարսի մարզի Ուզունքիլիսա գյուղում թուրքերը կոտորում են տղամարդկանց, այդ թվում Իշխանի 22-ամյա հորը՝ Ծառուկին, իսկ մայրը՝ Հռիփսիմեն, երկու որդիների՝ չորս տարեկան Աղասիի և երկու տարեկան Իշխանի հետ փախչում է Գյումրի: Գյումրիում Հռիփսիմեն սկսում է հարուստ ընտանիքների համար լվացարարություն անել և վաստակած չնչին գումարով հոգալ երկու որդիների կարիքները: Մեկ օր էլ վերադառնալով տուն, տեսնում է, որ փոքր տղան՝ Իշխանը չկա: Չորսամյա Աղասիի թոթովանքից մի կերպ իմանում է, որ մի կին եկել, եղբորը տարել է, երբ իրենք միասին խաղալիս են եղել դրսում: Երկար հարցուփորձերից հետո իմանում է, որ Իշխանին տարել է քաղաքի Սլաբոդկա թաղամասում բնակվող Տիգրան Ադամովի կինը՝ Հայաստանը: Հռիփսիմեն գտնում է նրանց տունը և մտնելով պահանջում իր որդուն: Սակայն Հայաստանը սկսում է համոզել, ասելով. «Դու երկու երեխայի հոգսը քաշել չես կարող, թող այս մեկը մեզ մնա, մենք զավակ չունենք, մեր երեխայի պես կպահենք, իսկ դու էլ մյուս որդուդ ավելի հեշտ կմեծացնես»: Երկար համոզելուց հետո Հռիփսիմեն ի վերջո տեղի է տալիս և արցունքն աչքերին հեռանում: Ադամով Տիգրանն իր որդեգրյալին տալիս է իր ազգանունը և նոր անուն, և Իշխան Մուրադյանը դառնում է Օսիկ (Հովսեփ) Ադամյան:
Գործունեությունը
Տիգրան Ադամյանը ծնվել է Լենինականում (այժմ՝ Գյումրի) 1938 թվականի նոյեմբերի 8-ին զինվորական երաժիշտ Օսիկ (Հովսեփ) Ադամյանի ընտանիքում: Սամվել Ադամյանի ավագ եղբայրը: Հաճախել է տեղի թիվ 1 հանրակրթական դպրոց, որին զուգահեռ սովորել է երաժշտական դպրոցի թավջութակի բաժնում, ապա երաժշտական կրթությունը շարունակել է երաժշտական ուսումնարանում: Ավարտելուց հետո դասավանդել է Սպիտակի երաժշտական դպրոցում: 1960-65 թվականներին սովորել է Երևանի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայում՝ ստանալով թավջութակի դասատուի և նվագախմբի մենակատար որակավորում: 14 տարի աշխատել է Լենինականի Նիկողայոս Տիգրանյանի անվան երաժշտական դպրոցում, որից հետո մեկ տարի (1971-1972 թթ.) եղել է նույն դպրոցի տնօրենը: 1972-1975 թթ. եղել է Կարա-Մուրզայի անվան երաժշտական ուսումնարանի տնօերնը, իսկ 1976-1988 թթ.՝ Ազատ Շիշյանի անվան թիվ 6 երաժշտական դպրոցի հիմնադիր տնօրենը: 1972 և 1973 թվականներին համերգային շրջագայությամբ Հայաստան է գալիս Մստիսլավ Ռոստրոպովիչը՝ այցելելով Լենինական (Գյումրի) և Կիրովական (Վանաձոր) քաղաքները: Որպես երաժշտական ուսումնարանի տնօրեն, Տիգրան Ադամյանը հանդիպում է մեծանուն թավջութակահարին, ծանոթություն և մտերմություն հաստատում նրա հետ: Գյումրեցի թավջութակահարը մեծ հուզումով առաջարկում է Ռոստրոպովիչին՝ վարպետության որոշ դասեր տալ իրեն՝ Լենինականում եղած ընթացքում: «Երբ գործիքս ձեռքս վերցրի և նստեցի նրա առջև, հուզմունքից ձեռքերս դողում էին, - հիշում է Տիգրան Ադամյանը, - դա տեսնելով նա ժպտաց և ասաց, որ նույն հուզմունքն ի՛նքն է ապրել, երբ Իսպանիայում հանդիպել է Պաբլո Կասալսին և նրանից վարպետության դասեր քաղել: Ուժերս հավաքելով նվագեցի Պյոտր Չայկովսկու Ռափսոդիան՝ թավջութակի համար: Ընթացքում մեկ-երկու անգամ ընդհատեց, ցուցումներ տվեց,իսկ վերջում ասաց, որ լավ ուսուցիչ եմ ունեցել և առաջարկեց կարիերաս շարունակեմ Մոսկվայում՝ առավել առաջ գնալու համար: Բայց կյանքն այլ ուղղությամբ ընթացավ, և չկարողացա նրա առաջարկին հետևել»:
Դրանից հետո հանդիպումներ է ունեցել այնպիսի մեծ երաժիշտների հետ, ինչպիսիք են թավջութակահար Դանիել Շաֆրանը, ջութակահարներ Լեոնիդ Կոգանը և Էդվարդ Գրաչը, դաշնակահար Յակով Ֆլիերը և երգչուհի Զարուհի Դոլուխանյանը:
Մեծ համերգներով հաճախ ելույթներ է ունեցել վաստակաշատ մանկավարժ-դաշնակահարուհիներ Դելլի Մելիքյանի, Մարիամ Մխիթարյանի հետ: Որպես մենակատար հանդես է եկել Լենինականի պետական կամերային նվագախմբի հետ (դիրիժորներ՝ Գրիգոր Դանիելյան (Դանիել Երաժիշտ), Սերգեյ Մացոյան, Սամվել Ադամյան, Ռոբերտ Մլքեյան):
Տարբեր նվագախմբերի կազմում եղել է Ֆրանսիայում (դիրիժոր՝ Ջիվան Խաչատրյան), Լիբանանում, Կիպրոսում, ՌԴ-ում, Թուրքիայում, ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Արգենտինայում, Ուրուգվայում, Բրազիլիայում (դիրիժոր՝ Սեպուհ Աբգարյան), Էստոնիայում (ղեկավար՝ Էդվարդ Եսաջանյան), Վրաստանում, ինչպես նաև ՀՀ տարբեր քաղաքներում:
Բազմիցս ելույթներ է ունեցել զորամասերում, գրական-երաժշտական երեկոներին, հանդես է եկել կամերային երաժշտության ժանրում (կվարտետ, տրիո): 55 տարի աշխատել է Գյումրիի տարբեր երաժշտական հաստատություններում: Այդ տարիների ընթացքում ունեցել է բազմաթիվ շնորհալի աշակերտներ, որոնցից Հրաչյա Վարդանյանը 1969 թվականին Կոմիտասի 100-ամյակին նվիրված հանրապետական փառատոնին նվաճել է առաջին մրցանակը: Նրա նախկին շրջանավարտներն այժմ աշխատում են աշխարհի տարբեր երկրներում՝ որպես դասատուներ և նվագախմբի երաժիշտներ:
Աղբյուրներ
- Գ. Վարդանյան, «Գյումրի», գիրք առաջին, Երևան, 2006 թ., էջ 556-557: