Nikolaos Eleftheriadis

Ο Νικόλαος Ελευθεριάδης (Πέτρα Λέσβου 1867 –  Αθήνα 1943) ήταν Έλληνας νομικός και ιστορικός.

Ήταν του Παναγιώτη Ελευθεριάδη και της Ασπασίας Χατζηνικολή. Ανηψιός του ήταν ο ζωγράφος Τάκης Ελευθεριάδης. Μετά την αποφοίτησή του από την Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι, το Λονδίνο και το Βερολίνο. Διετέλεσενομικός σύμβουλος της επί των Ελληνοβουλγαρικών συνόρων οροθετικής επιτροπής, ειδικός νομικός σύμβουλος του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Γεωργίας[1].

Ευρισκόμενος στο σπίτι του αδελφού του Παντελή, στην Πέτρα Λέσβου, κατά τις ημέρες τρομοκρατίας του Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου 1912, δέχθηκε επίθεση άτακτων Τούρκων οι οποίοι τον τραυμάτισαν ελαφρά.

Ήταν παντρεμένος με την Ελένη Μωραΐτου και δεν είχαν παιδιά. Πέθανε στην Αθήνα, όπου ήταν μόνιμα εγκατεστημένος, σε ηλικία 76 ετών.

Το συγγραφικό έργο του Ν. Ελευθεριάδη είναι σημαντικό και αναφέρεται κυρίως σε λεπτά νομικά ζητήματα περί των προνομίων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του οθωμανικούτε Δίκαιο.

•  «Λεξικόν Τουρκοελληνικόν» (1898)

• «Η ακίνητος ιδιοκτησία εν Τουρκία»[2] (1903)

• «Ανατολικαί Μελέται, τομ. Ι: Τα προνόμια του Οικουμενικού πατριαρχείου υπό ιστορικήν, θρησκευτικήν, πολιτικήν και νομικήν έποψιν κρινόμενα και η κατ' αυτά πολιτική και νομική και θρησκευτική κατάστασις των εν Τουρκία Χριστιανών. Εν Σμύρνη, τύποις Ν. Μ. Βιδόρη[3]» (1909)

• «Μελέται μουσουλμανικού δικαίου οθωμανικής νομοθεσίας και δικαίων των εν Τουρκία Χριστιανών. Τεύχος πρώτον»[4]. (1912)

• «Οι Μουσουλμάνοι εν Ελλάδι ...» (1913)

• «Τα δίκαια της Πολιτείας επί των εν Μακεδονία και Ηπείρω γαιών» (1915)

• «Τα μετά τη συνθήκη των Αθηνών. Περί των εν ταις νέαις χώραις εγκαταλειμμένων κτημάτων» (1915)

• «Γνωμοδοτήσεις περί κτηματικών ζητημάτων και διαφορών εν ταις Νέαις Χώραις». (1916 – 1917)

• «Πελασγική Ελλάς - Οι Προέλληνες» (1931)

• «Μοναστηριακαί γαίαι. Γαίαι και δάση ιερών μονών Αγίου Όρους. Μελέτημα εκ τε του ιερού Μουσουλμανικού Δικαίου, της Τουρκικής ιστορίας και νομοθεσίας και του νεοτέρου Ελληνικού δικαίου» (1939)

Αναφέρεται, επίσης, μελέτη του Ν. Ελευθεριάδη με τίτλο «Ιδιωτικόν διεθνές δίκαιον», που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 1896 στη σμυρναϊκή Αμάλθεια [φύλλα υπ’ αριθμ. 5975 (της 10-5-1896) έως 5981 (της 19-5-1896)][5].

[1] Κάτοχος όσο λίγοι ευρωπαίοι του οθωμανικού δικαίου, ο Ν. Ελευθεριάδης πρόσφερε τις υπηρεσίες του για τη διευθέτηση πολύπλοκων νομικών ζητημάτων σχετικά με τα ιδιωτικά και βακουφικά ακίνητα των Νέων Χωρών (1912 – 1923) καθώς και τα ανταλλάξιμα (1923 κ.ε.). Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του ασχολήθηκε και με την επίλυση κτηματικών διαφορών μεταξύ των κοινοτήτων περιφερείας Καλλονής και της Μουφτείας Μηθύμνης Λέσβου (14-10-1921).

Για τα δημόσια λειτουργήματα που άσκησε ο Ν. Ελευθεριάδης, βλ. το δημοσίευμα της εφημερίδας ‘Λέσβος’ με τίτλο ‘ΟΡΚΩΜΟΣΙΑ ΤΟΥ κ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ’ (φ. 866, της 5-1-1915).

[2] Πρωτοδημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα ‘Αμάλθεια’ της Σμύρνης, αρχής γενομένης απ’ το φύλλο της 28 Οκτ. 1897 (π.ημ.) [Αναγνώστου Στρατής, ‘Η Λέσβος των ετών 1896-99 στη σμυρναϊκή εφημερίδα Αμάλθεια’  ΛΕΣΒΙΑΚΑ, τομ. Κ΄ 2004, σελ. 25]

[3] Σε μονόστηλο της ‘Σάλπιγγος’ (φ. 31 της  25-5-1909) με τίτλο ‘Επιστημονική Κίνησις’ εξαίρεται η υποδοχή που επιφυλάχθηκε στη μονογραφία αυτή του Ν. Ελευθεριάδη. Μαζί με τα συγχαρητήρια προς τον συγγραφέα και εκφράζεται και η προσδοκία δημοσιεύσεως και των υπολοίπων τόμων του έργου.

[4] Τη δημοσίευση του έργου ανακοίνωσε η Σάλπιγγα στις 23 Σεπτεμβρίου 1912.

[5] Στρ. Αναγνώστου, ‘Η Λέσβος των ετών 1896 – 1899 στη σμυρναϊκή εφημερίδα ‘Αμάλθεια’. Λεσβιακά Κ΄ (2004), σελ. 5 – 48.

Ν.Σταυρίδης-Νικολαΐδης, Ιστορία της Πέτρας (Λέσβου), τ.Β΄, Αθήνα 2016, σσ 561-2.