Jan Jakub Lardelli

Jan Jakub Lardelli wł. Giovanni Giacomo Lardelli (ur. 1870 w Szwajcarii, zm. 17 września 1941 w Warszawie) – pochodzący z Włoch szwajcarski mistrz cukierniczy.

Rodzina Lardellich pochodziła z Włoch, skąd przenieśli się do szwajcarskiego kantonu Graubünden. Giovanni Giacomo Lardelli przyjechał do Królestwa Polskiego w 1884 na zaproszenie wuja Andrzeja Semadeniego, po którego śmierci w 1886 został przez rodzinę Semadenich skierowany na praktykę początkowo w Lublinie, a następnie w Berlinie, Paryżu i Mediolanie. Po powrocie do Warszawy w 1902 lub 1903 otworzył przy ulicy Kruczej 49 lokal "Pasticeria di Milano", która jako pierwsza w Warszawie prowadziła sprzedaż wyrobów cukierniczych jedynie na wynos. Ciasta znajdowały się w szklanych gablotach, były nakładane przy pomocy specjalnych szczypców, a zarówno wnętrze jak i opakowania były oznaczone logo przedstawiającym mediolańską katedrę. Nowościami wprowadzonymi przez Lardellego do galanterii cukierniczej były typowe dla kuchni francuskiej briosze, eklery wypełniane kremami smakowymi oraz tarteletki z owocami o różnych rozmiarach, a także babeczki z mąki kukurydzianej i szeroki wybór herbatników. W 1905 roku otworzył cukiernię-kawiarnię pod firmą "G. G. Lardelli", której wystrój był tak odmienny od dotychczas przyjętego, że zaczęto używać określenia "styl lardellowski", który charakteryzowała czystość, przestronność i prostota. Ściany były wyłożone glazurą, podłoga terakotą, wiszące na ścianach lustra nie posiadały ram, witryny sięgały podłogi, a blaty stolików były sporządzone z białego marblitu. Przez krótki czas działały dwie cukiernie, przy ulicy Marszałkowskiej 80 i Nowym Świecie 23, zaś w 1907 powstała pracownia i wytwórnia czekolady przy ulicy Polnej 28/30. W 1910 lokal przy ulicy Kruczej już nie działał, a kawiarnia przy ulicy Boduena została przebudowana zgodnie z projektem Jerzego Stanisława Węgierkiewicza. Lokal składał się z dwóch sal, w jednej jesionowe meble były pokryte czerwoną materią, a malowidła ścienne oraz inkrustowane wyposażenie ozdobiono motywem czerwonej jarzębiny na tle pożółkłych liści. Druga sala zwana była "Egipskimi Salonami", a największą ozdobą był fryz przedstawiający sceny nawiązujące do mitologii, zaś motywem przewodnim kwiat lotosu. Cukiernia była przeznaczona głównie dla kobiet, a do obsługi zatrudniano tylko młode kelnerki. W tym czasie powstała też filia przy ulicy Flory, która mimo lokalizacji w ogrodach Bagateli działała cały rok. Podczas I wojny światowej Jan Jakub Lardelli zawiesił działalność swojego przedsiębiorstwa, a lokale przekazał współpracownikom, aby prowadzili je jako własne. W wolnej Polsce na krótko otworzył cukiernię w kamienicy ulicy Nowy Świat 23, a następnie skupił się na budowie zaprojektowanego przez Juliusza Nagórskiego budynku w kształcie rotundy u zbiegu ulic Polnej i Mokotowskiej. Działający od 1925 lokal poza tradycyjnym jak dla Lardellego wystrojem posiadał również estradę koncertową, taras letni. Występowała tu często Lucyna Szczepańska, ale wnętrze wielokrotnie krytykowano jako zbyt duże i mało przytulne. Wkrótce otworzył też punkty przy ulicy Wierzbowej i w Alejach Jerozolimskich, gdzie również połączono funkcję cukierni i kawiarni. Po wybuchu II wojny światowej lokale Lardellego upodobali sobie Niemcy, a dyrygentem w rotundzie przy ulicy Polnej został kolaborujący z nimi Adam Dołżycki. Podczas jednego z występów Dołżycki obraził patriotyczne uczucia klientów, którzy zaczęli omijać cukiernią. Załamany upadającym przedsiębiorstwem Jan Jakub Lardelli zmarł nagle we wrześniu 1941 i spoczął na cmentarzu ewangelicko-reformowanym (kw. W-2-4), a jego przedsiębiorstwo przejął syn, który opuścił Warszawę przed wybuchem powstania warszawskiego, podczas którego rotunda uległa zniszczeniu.

• Jadwiga Waydel Dmochowska, Jeszcze o dawnej Warszawie, rozdział Cukiernie, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960, s. 238-268.
• WojciechW. Herbaczyński WojciechW., W dawnych cukierniach i kawiarniach warszawskich, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 115-121, ISBN 83-06-00789-1, OCLC 69562864 .
• Jadwiga i Eugeniusz Szulcowie, Cmentarz Ewangelicko-Reformowany w Warszawie, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 124. ​ISBN 83-06-01759-5​
• "Życie Jana Jakuba Lardellego" Gazeta Wyborcza 12 sierpnia 2001
• "CHOCOLATERIE SUISSE „G. G. LARDELLI”", Made in Warszawa