Quick Facts
Biography
Irena Kaniewska (ur. 30 września 1914 w Krakowie, zm. 2 października 1963 w Warszawie) – polska konstruktor szybowcowa, pilot, członek Zarządu Głównego Aeroklubu PRL.
Życiorys
Córka Wilhelma Kahla i Zofii z Wątróbskich. W 1933 roku zdała maturę w Gimnazjum im. J. Kowalczyka w Warszawie i rozpoczęła studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Od 1940 roku kontynuowała studia wyższe na tajnych kursach prowadzonych przez profesorów Politechniki Warszawskiej, dyplom inżyniera uzyskała 28 września 1941 r. W tym samym roku wyszła za mąż za Feliksa Kaniowskiego. Od 1942 roku zatrudniona była jako robotnica w rozlewni wódek.
Brała udział w Powstaniu Warszawskim, po jego upadku była wywieziona do obozu pracy przymusowej w Berlinie. Jej mąż zginął w styczniu 1945 r. w obozie koncentracyjnym Buchenwald. W maju 1945 r. wróciła do Polski.
W czerwcu 1945 r. rozpoczęła pracę w Państwowym Monopolu Spirytusowym w Żyrardowie, następnie od sierpnia 1946 r. była zatrudniona jako inżynier projektant urządzeń fabrycznych w dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego w Warszawie. Od 1 października 1946 r. została zatrudniona w Bielsku w Instytucie Szybownictwa na stanowisku konstruktora lotniczego.
W 1954 roku w została kierownikiem Sekcji Prototypów SZD. Pracowała także społecznie: była członkiem Rady Zakładowej oraz przewodniczyła komisji współzawodnictwa, w latach 1953-1954 przewodniczyła sekcji SIMP w Bielsku-Białej, a ponadto była wiceprzewodniczącą koła Naczelnej Organizacji Technicznej obejmującego swoją działalnością miasto i ówczesny powiat bielsko-bialski.
Od 1 października 1954 r. została zatrudniona jako starszy asystent w Zakładzie Wytrzymałości Instytutu Lotnictwa w Warszawie. Zajmowała się samodzielnie problemami z zakresu wytrzymałości i dynamiki szybowców, prowadziła prace konstrukcyjne z zakresu celów latających oraz brała czynny i twórczy udział w opracowaniu przepisów budowy sprzętu lotniczego. W marcu 1956 roku jury konkursu na szybowiec szkolny przyznało jej III nagrodę za pracę opatrzoną godłem "Wróbel".
1 września 1957 r. otrzymała tytuł naukowy adiunkta Instytutu Lotnictwa w Warszawie. W połowie października 1961 r. odbyło się posiedzenie Kolegium Naukowe Zakładu Wytrzymałości IL w sprawie zaopiniowania ankiet pracowników Zakładu Wytrzymałości w celu uzyskania przez nich stanowiska samodzielnego pracownika naukowo-badawczego.Przedstawiono tam dorobek naukowy mgr inż. Ireny Kaniewskiej kandydata na to stanowisko:
- Program prób statycznych prototypu samolotu TS-11 Iskra.
- Studium Pracy Sworzni w drewnie.
- Dokumentacja obliczeniowa i konstrukcyjna doświadczalnego szybowca nieortoksyjnego IS-5 Kaczka.
- Projekt obliczenia aerodynamicznego doświadczalnego szybowca bezogonowego SZD-13 Wampir.
- ProjektPolskich Norm.
- Przepisy budowy sprzętu lotniczego-część szybowce. Technika Lotnicza Nr.6 z 1958.
- OSTIV- Organisation scientifique et technique du vol à voile.
- Rysunki zestawieniowe szybowców 3 szt.
- Rysunki zestawieniowe celu latającego 3 szt.
Kolegium przewodniczył mgr inż. Tadeusz Chyliński kierownik Zakładu Wytrzymałości.W skład Kolegium wchodzili:
- mgr inż. Tadeusz Chyliński – przewodniczący
- mgr inż. Stanisław Mosica
- Doc.inż. Tadeusz Sołtyk
- mgr inż. Romuald Romicki
- Prof.dr inż. Kazimierz Wolski
Członkowie Kolegium Naukowego Zakładu Wytrzymałości pozytywnie zaopiniowali dorobek naukowy mgr inż. Ireny Kaniewskiej. W styczniu 1963 r. otrzymała stopień samodzielnego pracownika naukowo-badawczego.
Zginęła w nocnym locie w dn. 2 października 1963 r. w Warszawie, 7 października została pochowana na cmentarzu w Żyrardowie. Tego samego dnia pośmiertnie została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Konstrukcje przy opracowaniu których brała udział:
- IS-2 Mucha,
- IS-5 Kaczka
- Mucha bis,
- IS-4 Jastrząb,
- Mucha ter,
- SZD-9 Bocian,
- SZD-8 Jaskółka,
- SZD-10 Czapla,
- SZD-13 Wampir.
Działalność sportowa i społeczna
W 1938 r. zaczęła latać na szybowcach w Miłośnie, gdzie uzyskała kategorie A i B pilota szybowcowego. W maju 1946 roku ukończyła kurs instruktorów szybowcowych, a w okresie letnim kurs pilotów samolotowych w Cywilnej Szkole Pilotów i Mechaników w Ligocie Dolnej. W grudniu tego roku została członkiem Aeroklubu Bielskiego.
W maju 1950 r. zdobyła srebrną odznakę szybowcową. Tego samego roku w Samolotowym Zlocie Gwiaździstym zajęta 5 miejsce. W 1952 roku w Regionalnych Zawodach Szybowcowych w Katowicach zajęła 2 miejsce.
W 1956 r. uzyskała licencje pilota samolotowego II klasy. W marcu 1957 r. została członkiem Aeroklubu Warszawskiego. W rozegranym w Warszawie I Konkursie Akrobacji Szybowcowej zajęła 7 miejsce. W grudniu 1957 r. została członkiem Zarządu Głównego Aeroklubu PRL. Dwukrotnie startowała w Samolotowych Mistrzostwach Polski: w 1959 r. z nawigatorem Wiesławą Łanecką (23 miejsce), w 1960 r. z nawigatorem Lucyną Bajewską (16 miejsce).
Pasjonowała się akrobacją lotniczą - jako pierwsza kobieta w Polsce wykonała na samolocie pętlę odwróconą. Była członkiem Komisji Rewizyjnej Aeroklubu PRL, lotniczej komisji egzaminacyjnej, komisji sędziowskiej na zawodach szybowcowych i samolotowych, a także Komisji Ekspertów Lotniczych RWPG oraz rzeczoznawcą lotniczym Komisji Przepisów Sprzętu Lotniczego przy Departamencie Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji.
Przypisy
Bibliografia
- Jerzy RyszardJ.R. Konieczny Jerzy RyszardJ.R., TadeuszT. Malinowski TadeuszT., Mała encyklopedia lotników polskich. Tom II, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, ISBN 83-206-0734-5, OCLC 750788921 .
- Rafał Chyliński: Moja pasja lotnictwo.Życie i działalność Tadeusza Chylińskiego dla Polskiego Lotnictwa w świetle dokumentów. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2017, s. 852. ISBN 978-83-7339-166-6 oraz Tom 2 ISBN 978-83-7339-167-3