Henryk Ryszard Tomaszewski

Henryk Ryszard Tomaszewski (ur. 1 listopada 1948 w Olsztynie) – polski duchowny protestancki, historyk Kościoła specjalizujący się w dziejach polskich wspólnot ewangelikalnych, biznesmen.

Ostatni skład zespołu redakcyjnego „Chrześcijanina” z czasów ZKE (1988), od lewej stoją: Mieczysław Kwiecień, Henryk Ryszard Tomaszewski, Mieczysław Czajko, Edward Czajko i Kazimierz Krystoń.

Urodził się 1 listopada 1948 roku w Olsztynie.

Ukończył studia na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, magisterium uzyskał w 1974. Pod kierunkiem ks. prof. Woldemara Gastparego napisał dysertację doktorską pt. Grupy chrześcijańskie typu ewangeliczno-baptystycznego na terenie Polski od 1858 do 1939 roku i obronił ją w 1981. Później był m.in. autorem nieopublikowanej pracy Społeczności ewangeliczno-baptystyczne po roku 1939. Był jedynym doktorem teologii w ZKE.

W latach 1970-1975 pracował w redakcji audycji radiowej „Głosu Ewangelii z Warszawy” oraz w dziale wydawniczym Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego (ZKE). Od 1975 roku był członkiem redakcji „Chrześcijanina”. W latach 1981-1987 był sekretarzem Rady ZKE, pełnił też funkcję sekretarza w Komisji Pomocy Polskiej Rady Ekumenicznej.

Na ostatnim Synodzie ZKE głosował przeciwko rozwiązaniu tego Kościoła i był zdania, że likwidacja ZKE nie jest rozsądną decyzją. Był zwolennikiem przynależności Kościoła Chrystusowego do Polskiej Rady Ekumenicznej. W roku 2004 zrezygnował z członkostwa w KCh.

Na I Synodzie Kościoła Zborów Chrystusowych wybrany został sekretarzem Rady Kościoła i funkcję tę pełnił do roku 1992. W latach 1987-1992 był również redaktorem naczelnym kwartalnika „Słowo i Życie”. Przez kilka lat był wykładowcą w Wyższym Baptystycznym Seminarium Teologicznym.

Od roku 1984 jest wydawcą Ekumenicznego Przekładu Przyjaciół.

Jest także biznesmenem.

Ze względu na charakter swej działalności naukowej wiele czasu spędził w archiwach. W latach 1990-1991 przeglądał zasoby Centralnego Archiwum KC PZPR (dokumenty te zostały przekazane później dla Archiwum Akt Nowych (AAN), ale według Tomaszewskiego nie przekazano wszystkich). W latach 1990-1993 przeglądał dokumenty Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Korzystał też z archiwów AAN, IPN i innych.

Jako sekretarz Rady ZKE zgromadził materiał archiwalny na temat ZKE, który przekazał później dla AAN. Przekazał także oryginalne dokumenty Zjednoczenia Kościołów Chrystusowych z lat 1928-1953 (otrzymał je od Jerzego Sacewicza).

Zajmował się dziejami Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego. W roku 2009 opublikował książkę Zjednoczony Kościół Ewangeliczny 1947-1987. Jan Mironczuk ocenił, że jego opracowanie historii ZKE stanowi cenną pomoc dla początkujących historyków zajmujących się problematyką ewangelikalną w PRL-u oraz dla osób interesujących się tą tematyką.

Jego zdaniem Urząd do Spraw Wyznań cały czas utrudniał funkcjonowanie ZKE, także Tadeusza Dusika, ocenianego przez innych pozytywnie, umieścił wśród złych dyrektorów UdsW. Szymon Biliński został uznany niemal za sprawcę aresztowań działaczy ZKE w roku 1950.

Doniesienia informatorów zwerbowanych w środowisku kościołów mniejszościowych nie przedstawiają wielkiej wartości. Informacje te można było przeczytać w prasie kościelnej. Według Tomaszewskiego dla MBP chodziło przede wszystkim o zdobycie agenta w danym środowisku i mieć poczucie kontrolowania tego środowiska.

Kościoły ewangelikalne określał zwykle mianem „wolnych kościołów” i przyjmował definicję zaproponowaną przez Mieczysława Kwietnia. Uważa, że główną cechą odróżniającą kościoły ewangelikalne od historycznych jest utworzenie nowej jakości pobożności i nowego stylu życia. Zachodzą pomiędzy nimi nieznaczne różnice dogmatyczne, które dotyczą sposobu pojmowania chrztu wiary, eucharystii i chrztu w Duchu Świętym. Kościoły te manifestują przede wszystkim wiarę w Chrystusa, nie koncentrują się natomiast na tworzeniu nowych dogmatów.

• Wyznania typu ewangeliczno-baptystycznego wchodzące w skład Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego w latach 1945-1956. Tomaszów Mazowiecki: Słowo i Życie, 1991. ISBN 83-88497-11-1.
• Kościół Chrystusowy w Polsce w latach 1921-1953. Słowo i Życie, 1992.
• Baptyści w Polsce w latach 1858-1918. Warszawa: Kompas II, 1993.
• Wspólnoty chrześcijańskie typu ewangeliczno-baptystycznego na terenie Polski w latach 1858-1939. Warszawa: WBST, 2006. ISBN 83-88497-11-1.
• Baptyści w Polsce w latach 1918-1958. Warszawa: Słowo i Życie, 2008. ISBN 978-83-925744-2-2.
• Zjednoczony Kościół Ewangeliczny 1947-1987. Warszawa: KOMPAS II, 2009. ISBN 978-83-925744-5-3.

• Jan Mironczuk. Henryk Ryszard Tomaszewski, Zjednoczony Kościół Ewangeliczny 1947-1987, Warszawa Kompas II, 2009, 508 s.. „Przegląd Prawa Wyznaniowego”, s. 287-291, 2010. 
• H.R. Tomaszewski: Społeczność baptystyczna w kontekście działań władz Polski Ludowej. W: Władze Polski Ludowej a mniejszościowe związki wyznaniowe. pod red. T.J. Zielińskiego. Warszawa-Katowice: WBST, 2010, s. 129-157.
• H.R. Tomaszewski: Zjednoczony Kościół Ewangeliczny 1947-1987. Warszawa: KOMPAS II, 2009. ISBN 978-83-925744-5-3.
• Jan Turnau. Polska. Zaciszne Zakościele. „Gazeta Wyborcza”, 17.06 2011. 
• M.R. Weremiejewicz: Kościół Chrystusowy w Polsce w latach 1921-2006. Toruń: Duet, 2014, s. 299. ISBN 978-83-62558-81-0.
• Tadeusz J. Zieliński: Protestantyzm ewangelikalny. Studium specyfiki religijnej. Wyd. 2. Katowice: 2014, s. 350-351. ISBN 978-83-931204-9-9.