Quick Facts
Biography
Helena Jurgielewicz (ur. 7 czerwca 1897 w Krakowie, zm. 29 listopada 1980 w Warszawie) – pierwsza kobieta z dyplomem weterynaryjnym w Polsce.
Życiorys
Urodzona 7 czerwca 1897 r. w Krakowie, była najmłodszą córką Odona Bujwida i jego żony Kazimiery. Jej rodzeństwem byli Kazimiera, Zofia Mostowska, Jadwiga Demel, Jan i Stanisław Bujwid. W młodości brała udział w wyścigach rowerowych, uprawiała wioślarstwo, jeździectwo, narciarstwo i taternictwo. Jako pierwsza kobieta zimą zdobyła Wrota Chałubińskiego.
Absolwentka krakowskich Miejskiej Szkoły Gospodarstwa Domowego i I Gimnazjum Żeńskiego, od 1915 r. studentka Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Była jedyną kobietą na tym kierunku studiów, trzy pierwsze lata jako wolna słuchaczka, dopiero na czwartym roku została formalnie przyjęta na studia, ale zaraz potem wybuchły walki o Lwów.
W 1918 roku jako jedna z 65 kobiet brała udział w walkach o Lwów przeciwko Ukraińcom jako snajper, za co została awansowana na starszego wachmistrza 5 Pułku Piechoty Legionów. Z wojska odeszła w stopniu podporucznika i odznaczona Krzyżem Walecznych. Po zakończeniu walk 5 maja 1923 roku wróciła na studia. Po uzyskaniu (jako pierwsza kobieta w Polsce) dyplomu pracowała w Laboratorium Bakteriologicznym i Dóbr Państwowych w Warszawie, a w 1932 roku została kierownikiem sanitarnym rzeźni warszawskiej. Pracę zawodową łączyła z aktywnością społeczną, m.in. w Zarządzie Głównym Rodziny Wojskowej i Akademickim Związku Sportowym.
Po agresji sowieckiej na Polskę wyjechała z mężem i córką z rodziną do Francji, gdzie jej mąż wstąpił do Wojska Polskiego, a sama podjęła pracę w Instytucie Pasteura. Po klęsce Francji jej mąż został ewakuowany na Wyspy Brytyjskie, gdzie zmarł w tym samym roku. Ona sama wraz z córką brała udział w ruchu oporu, m.in. organizując transport alianckich żołnierzy przez Pireneje. Za swoją działalność obie zostały w 1942 r. aresztowane i osadzone w obozie koncentracyjnym Ravensbrück. W kwietniu 1945 r. przeżyła ewakuację obozu, wróciła do Polski, pracowała m.in. w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Myślenicach (gdzie organizowała dział higieny komunalnej) i w tamtejszym szpitalu (gdzie organizowała pracownię analityki medycznej), a także na stanowisku miejskiego lekarza weterynarii w Ostródzie.
Na emeryturę przeszła w 1973 r., zmarła 29 listopada 1980 r. w Warszawie i została pochowana na tamtejszym Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 248-4-3/4).
Żona Kazimierza Jurgielewicza. Z mężem miała córkę Krystynę, której rodzicami chrzestnymi byli Józef Piłsudski i Michalina Mościcka.