Feliks Przypkowski

Feliks Antoni Przypkowski (ur. 22 maja 1872 w Jędrzejowie, zm. 24 września 1951 tamże) – lekarz, astronom amator, kolekcjoner; twórca jednej z największych na świecie kolekcji zegarów słonecznych. Był jednym z dziewięciorga dzieci Piotra Andrzeja, producenta mydła i świec, i Maksymilii z Gołębiowskich.

W 1894 ukończył gimnazjum w Kielcach. W 1899 uzyskał dyplom doktora medycyny na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, następnie odbył specjalizację w Pradze. W tym samym roku rozpoczął praktykę lekarską w Działoszycach. W latach 1900-14 pracował jako lekarz szkolny w Jędrzejowie w rosyjskim seminarium męskim, następnie do 1936 w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim. W 1903 zawarł związek małżeński z Zofią z Horstów.

Przypkowski już w latach gimnazjalnych interesował się zegarami słonecznymi. W Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie znajdują się dwa zegarki słoneczne, które wykonał samodzielnie w 1895. Dzięki kontaktom z austriackimi i niemieckimi antykwariuszami, zgromadził pokaźną literaturę fachową z zakresu astronomii i gnomoniki, na podstawie której konstruował własne zegary słoneczne. Swoją kolekcję sukcesywnie powiększał przy różnych okazjach; jako «honorarium» za porady lekarskie, otrzymywał czasami różne okazy zegarów z dworków okolic Jędrzejowa. Ponadto interesował się Przypkowski numizmatyką, archeologią, przyrodoznawstwem i meteorologią. W 1906 w swoim domu, przy rynku w Jędrzejowie, zbudował taras do obserwacji astronomicznych i wyposażył go w teleskop własnej konstrukcji. W 1909 został pierwszym prezesem jędrzejowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, a w 1913 został członkiem Société Astronomique de France.

Był kilkakrotnie wybierany do Rady Wojewódzkiej BBWR. W 1932 został honorowym członkiem kieleckiego Zarządu Wojewódzkiego Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny, od 1931 w zarządzie Izby Lekarskiej w Krakowie, a w 1937 został prezesem jędrzejowskiego oddziału PCK.

Po 1945 Przypkowski udostępnił publiczności swoje zbiory, które dzięki pomocy syna Tadeusza, powiększyły się o cenne eksponaty. W 1951 swoje obserwatorium astronomiczne ofiarował Polskiemu Towarzystwu Miłośników Astronomii.

Zmarł 24 września 1951 i został pochowany na cmentarzu parafialnym św. Trójcy w Jędrzejowie.

• Przypkowscy herbu Radwan

• Polski Słownik Biograficzny, t. XXIX, Ossolineum 1986.
• T. Przypkowski, Państwowe Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, [w:] Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego, T. 4:1967.
• P. M. Przypkowski, Zbiory Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, Jędrzejów 2012.

• Przypkowscy z Jędrzejowa; Cztery pokolenia fotografujących Muzeum Historii Fotografii w Krakowie
• Historia Muzeum. Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie. [dostęp 2014-07-29].