Zygmunt Niewiadomski

Zygmunt Konrad Niewiadomski (ur. 1 czerwca 1950 r. w Zamościu) – polski prawnik, profesor nauk prawnych, nauczyciel akademicki, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku.

Studia prawnicze ukończył na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w 1972 r. Tam rozpoczął pracę w charakterze pracownika naukowo-dydaktycznego, uzyskując stopnie naukowe: doktora (1981) i doktora habilitowanego nauk prawnych (1989). Tytuł naukowy profesora nauk prawnych uzyskał w 1996 r. Stażysta Uniwersytetu w Zurichu oraz Akademii Badań Przestrzennych i Planowania Krajowego w Hanowerze. Absolwent studiów podyplomowych w Międzynarodowym Instytucie Administracji Publicznej w Paryżu (planowanie przestrzenne obszarów wiejskich). Od 1980 r. pracuje w instytucjach naukowych w Warszawie: Instytucie Administracji i Zarządzania (adiunkt, docent, sekretarz naukowy), Instytucie Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej (profesor, a w latach 1990–1996 dyrektor) oraz Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego (profesor zwyczajny, kierownik Katedry Prawa Administracyjnego, a w latach 1999–2003 prorektor). Rektor Wyższej Szkoły Zarządzania Personelem w Warszawie (2002-2003).

Od 2003 r. pracuje w Szkole Głównej Handlowej (SGH) na stanowisku profesora zwyczajnego. Kolejno pełni funkcje kierownika Katedry Prawa Gospodarczego, dyrektora Instytutu Prawa i Polityki Gospodarczej, a ostatnio kierownika studiów podyplomowych: Podstaw prawno-ekonomicznych procesu inwestycyjnego oraz Zamówień publicznych. Od 1994 r. jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego, od 2010 r. w stanie spoczynku.

Specjalizuje się w prawie administracyjnym i gospodarczym (gospodarka przestrzenna, proces inwestycyjno-budowany, samorząd terytorialny). Autor licznych publikacji z tego zakresu, w tym współredaktor i współautor „Systemu prawa administracyjnego”, wielokrotnie wznawianych komentarzy do prawa budowlanego oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Wielkiej Encyklopedii Prawa (Prawo administracyjne), Leksykonu Pojęć Planistycznych Polski i Niemiec, oraz podręczników akademickich z prawa administracyjnego, samorządu terytorialnego i planowania przestrzennego. Z tego też zakresu prowadzi wykłady na macierzystej Uczelni, a w przeszłości także na: Uniwersytecie Warszawskim w Centrum Studiów Samorządu Terytorialnego, Politechnice Warszawskiej w Kolegium Nauk Społecznych oraz Wyższej Szkole Prawa i Administracji w Rzeszowie.

Wypromował siedmiu doktorów nauk prawnych oraz kilkuset magistrów prawa i administracji. Promotor doktoratu honoris causa SGH nadanego prof. dr. hab. Stanisławowi Sołtysińskiemu. Recenzent w sześciu postępowaniach o nadanie tytułu naukowego profesora nauk prawnych oraz w czterdziestu dziewięciu postępowaniach o nadanie stopnia naukowego: doktora habilitowanego i doktora nauk prawnych.

Członek krajowych i międzynarodowych gremiów naukowych: w latach 1990-1999 w Komitecie Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk (KPZK PAN), w tym jedną kadencję w Prezydium (1993-1995). Członek Lubelskiego Towarzystwa Naukowego oraz Towarzystwa Naukowego KUL. Od 1995 r. członek rzeczywisty Niemieckiej Akademii Badań Przestrzennych i Planowania Krajowego z siedzibą w Hanowerze (Akademie für Raumforschung und Landesplanug).

Wchodzi w skład rad programowych czasopism naukowych, w tym Przeglądu Prawa Publicznego, Samorządu Terytorialnego oraz Studiów i Prac Kolegium Zarządzania i Finansów SGH.

Członek gremiów konsultacyjnych w kraju (m.in. Rada Samorządowa przy Prezydencie RP 1992-1995 oraz Państwowa Rada Gospodarki Przestrzennej 1996-1997) i za granicą (m.in. Rada Konsultacyjna Stowarzyszenia Regionów Europejskich 1995-1997 oraz Rada Doradcza przy Ministrze Komunikacji, Budownictwa i Mieszkalnictwa RFN 1999-2003).

Od 1990 r. ekspert komisji sejmowych i senackich kilku kadencji, właściwych w sprawach samorządu terytorialnego, prawa budowalnego i planowania przestrzennego. W tym charakterze brał aktywny udział w pracach legislacyjnych przywracających instytucję samorządu terytorialnego oraz statuujących nowy system prawny planowania przestrzennego. Współautor projektu założeń polityki komunalnej państwa (1993). Autor ekspertyzy prawnej do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowanie Kraju 2008-2033 (KPZK PAN oraz Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2008). Inicjator opracowania projektu kodeksu urbanistyczno-budowlanego i powołania Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Budowlanego. W latach 2012–2014 Przewodniczący tej Komisji. Współpracował z Bankiem Światowym przy opracowaniu raportu Doing Business 2017.

W II edycji rankingu Gazety Prawnej na najbardziej wpływowych prawników w Polsce (2013) zajął 26 miejsce.

Pasjonuje się historią Zamościa i dorobkiem prawno-urbanistycznym założyciela miasta Jana Zamoyskiego.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1999) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011). Wyróżniony Medalem za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości (2010) i Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2011). Laureat nagród naukowych Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa (1988) oraz Ministra Infrastruktury (2002).

• Planowanie przestrzenne w systemie zadań samorządu terytorialnego. Zagadnienia administracyjno-prawne. Studia KPZK PAN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
• Deutsch-polnisches Handbuch der Planungsbegriffe. Polsko-Niemiecki Leksykon Pojęć Planistycznych (współredaktor i współautor), Akademie für Raumforschung und Landesplanung, Hannover-Warschau 2001.
• Prawo administracyjne (redaktor i współautor), 6 wydań, LexisNexis, Warszawa 2002-2013.
• Planowanie przestrzenne. Zarys systemu, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003.
• Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz (redaktor i współautor), 12 wydań, C.H. Beck, Warszawa 2004-2021.
• Prawo budowalne. Komentarz (redaktor i współautor), 10 wydań, C.H. Beck, Warszawa 2006-2021.
• Pojęcie administracji publicznej, (w:) System prawa administracyjnego. Tom I. Instytucje prawa administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Samorząd terytorialny, (w:) System prawa administracyjnego. Tom VI. Podmioty administrujące, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, C.H. Beck, Warszawa 2011.
• Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz z odniesieniami do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa (współredaktor i współautor), C.H. Beck , Warszawa 2011.
• Konstytucyjne aspekty regulacji procesu inwestycyjno-budowlanego (wespół z Romanem Hauserem), Państwo i Prawo 2015/6.
• Wielka Encyklopedia Prawa. Prawo administracyjne (współredaktor i współautor), Fundacja „Ubi societas, ibi ius”, Warszawa 2020.
• O znaczeniu tradycyjnej konstrukcji prawnej samorządu terytorialnego w warunkach współczesności, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2020/4.