Zygmunt Boras

Zygmunt Boras (ur. 8 lipca 1927 w Szczercowie, zm. 29 sierpnia 2008 w Skokach) – polski historyk, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych i działacz społeczny. Uczeń prof. Janusza Pajewskiego.

Urodził się 8 lipca 1927 w Szczercowie w rzemieślniczej rodzinie Wincentego Borasa i Anieli z Murlikiewiczów. Miał sześcioro rodzeństwa.

W 1958 został doktorem (promotor prof. Janusz Pajewski). W 1982 habilitował się na podstawie dorobku naukowego i rozprawy Związki Śląska i Pomorza Zachodniego z Polską w XVI w.. W 1986 został profesorem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1985-1987 był prodziekanem Wydziału Historycznego UAM.

Zajmował się dziejami Europy i Polski, od średniowiecza po XX wiek, a w szczególności historią Śląska, Pomorza Zachodniego oraz dziejami Wielkopolski. Upodobał sobie zwłaszcza ziemię wałecką i region nadnotecki – z Piłą jako głównym ośrodkiem. Opisał też historię miast wielkopolskich, Nowej Marchii i Pomorza, m.in. Wałcza, Poznania, Margonina, Wągrowca, Rogoźna, Wapna, Międzyrzecza, Szczecinka, Piły, Gorzowa Wielkopolskiego, Ostrzeszowa. Sporządził monografię hetmanów polskich i litewskich, pasjonowała go nawet historia kultury (np. teatr jezuicki). Wiele z tez wysuniętych przez prof. Zygmunta Borasa jak i odkryć źródłowych miało oryginalny i pionierski charakter. Od początku swój warsztat naukowo-badawczy związał z Piłą, popularyzował przeszłość miasta na łamach "Głosu Pilskiego" (1959-1960), był sekretarzem redakcji "Rocznika Pilskiego" (1960-1962), nieprzerwanie od pierwszego tomu związany z "Rocznikiem Nadnoteckim". W latach 1963-1976 był sekretarzem redakcji, od 1977 do 1993 zastępcą redaktora, a w latach 1994-1999 redaktorem naczelnym. Prof. Zygmunt Boras nie tylko redagował "Rocznik Pilski" i "Rocznik Nadnotecki" ale i zamieszczał na ich łamach własne artykuły dotyczące Piły. Systematycznie i regularnie współpracował także z "Ziemią Nadnotecką". W 1993 wspólnie z prof. dr hab. Zbigniewem Dworeckim wydał monografię "Piła, zarys dziejów" (do 1945). Odszukał w archiwach uniwersyteckich Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu przywileje nadane przez królów Jana Kazimierza i Jana III Sobieskiego, które obecnie są uznawane za dokumenty świadczące o tradycjach akademickich Poznania sięgających XVI wieku.

Pod jego kierunkiem powstało wiele prac magisterskich i doktorskich, tematycznie związanych z Piłą i ziemią nadnotecką.

Współpracował z instytucjami kultury, muzeami, biblioteką publiczną oraz Towarzystwem Miłośników Miasta Piły. Pełnił opiekę naukową oraz wygłaszał odczyty i wykłady na sesjach oraz konferencjach naukowych poświęconych między innymi Józefowi Wybickiemu, Stanisławowi Staszicowi, Panteleonowi Szumanowi oraz innym ludziom regionu.

Ostatnie lata swojego życia spędził w Grylewie, pod Wągrowcem. Tam poświęcił się ratowaniu zabytkowego dworku – jednego z najpiękniejszych późnobarokowych w Wielkopolsce. Z jego gościny korzystali m.in. uczestnicy rajdu samochodowego po ziemi wągrowieckiej, regionaliści, a także chętnie przyjeżdżali tam artyści na plenery malarskie. W grudniu 2000 z okazji Millenium zorganizował "Bal Tysiąclecia", w którym uczestniczyły środowiska twórcze.

29 sierpnia 2008 zginął w wypadku samochodowym w Skokach.

Żonaty z Janiną, germanistką (także profesor pracującą na UAM). Mieli dwoje dzieci: córkę Barbarę (germanistkę) oraz syna Przemysława (kulturoznawcę).

Otrzymał m.in.:

• Honorowy Obywatel Piły (2004)
• tytuł Członka Honorowego Towarzystwa Miłośników Miasta Piły (2000)
• wpis do Księgi Pamiątkowej Miasta Piły (2000)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1986)
• Odznaka Honorowa Miasta Poznania (1983)
• nagroda Wojewódzkiej Rady Narodowej (1983)
• Złoty Krzyż Zasługi (1973)
• odznaka „Za Rozwój Województwa Poznańskiego” (1962)

• Boras Zygmunt red., Dzieje Rogoźna, Biblioteka "Kroniki Wielkopolski", Poznań 1993.
• Sulechów i okolice. Monografia historyczna, (Poznań 1985 – z doc. Zbigniewem Dworeckim i doc. Józefem Morzym).

• Zygmunt Boras w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI).
• Zygmunt Boras – wykaz publikacji w LitDok Bibliografia Historii Europy Środkowowschodniej, Herder-Institut (Marburg)