Zbigniew Mrazek

Zbigniew Stanisław Mrazek vel Zbigniew Męcina vel Tomasz Gandera, pseud.: „Aminius”, „Ropita” (ur. 30 stycznia 1908 w Męcinie Wielkiej, zm. 26 stycznia 1981 koło Kowar) – polski prokurator i adwokat, podoficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oficer Armii Krajowej, podporucznik broni pancernej, cichociemny, uczestnik powstania warszawskiego.

Zbigniew Mrazek uczył się w gimnazjum w Jaśle (1918–1925), następnie w II Państwowym Gimnazjum im. Karola Szajnochy we Lwowie, które ukończył w 1926 roku świadectwem dojrzałości. Studiował prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie (1926–1928) i Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie w 1930 roku otrzymał dyplom magistra prawa. Po aplikacji zdał 1 kwietnia 1933 egzamin sędziowski w Sądzie Apelacyjnym w Krakowie i pracował jako asesor sądowy w okręgu Sądu Apelacyjnego w Krakowie. Postanowieniem Ministra Sprawiedliwości z 12 kwietnia 1934 roku został mianowany podprokuratorem Sądu Okręgowego w Rzeszowie, a w 1938 roku – wiceprokuratorem Sądu Okręgowego w Katowicach (był wtedy najmłodszym prokuratorem w ówczesnej Polsce).

We wrześniu 1939 roku nie został zmobilizowany. Przekroczył granicę polsko-rumuńską 19 września 1939 roku. Był internowany w Rumunii. W listopadzie dotarł do Francji, gdzie został skierowany do Szkoły Podoficerskiej i Szkoły Podchorążych Piechoty w Camp de Coëtquidan. W czerwcu 1940 roku dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do 1 batalionu czołgów, a następnie do 3 pułku pancernego 16 Brygady Pancernej.

Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu w zakresie dywersji i propagandy został zaprzysiężony 3 listopada 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 12 na 13 kwietnia 1944 roku w ramach operacji „Weller 14” dowodzonej przez por. naw. Antoniego Błażewskiego. W operacji tej uczestniczyli:ppor. Zbigniew Mrazek „Aminius””, ppor. Tadeusz Żelechowski „Ring”, ppor. Adam Benrad „Drukarz” i plut. Jan Ciaś „Kula” – kurier. Zrzut przyjęła placówka „Mysz”, położona 13 km na zachód od Lublina.

Oczekując na przydział przez pewien czas pracował w komórce „Kratka” prowadzącej łączność między więźniami Pawiaka a AK. Dostał przydział do Okręgu Wilno AK, jednak przydział ten nie został zrealizowany.

W czasie powstania warszawskiego służył jako oficer ds. zleceń komendanta Obwodu Mokotów i dowódcy Zgrupowania Pułku Baszta Stanisława Kamińskiego „Daniela”. a po jego zranieniu 24 września – Kazimierza Szternala „Zrywa”. W czasie powstania był ranny. Po upadku powstania przebywał w obozach w Pruszkowie i Skierniewicach oraz Stalagu X B Sandbostel i oflagu VII A Murnau.

28 kwietnia 1945 roku zgłosił się w sojuszniczych oddziałach USA, a następnie w Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu i wyjechał do Londynu, gdzie zameldował się w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. 26 lipca został przydzielony do Ośrodka Szkoleniowego Broni Pancernej w Catterick w Yorkshire, a 19 grudnia 1945 roku do 5 pułku pancernego 16 Samodzielnej Brygady Pancernej I Korpusu Polskiego. 11 października 1946 roku został zdemobilizowany i w kwietniu 1947 roku powrócił z rodziną do Polski. Zamieszkał w Sopocie i od 21 czerwca 1949 roku został adwokatem w Okręgu Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z siedzibą w Sopocie.

W I połowie lutego 1950 roku został aresztowany i decyzją prezydenta miasta Sopotu z 24 lutego 1950 roku otrzymał – jako element niepewny i politycznie podejrzany – nakaz natychmiastowego opuszczenia wraz z rodziną Sopotu i obszaru nadmorskiego. Skonfiskowano mu mieszkanie wraz z wyposażeniem i zakazano prowadzenia praktyki adwokackiej. W latach 1956–1957 bezskutecznie starał się o rehabilitację i odzyskanie mieszkania.

Od 15 maja 1950 roku do 31 stycznia 1952 roku był zatrudniony w Centralnym Zarządzie Gazownictwa na stanowisku starszego instruktora i kierownika Działu Organizacji Pracy i Płacy w Warszawie. Od 20 czerwca 1952 roku pracował jako radca prawny Gorzowskich Zakładów Włókien Sztucznych (w budowie). 28 czerwca 1958 roku został ponownie wpisany na listę adwokatów Wojewódzkiej Izby Adwokackiej w Gdańsku z siedzibą w Nowym Dworze Gdańskim. Później pracował w oddziale szczecińskim Biura Projektów Gospodarki Wodno-Ściekowej i Ochrony Atmosfery „Biprowod” w Warszawie. 16 lutego 1973 roku przeszedł na emeryturę i przeniósł się do Cieplic Śląskich.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych.

Zbigniew Mrazek był synem Stanisława Jana (1866–1924) i Heleny z domu Strokołowskiej (1881–1969). Ojciec Zbigniewa był wiertaczem w firmie prowadzącej poszukiwania naftowe, był równocześnie właścicielem kopalń ropy naftowej w Męcinie Wielkiej, Sękowej i Ropicy Ruskiej. Brat stryjeczny Zbigniewa, Kazimierz Mrazek (1897–1989) był właścicielem dworu w Sokole i Sybirakiem.

Zbigniew Mrazek był trzykrotnie żonaty. W 1934 roku poślubił Michalinę Czajkę (1909–1988), z którą miał córkę Ewę zamężną Zieleniewską (ur. w 1935 roku). W Szkocji w 1947 roku ożenił się z Wandą Porydzay (1913–2006), z którą miał syna Piotra (ur. w 1947 roku). Ponownie ożenił się z Elżbietą Przybysz (ur. w 1923 roku).

Zmarł w sanatorium Bukowiec koło Kowar. Został pochowany na cmentarzu w Cieplicach w Jeleniej Górze.

• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 141–143. ISBN 978-83-933857-0-6.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 370. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 197.
• Podporucznik broni pancernej Zbigniew Stanisław Mrazek. [dostęp 2013-12-11].
• Profil Zbigniewa Mrazka na stronie www.1944.pl. [dostęp 2013-12-12].

• Biogram na stronie elitadywersji.org