Wiktor Leszkowicz

Wiktor Leszkowicz (ur. 17 października 1918, Żyźniewo, zm. 19 sierpnia 2017, Warszawa) – żołnierz Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego, wicedyrektor Departamentu Śledczego MBP od 15 listopada 1951 do 8 kwietnia 1954, naczelnik Wydziału III Departamentu Śledczego MBP, zwolniony 30 czerwca 1955, podpułkownik bezpieki.

W latach 1935-1937 pracował jako robotnik rolny w majątku Karolin u dziedzica Karola Niezabytowskiego. Od maja 1937 do października 1939 przebywał na Łotwie, gdzie pracował w gospodarstwie rolnym w miejscowości Żalmerze (Landona).

Od kwietnia 1940 do maja 1943 był w Armii Czerwonej. Od kwietnia 1940 do 22 czerwca 1941 był elewem szkoły podoficerskiej 112 Pułku Piechoty w Połtawie. Następnie od 22 czerwca 1941 do października 1941 brał udział w walkach w 112 Pułku Piechoty 132 Dywizji Piechoty. Od października 1941 do listopada 1942 służył w 772 OSB (gdzie był dowódcą sformowanego plutonu do specjalnych zleceń), a od 3 listopada do marca 1943 w 97 Zmechanizowanej Brygadzie 64 Armii. Brał udział w walkach pod Charkowem i Stalingradem. Od maja 1943 w Wojsku Polskim. Uczestniczył w Bitwie pod Lenino i o Warszawę.

W okresie od kwietnia 1944 do sierpnia 1944 kursant Specjalnej Szkoły Politycznej NKWD w Kujbyszewie (Kujbyszewiacy). Uchwałą Prezydium KRN z 17 września 1946 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski; otrzymał także Srebrny Krzyż Zasługi. Po przeprowadzonej w sierpniu 1953 r. przez prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej kontroli w więzieniu I w Warszawie ukarany naganą i wstrzymaniem awansu wojskowego na okres roku za dopuszczenie do znęcania się nad jedneym z więźniów śledczych. W 1955 zwolniony ze służby w związku z przejściem do innej pracy. Skierowany przez KC PZPR na zastępcę dyrektora ds. administracyjno-finansowych w Centralnym Biurze Konstrukcyjnym w Telekomunikacji w Warszawie.

Członek PPR i PZPR. Studia wyższe ukończył w 1967 roku.

W 2007 stalinowski funkcjonariusz MBP W. Leszkowicz został oskarżony o bezprawne pozbawienie wolności w czasie stalinowskim Józefa Stemlera, członka władz Polski Podziemnej. Za czyn ten grozi pozbawienie wolności do lat 10. W pierwszym wyroku w tej sprawie Wojskowy Sąd Garnizonowy w Warszawie uniewinnił W. Leszkowicza od stawianego mu zarzutu, wyrok ten jednak został uchylony przez sąd drugiej instancji. Następnie sprawę przekazano do rozpoznania w pierwszej instancji przez Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie. Sąd ten, w wyroku z 9 marca 2012 r., uznał Wiktora Leszkowicza za winnego przekroczenia uprawnień oraz niedopełnienia obowiązków, a nadto pomocnictwa do przestępnego pozbawienia wolności Józefa Stemlera. Kary oskarżonemu nie wymierzono. Stosując ustawę o amnestii z 7 grudnia 1989 r., sąd umorzył postępowanie. Wyrok ten jednak także został uchylony przez sąd wyższej instancji, a sprawa wróciła do Wojskowego Sądu Okręgowego w Warszawie do ponownego rozpoznania. Proces ten nadal się nie zakończył. Przeszkodą w jego sprawnym toczeniu się jest zły stan zdrowia oskarżonego.

8 lutego 2013 r. Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie złożyła do Sądu Warszawa – Śródmieście kolejny akt oskarżenia przeciwko Leszkowiczowi. Prokurator IPN oskarżył go o przestępstwa wobec wielu niesłusznie aresztowanych Polaków.

Został pochowany na warszawskim Cmentarzu Północnym.

• Polacy w Armii Radzieckiej i Ich Udział w Wielkiej Wojnie Narodowo-Wyzwoleńczej 1941-1945 (materiały sesji popularno-naukowej – 2 lutego 1984 r.), red. Wiktor Leszkowicz, Ignacy Sitnicki, Związek Bojowników o Wolność i Demokrację – Warszawskie Środowisko Polaków Byłych Żołnierzy Armii Radzieckiej, Warszawa 1984

• TadeuszT. Płużański TadeuszT., Zastępca Różańskiego za kraty, asme.pl [dostęp 2013-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-11] .