Wiktor Kubar

Wiktor Kubar pseud. Janek, Tadeusz (właśc. Jakub Rapaport) (ur. 18 września 1910 w Łodzi, zm. 11 stycznia 1982 w Warszawie) – działacz komunistyczny, publicysta i dziennikarz żydowskiego pochodzenia, 1951-1957 wiceprezes Centralnego Urzędu Wydawnictw, 1957-1967 zastępca redaktora naczelnego "Kuriera Polskiego".

Był synem tkacza Mojżesza, uczestnika rewolucji 1905. Po ukończeniu szkoły powszechnej w 1925 został zecerem, a w 1928 skończył zawodową szkołę graficzną. Działacz Związku Zawodowego Drukarzy i Pokrewnych Zawodów w Polsce (sekretarz sekcji młodocianych), a od 1926 - Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK), następnie KZMP. Członek, następnie sekretarz komórki ZMK przy związkach zawodowych, a od 1927 członek Komitetu Dzielnicowego (KD) ZMK. Drukował i kolportował odezwy i ulotki komunistyczne i występował na masówkach fabrycznych. Współorganizował demonstrację z okazji Międzynarodowego Dnia Młodzieży (2 września 1928), za co został aresztowany i skazany na półtora roku więzienia. Podczas pobytu w więzieniu w Łęczycy wstąpił do KPP. Popierał stanowisko ultralewicowej frakcji "mniejszości" w KPP. Po zwolnieniu w czerwcu 1930 został członkiem Komitetu Łódzkiego (KŁ) KZMP i KŁ KPP. W 1931 organizował w Warszawie Technikę Centralną KPP, później również Technikę Centralną KPZU. W grudniu 1931 został sekretarzem KŁ KZMP. Od 1932 w Stanisławowie, gdzie był sekretarzem Komitetu Okręgowego (KO) Komunistycznego Związku Młodzieży Zachodniej Ukrainy (KZMZU). 5 maja 1933 aresztowany i skazany na 3 lata więzienia. Po zwolnieniu w maju 1936 włączył się w organizowanie "jednolitego frontu" z PPS, OM TUR, ZWM i Legionem Młodych. Z ramienia KZMP współredagował gazetę "Młodzi idą". Współorganizował strajk włókniarzy i kampanię wyborczą do Rady Miejskiej. W styczniu 1937 został aresztowany pod zarzutem napisania deklaracj iwyborczej i apelu do młodzieży i osadzony w obozie w Berezie Kartuskiej do marca 1938. W październiku 1939 wraz z Witoldem Kolskim (komunistą i również byłym więźniem Berezy) udał się do Lwowa, gdzie był magazynierem w warsztatach artyleryjskich i dyrektorem technicznym w kombinacie wydawniczym. Po czerwcu 1941 ewakuowany do Charkowa, następnie do Azji Środkowej. Od października 1941 pracował w kołchozie w obwodzie samarkandzkim, a od kwietnia 1942 w fabryce w Samarkandzie. 27 maja 1943 wstąpił do 1 DP. im. T. Kościuszki jako inspektor sanitarny, a od sierpnia 1943 jako zastępca dowódcy ds. oświatowych kompanii fizylierów w 2 pp. Od września 1943 kierował drukarnią 1 Korpusu, potem został sekretarzem odpowiedzialnym gazety Armii Polskiej w ZSRR "Zwciężymy". Od czerwca 1944 sekretarz odpowiedzialny "Do broni". Od 12 lipca 1944 członek PPR. W sierpniu 1944 został awansowany na kapitana i odznaczony Orderem Czerwonej Gwiazdy i wyznaczony do zorganizowania gazety "Wolność". Od czerwca 1946 naczelny dyrektor w Centralnym Zarządzie Przemysłu Graficznego w Ministerstwie Informacji i Propagandy. W maju 1947 został dyrektorem Zakładów Poligraficznych, a w czerwcu 1949 naczelnym dyrektorem przemysłu poligraficznego. Od września 1951 do 1957 był wiceprezesem Centralnego Urzędu Wydawnictw. Od kwietnia 1957 w redakcji Kuriera Polskiego, gdzie był zastępcą redaktora naczelnego "Kuriera Polskiego". W sierpniu 1967 na fali czystek antysemickich został odwołany ze stanowiska. W marcu 1968 usunięty z PZPR, co nazwał największą tragedią swojego życia. W kwietniu 1968 przeniesiony na emeryturę.

Był odznaczony m.in. Orderem Sztandaru Pracy II klasy, Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

• Celina Budzyńska, "Kubar Wiktor", w: Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 3, Warszawa 1992, s. 503-504.