Toktomushev, Abdrasul

Токтомушов Абдрасул (1912–1995) - акын.

Абдрасул Токтомушев Кемин районундагы Төрт-Күл айылында туулган.
1928 – 1931-жж. Ташкент шаарындагы Орто Азия суу чарба техни-кумунда окуп,
1952-жылы Фрунзедеги педагогикалык окуу жайын сырттан окуп бүтүргөн.
А.Токтомушев 1932 – 1941-жж. Улуу Ата Мекендик согуш башталганга чейин Лейлек районунун «Колхоз турмушу», республикалык «Кызыл Кыргызстан», «Ленинчил жаш» гезиттеринде адабий кызматкер, жооптуу катчы, бөлүм башчы,
1953 – 1957-жж. «Ала-Тоо», «Чалкан» журналдарынын редакцияларында бөлүм башчы болгон.

Чыгармачылык жолу 1930-жылы башталып, 30-жылдары жазылган ырлары «Балбандар» деген ат менен 1936-жылы жыйнак болуп чыгып, «Какшаалдан кат» поэмасы1958-жылы орус тилинде басылып чыккан.
Акындынбалдарга арналган «Хан жана Жуматай», «Тынчтык үнү», «Достук» ж.б. чыгармалары бар.
А.Токтомушев ыр менен жазылган «Алтын Too» аттуу романынын биринчи бөлүгү 1965-жылы, экинчи бөлүгү 1968-жылы басылып, 1974-жылы бул чыгарма Кыргыз ССРинин Токтогул атындагы мамлекеттик сыйлыгына татыктуу болгон.
А.Токтомушев ливан акындарынын ырларын, В.Дальдын жомокторун, Гильендин ырларын кыргыз тилине которгон. Көптөгөн жамааттык жый-нактардын котормолоруна катышкан.
1989-жылы «Үркүн» аттуу автобиографиялык романы «Ала-Тоо» жур-налына басылып, бирок чыгарма аягына чыкпай калган.
1938-жылдан СССР Жазуучулар союзунун мүчөсү.
1972-жылдан Кыргыз эл акыны.
«Эмгек Кызыл Туу», «Элдердин достугу», «Ардак белгиси» ордендери, «1941–1945-жылдардагы Улуу Ата Мекендик согушта каарман эмгеги үчүн», В.И.Лениндин туулган күнүнүн 100 жылдыгынын урматына «Каар-ман эмгеги үчүн», «Эмгек ветераны» медалдары, Кыргыз ССР ЖКнын Ар-дак грамоталары, ЛКЖС БКнын Ардак грамоталары менен сыйланган.

ЖАРЫК КӨРГӨН КИТЕПТЕРИ

Кыргыз тилинде

Балбандар: Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1936. – 65 б.

Какшаалдан кат: Поэма. – Ф.: Кыргызмамбас. 1937. – 30 б.

Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1937. – 58 б.

Хан жана Жуматай: Эл жомогунан. – Ф.: Кыргызмамбас, 1940. – 16 б.

Жомоктор. – Ф.: Кыргызмамбас, 1941. – 16 б.

Максат: Ырлар. – Ф.: Кыргызмамбас, 1941. – 87 б.

Күн: Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1947. – 74 б.

Жаштын тилеги: Ырлар. – Ф.: Кыргызмамбас. 1948. – 16 б.

Тартуу: Ырлар жыйнагы – Ф.: Кыргызмамбас, 1949. – 129 б.

Какшаалдан кат: Поэма. – Ф.: Кыргызмамбас 1950. – 72 б.

Тынчтык үнү: Ырлар жана поэмалар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1952. – 40 б.

Эмгек жана бакыт: Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1952.– 115 б.

Менин өлкөм: Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1953. – 278 б.

Жакып уулу: Поэма. – Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1957. – 68 б.

Жүрөктө: Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1958. – 91 б.

Өмүр жолу:Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1958. – 159 б.

Өмүр көктөмү: Тандалмалуу чыгармалар. – Ф.: Кыргызмамбас, 1960. – 499 б.

Күндөй жарык: Ырлар жана поэмалар. – Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1962. – 172 б.

Сүйүү жана коркунуч: Ырлар жана поэмалар. – Ф.: Кыргызмамбас, 1962. – 264 б.

Байка: Аңгеме. – Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1963. – 15 б.

Булар кандай: Поэма. – Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1964. – 14 б.

Алтын тоо:Поэма. – Ф.: Кыргызстан, 1965. – 202 б.

Арстанбап: Поэма. – Ф.: Мектеп, 1965. – 16 б.

Эркин саптар: Ырлар, поэмалар. – Ф.: Кыргызстан, 1966. – 227 б.

Алтын тоо: Поэма. – Ф.: Кыргызстан, 1968. – 130 б.

Бала Кычан: Поэма. – Ф.: Мектеп, 1969. – 131 б.

Кон, кон, көпөлөк: Ырлар. – Ф.: Мектеп, 1970. – 12 б.

Ак Мөөр: Ырлар жана поэмалар. – Ф.: Кыргызстан, 1971. – 263 б.

Саяпкер: Поэма. – Ф.: Мектеп, 1971. – 23 б.

Жаш достор: Ырлар жана поэма. – Ф.: Мектеп, 1972. – 122 б.

Калем кайрыгы: Ырлар жана поэма. – Ф.: Кыргызстан, 1972. – 150 б.

Тандалган чыгармалар: Бир томдук: Роман, ырлар жана дастандар.–Ф.:Кыргызстан,1973.–559 б.

Ойноок жылдыздар: Тандалган ырлар, поэмалар. – Ф.: Мектеп, 1975. – 224 б.

Акыйкат соңунан: Поэма. – Ф.: Мектеп, 1978. – 18 б.

Алтын тоо: Роман. – Ф.: Кыргызстан, 1978. – 324 б.

Эркетайым: Ырлар жана дастандар. – Ф.: Мектеп, 1980. – 252 б.

Тандалмалар: Ырлар, дастандар. – Ф.: Кыргызстан, 1982. – 368 б.

Бала Кычан: Поэма. – Ф.: Мектеп, 1982. – 92 б.

Аргымак: Ырлар. – Ф.: Мектеп, 1983. – 12 б.

Ала-Тоо легендалары: Ырлар жана поэмалар. – Ф.: Мектеп, 1985. – 56 б.

Поэма. – Ф.: Мектеп, 1986. – 28 б. – (текст: кырг., орус.)

Китеп окуучуларга эстелик. – Ф., 1954. – 4 б.

Арстанбап – Арсланбоп. – Ф.: Мектеп, 1986. – 28 б.

Кутманым: Ырлар жана поэмалар. – Ф.: Адабият, 1989.–120 б.

Он дастан: Дастандар. – Б.: Адабият, 1991. – 256 б.

КОТОРМОЛОРУ

Ливан акындары. – Ф.: Киргизгосиздат, 1958. – 46 б.

Николае Гильен. Ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1964. – 140 б.

Даль В. И. Түлкү-чокой: Жомок. – Ф.: Мектеп, 1987. – 13 б.