Theo van Haren Noman

Theodorus Josephus van Haren Noman (Amsterdam, 29 april 1917) is een Nederlandse cineast. Van Haren Nomans filmoeuvre bestaat uit vrije films, opdrachtfilms, reclamefilms en Titanspots, wat tegenwoordig Informatie Rijksoverheid heet. Zijn korte film De gewonde werd in 1966 genomineerd voor de Gouden Palm voor beste korte film.

Nomans belangstelling voor film begon al op 8-jarige leeftijd toen hij regelmatig langs een brandtrap van de Amsterdamse Tuschinskibioscoop omhoog klom om via een kapot ruitje een glimp van de film die daar draaide op te vangen. In 1939 ging hij naar L'Ecole de Photographie et Cinematographie in Parijs. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog keerde Van Haren Noman terug naar Nederland en ging hij, bij gebrek aan een baan als filmer, werken bij verschillende fotografen. Na de bevrijding trad hij als reportagefotograaf in dienst bij het Algemeen Nederlandsch Fotobureau (Anefo).

Pas twee jaar later, in 1947, kon hij de door hem zo verlangde overstap naar film maken door voor filmproductiebedrijf Polygoon-Profilti te gaan werken. Eerst als leerling-cameraman bij het Polygoon-journaal, maar al snel filmde hij zelfstandig zijn eigen journaalonderwerpen. Samen met oudgediende Johan Blansjaar en Anton Koolhaas werkte Van Haren Noman aan Moeder des Lands (1948).

Na Polygoon maakte Noman in 1951 zijn eerste opdrachtfilm, Bruin Goud, samen met Louis van Gasteren. Hij trouwde in 1952 met Jeanne Roos (zij scheidden in 1972). In 1953 was Van Haren Noman een van de cameramensen die de watersnoodramp op film vastlegden. In 1957 draaide hij met zijn bewegende camera zijn eerste vrije film, getiteld Een leger van gehouwen steen, die met vele (inter)nationale prijzen werd bekroond. Het Haagsch Dagblad noemde het een 'ontroerende film van verzet en bevrijding'. De film werd ingezonden naar het Filmfestival van Cannes. Er is een ogenblik sprake van geweest dat deze inzending niet door zou gaan om geen gevoelens te kwetsen.

Na het grote succes van Een leger van gehouwen steen maakte Noman in 1959 een tweede vrije film, Gisteren komt nooit weerom..., over de lotgevallen van een jongen uit de Amsterdamse Jodenbuurt. In deze speelfilm, gebaseerd op het boek Die en die is er nóg (1951) van Meyer Sluyser, heeft Noman het vooroorlogse Amsterdamse joodse leven rond het Waterlooplein op film vastgelegd, nog voordat de buurt door sanering definitief zou verdwijnen. Gereconstrueerde markt- en straatscènes, aangevuld met documentaire beelden, vertellen het verhaal van de straatarme Jacob uit de Markensteeg die uit de deportatietrein heeft weten te ontsnappen en later een zeer succesvol zakenman in Venezuela is geworden.

De bewegende camera speelt ook een grote rol in de korte vrije film 't Was een vreemdeling zeker waarin het verhaal van Sinterklaas wordt verteld aan de hand van kindertekeningen.
In de half uur durende speelfilm De Gewonde uit 1966 maakt Noman veel gebruik van de subjectieve camera om de toestand te verbeelden waarin een zwaar gewonde man zich kan bevinden. Door dit effect leeft de kijker sterk met de hoofdpersoon mee.
De laatste film die Noman maakte was Studeren... voor de Katholieke Universiteit Nijmegen in 1980.

Noman was een telg uit het boekdrukkers- en uitgeversgeslacht Noman en een zoon van ir. Dirk van Haren Noman (1888-1966) en de Antwerpse Gabriëlla Francisca Stephania Carpentiers (1882-1979). Hij trouwde in 1940 met Albertina Eleonora Bruins (1918-2011) met wie hij twee zoons kreeg, onder wie de cineast Alfred Eric van Haren Noman (1943). Hij trouwde een tweede keer in 1953, met journaliste Jeanne Roos (1916-2001), met wie hij een zoon kreeg, de drummer en beeldend kunstenaar Philippe van Haren Noman (1955). In 1982 trouwde hij voor de derde maal, met psychologe drs. Corinne Rog; uit dit huwelijk werden geen kinderen geboren.

• Verwoeste huizen (Putten, okt. 1944)

• Inventarisatie van vermiste Puttenaren (nov. 1945)

• Aankomst Nieuw-Amsterdam (okt. 1946)

• Tekenaar Leo Jordaan

• 1957 Arnhem, Nederlandse Staatsprijs voor de vrije film voor Leger van gehouwen steen
• 1957 Edinburgh, Honourable Mention voor An army of hewn stone
• 1957 Montevideo, Festival International Diplom de Honor voor Image en piedra
• 1958 Melbourne, Film Festival Medal of Honour voor An army of hewn stone
• 1959 Mannheim, Mannheim Kultur Filmwoche Golden Dukate voor Niederländische Passion
• 1959 Locarno, International Filmfestival Diplome De Honeur voor Larmee de pierre
• 1964 Gijon, 11e Certamen Internacional De Cine, Diploma De Honeur voor Bienvenido a Holanda San Nicolas
• 1964 Universidad De Cordoba, Festival Internacional De Cine, Honourable Mention voor Bienvenido a Holanda San Nicolas
• 1964 Berlijn, Internationale Agrarfilm, 1e Preis voor Landarbeit ist facharbeit
• 1964 Berlijn, Internationale Filmfestspiele, Filmkunsterlische Wettbewerbe voor Es war ein Fremdling
• 1966 Edinburgh, Selected for International Filmfestival voor The Wounder
• 1967 La Felguera, Festival International De Cine Cultur, Premio Placa De Plata voor El Herido
• 1967 Valladolid, Semana Internacional De Cine, Diploma De Participation voor El Injurioso
• 1969 Mannheim, Internationalen Filmwoche voor The Threshold
• 1971 Italië, Italiaanse Filmprijs voor De Gewonde

• Filmografie Theo van Haren Noman door Harco Gijsbers, NAA 1998
• De Documentaire Film 1945-1965 van Bert Hogenkamp
• Haagsch Dagblad, 27 maart 1957
• Films over kunst door A.G. Nieuwendijk
• Van Haren Nomans toespraak bij het Nederlands Audiovisueel Archief in Hilversum 1998

• Harco Gijsbers, Theo van Haren Noman: een filmografisch overzicht, Nederlands Audiovisueel Archief Amsterdam, 1998

• Website van Theo van Haren Noman
• (en)  Theo van Haren Noman in de Internet Movie Database