Th. D. Frangopoulos

Ο Θεόφιλος Δ. Φραγκόπουλος (1923-1998) ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος και μεταφραστής. Ανήκει στη Μεταπολεμική εποχή λογοτεχνών, ενώ έχει τιμηθεί και με βραβεία, όπως Α΄ Κρατικό Βραβείο Θεάτρου και το βραβείο Ουράνη κ.α.

Οικογένεια και Νεότερα χρόνια

ΟΦραγκόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1923, ενώ είχε καταγωγή από τη Ζάκυνθο. Ο πατέρας του ήταν ανώτερος στρατιωτικός και η μητέρα του ήταν αδελφή του ποιητή Κωνσταντίνου Θεοτόκη και μικρανεψιά του Ιάκωβου Πολυλά. Η οικογένεια του πατέρα του είχε εγκατασταθεί στη Ζάκυνθοαπό τον 16ο αιώνα. Ενδιαφέρον έχει και η υπόθεση του πατρικού του παππού, καθώς εκείνος έμεινε στην ιστορία ως ο δικαστικός που δε δίστασε να αθωώσει τον Χαρίλαο Τρικούπη, για το περίφημο άρθρο του «Τις Πταίει;». Ξάδελφος του ήταν ο Θεόφιλος Κ. Φραγκόπουλος.

Ο Φραγκόπουλος, σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1940-44) καθώς και, αργότερα, τουριστικές και οικονομικές επιστήμες στο Surrey University της Αγγλίας. Ο Φραγκόπουλος ήταν, επίσης, γνώστης πολλών ξένων γλωσσών.Έκανε πολλά ταξίδια σε διάφορες χώρες, όπως στο Λίβανο και την Τυνησία, όπου εργάστηκε ως υπάλληλος ναυτιλιακής εταιρείας και σύμβουλος τουριστικής ανάπτυξης, σε πρόγραμμα του ΟΗΕ.

Γερμανική Κατοχή και Μεταπολεμικά χρόνια

Ο Φραγκόπουλος, στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου στρατεύτηκε στην Εθνική Αντίσταση, πρώτα ως μέλος της Ενωτικής Νεολαίας, Ιερής Ταξιαρχίας και αργότερα, στις οργανώσεις Ε.Σ.Α.Σ., Ρ.Α.Ν. και ΕΔΕΣ για περίπου 7 μήνες, στην Ήπειρο.

Το 1948 - 1950 υπηρέτησε ως έφεδρος αξιωματικός στα Τεθωρακισμένα. Επίσης, ήταν πολέμιος της Απριλιανής Χούντα,(1967-74) και συμμετείχε στην αντιδικτατορική έκδοση "Δεκαοκτώ Κείμενα" (1970).

Από το 1942 ως το 1953 εργάστηκε στην Εθνική Τράπεζα. Το 1954 μετέβη στη Βηρυτό όπου εργάστηκε στη ναυτιλιακή εταιρεία DLL ως το 1959. Στη συνέχεια υπήρξε διευθυντής διαφήμισης του ΕΟΤ από το 1959 έως το 1962 και αναπληρωτής γ.γ. από το 1963 έως ο 1964. Πραγματοποίησε επίσης διαλέξεις για τη νεοελληνική λογοτεχνία ως επισκέπτης καθηγητής σεπανεπιστήμια, όπως του Μπόχουμ, της Δυτικής Γερμανίας αλλά και της Βοστώνης των ΗΠΑ.

Λογοτεχνία

Ο Φραγκόπουλος, αρχικά, εισήλθε στον χώρο της λογοτεχνίαςμε το μυθιστόρημα, την ποίηση και το θέατρο, ενώ έχει γράψει και αρκετά δοκίμια. Την πρώτη του εμφάνιση, την πραγματοποίησετο 1943, με τη δημοσίευση του ποιήματος Mantua στο περιοδικό Παλμός, ενώ δέκα χρόνια αργότερακυκλοφόρησε την ποιητική συλλογή Ποιήματα.

Ανέπτυξε συνεργασία με πάμπολλαπεριοδικά, μεταξύ άλλων συνεργάστηκε με: τα Φιλολογικά Χρονικά, Τα Νέα Ελληνικά, τα Σημερινά Γράμματα, τις Εποχές, Η Συνέχεια, τιςΤομές, Σταθμοί, καθώς και την εφημερίδα Καθημερινή κ.α.

Υπήρξε μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Θεάτρου για το έργο του Καρτερία. Έλαβε, επίσης, το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή δοκιμίων Tagliche Ernte και, τέλος, έλαβε το λογοτεχνικό βραβείο Φρειδερίκου Μάθιους το 1995.

Τα κείμενα του Φραγκόπουλου έχουν μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες, όπως τα γαλλικά, τα αγγλικά και τα ιταλικά, ενώ κάποια ποιήματά του έχουν περιληφθεί σε ξένες ανθολογίες, όπως στους εκδοτικούς οίκους του Harvard University Press τουGallimard, του Fisher Verlag και τουVolk and Welt.

Το 1960, ο Φραγκόπουλος,συμμετείχε στην έκδοση πολλών ομαδικών τόμων, μεταξύ των οποίων στην τιμητική έκδοση για το Γεώργιο Σεφέρη όπως επίσης, σε αντιστασιακούς τόμους εναντίον της Δικτατορίας Δεκαοχτώ Κείμενα (1970) και Νέα Κείμενα 1-2 (1971).

Ο Φραγκόπουλος υπήρξε συνεργάτης της ΕΡΤ από το 1974 έως το 1976 για την κριτική των νέων βιβλίων.Ήταν επίσης τακτικός επιφυλλιδογράφος στις εφημερίδεςΚαθημερινή, από το 1975 έως το 1982 και το Έθνος από το 1983έως το 1989. Συνεργάστηκε, επίσης, και με τη Μεσημβρινή ως βιβλιοκριτικός της εφημερίδαςαπό το 1990, μέχρι το 1994, όπου κι έκλεισε.

Έδωσε σειρές διαλέξεων ως επισκέπτης λέκτωρ στα Γερμανικά Πανεπιστήμια του Μπόχουμ. της Κολωνίας και του Σααρμπρύκεν, και εδίδαξε Νεοελληνική Λογοτεχνία ως επισκέπτης καθηγητής, βάσει των μορφωτικών ανταλλαγών του Ιδρύματος Φούλμπραϊτ, επί τρία συνεχή χρόνια στην Αμερική, το 1978/79 στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης (B.U.) και το 1979/81 στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, Queens. Έδωσε διαλέξεις και στα πανεπιστήμια του Harvard, του Prίnceton, της Columbia-Ν.Υ, του Toronto και της Πενσιλβανίας Penn-State, καθώς και σε πολλά άλλα, μικρότερα. Το 1975 επισκέφτηκε, ως προσκεκλημένος του British Council, τα πανεπιστήμια του Λονδίνου και της Οξφόρδης. όπου έδωσε σειρά διαλέξεων για την ελληνική λογοτεχνία. Τέλος, το 1985 εδίδαξε στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του (Δυτικού)Βερολίνου για ένα πλήρες ημερολογιακό έτος με το πρόγραμμα μορφωτικών ανταλλαγών DAAD. Μεταδικτατορικά, υπήρξε λήπτης της χορηγίας του Ιδρύματος Φορντ για δύο συνεχή χρόνια καθώς και επίσημος προσκεκλημένος της κυβέρνησης της Ανατολικής Γερμανίας, για παραμονή στο Ανατολικό Βερολίνο.

Υπήρξε ταμίας του Ρen Club Ελλάδας και Γενικός Γραμματέας του Ελληνικού Κέντρου του International Theatre Institute από το 1975 μέχρι και το 1983.

Ποίηση

• Ποιήματα. Αθήνα, 1953.
• Ποιήματα ΙΙ. Αθήνα, 1955.
• Τα σχέδια μιας πορείας. Αθήνα, 1956.
• Τα άλλα ποιήματα. Αθήνα, 1957.
• Ποιήματα· Μια εκλογή (1945-1956). Αθήνα, Φέξης, 1963.
• Τα Ποιήματα· Τόμος πρώτος 1945-1956. Αθήνα, 1975.
• Τα Ποιήματα· Τόμος δεύτερος 1957-1973. Αθήνα, Διογένης, 1975.
• Ένας ποιητής· Ποιήματα. Αθήνα, Κέδρος, 1977.
• La vergine d’ Istria und andere Gedichte. 1977.
• Απεναντίας· Ποιήματα και ρίμες. Αθήνα, Φιλιππότης, 1982.
• Το τρίτο τέταρτο. Αθήνα, Ίκαρος, 1988.
• Κτέρισμα για το Ροΐδη. Αθήνα, Αστρολάβος/Ευθύνη, 1990. (;)
• Η άλλη γραφή. Αθήνα, Αστρολάβος/Ευθύνη, 1994.

Πεζογραφία

• Τειχομαχία· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Νέα Τέχνη, 1954.
• Διηγήματα. Αθήνα, Διογένης, 1976.
• Ο νέγρος του Λαυράκη και άλλα διηγήματα. Αθήνα, έκδοση εκτός εμπορίου, 1976.
• Χαρη - στήριον· Τέσσερα κείμενα για τον Πέτρο Χάρη.
• Επίκαιρα διηγήματα. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1982.
• Το σιωπηλό σύνορο· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Οι εκδόσεις των φίλων, 1995.

Μεταφράσεις

• Peter Waiss, Άσμα για το σκιάχτρο της Λουζιτανίας. 1972.
• Gunter Grass, Οι κακοί μάγειροι. 1974.
• Σάουλ Μπέλοου, Ο μικρός πλανήτης του κ.Ζάμλερ. 1976.
• Μαρκ Τουαίν, Οι περιπέτειες του Τομ Σώγιερ· Επίλογος George P. Elliot· Μετ. Θ.Δ.Φραγκόπουλου. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1977.
• Τζακ Λόντον, Ο θαλασσόλυκος· Επίλογος Franklin Walker – Μετ.Θ.Δ.Φραγκόπουλου. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1977.
• Τζακ Λόντον, Το κάλεσμα της άγριας φύσης. 1978.
• Heinrich Boll, Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ ή πώς γεννιεται μια πράξη βίας και που μπορεί να οδηγήσει.Αθήνα, Ζάρβανος, 1979.
• Τζακ Λόντον, Με τους πειρατές του Αγίου Φραγκίσκου. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1982.
• Gunter Grass, Το τενεκεδένιο ταμπούρλο. Αθήνα, Εστία, 1985.
• Φρειδερίκου Σίλλερ, Έρως και ραδιουργία· Μετάφραση Θ.Δ.Φραγκόπουλου. Αθήνα, Δωδώνη, 1991.

Δοκίμια

• Δίαυλοι. 1974.
• Καθημερινές τομές. Αθήνα, Διογένης, 1977.
• Κριτική της κριτικής. 1978.

Παιδική λογοτεχνία

• Ο ποιητής και ο γάτος· Εικονογράφηση Πάτης Μόρφη. 1977.

Θέατρο

• Καρτερία. Αθήνα, Ίκαρος, 1957.
• Καποδίστριας. 1959.
• Υπατία. 1968.

Ο Φραγκόπουλος παντρεύτηκε το 1948. Ενώ ήταν εξάδελφος του αυτόχθονα Θεόφιλου Φραγκόπουλου, επιστήμονα της γεωπονικής.

• Ανδρονίκας Κ., Κριτική για τα Ποιήματα 1945-1973, Ριζοσπάστης, 18/2/1977.
• Αντωνίου Τάκης, «Τα Απεναντίας του Θ.Δ.Φραγκόπουλου», Εκείθεν της αφής, σ.51-53. Αθήνα, Δωδώνη, 1994.
• Αργυρίου Αλεξ., «Θεόφιλος Φραγκόπουλος», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.260-261. Αθήνα, Σοκόλης, 1982.
• Βαρίκας Βάσος, «Ένας ποιητής δεμένος με το πατρικό χώμα», Συγγραφείς και κείμεναΑ’· 1961-1965, σ.196-199. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 18/3/1964).
• Δικταίος Άρης, «Ο ποιητής Θ.Δ.Φραγκόπουλος», Θ.Δ.Φραγκόπουλος, Ποιήματα· Μια εκλογή. Αθήνα, 1963.
• Ζήρας Αλεξ., «Εφηβική δράση εν καιρώ πολέμου», Διαβάζω12, 5-6/1978, σ.60-61.
• Καραντώνης Θ.Δ., «Θ.Δ.Φραγκόπουλου: Η Τειχομαχία», Νέα Εστία59, ετ.Λ΄, 1η/4/1956, αρ.690, σ.477-478.
• Καραντώνης Θ.Δ., «Θ.Δ. Φραγκόπουλος», Η ποίησή μας μετά τον Σεφέρη, σ.356-372. Αθήνα, Δωδώνη, 1976.
• Κουλουφάκος Κώστας, «Θ.Δ.Φραγκόπουλου, Ποιήματα», Επιθεώρηση Τέχνης, Χριστούγεννα 1954, σ.66-69.
• Μερακλής Μ.Γ., «Θ.Δ.Φραγκόπουλου: Το σιωπηλό σύνορο.Μυθιστόρημα», Η λέξη134, 7-8/1996, σ.556-557.
• Μερακλής Μ.Γ., «Θ.Δ.Φραγκόπουλος», Η λέξη144, 3-4/1998, σ.243-244.
• «Μνήμη Θεόφιλου Φραγκόπουλου», Ελίτροχος15, Καλοκαίρι 1998, σ.139-153 (ένα σημείωμα του Χρήστου Τουμανίδη και μια συνομιλία του με τον Θεόφιλο Φραγκόπουλο).
• Μόσχος Ε.Ν., «Θ.Δ.Φραγκόπουλου: Χαρη – στήριον», Νέα Εστία129, ετ.ΞΕ΄, 1η/3/1991, αρ.1528, σ.349-351.
• Μόσχος Ε.Ν., «Θεόφιλος Φραγκόπουλος: Επίκαιρα διηγήματα», Νέα Εστία114, ετ.ΝΖ΄, 1η/7/1983, αρ.1344, σ.895-896.
• Παπαθανασόπουλος Θανάσης, «Θ.Δ.Φραγκόπουλου: Το τρίτο τέταρτο», Νέα Εστία125, ετ.ΞΓ΄, 1η/4/1989, αρ.1482, σ.484.
• Παπαθανασόπουλος Θανάσης, «Θ.Δ.Φραγκόπουλου: Το σιωπηλό σύνορο», Νέα Εστία139, ετ.Ο΄, 1η/2/1996, αρ.1646, σ.204-206.
• Χουζούρη Ε., «Ανάμεσα σε παράδοση και νεωτερικότητα», Διαβάζω354, 7-8/1995, σ.118-119.