Tadeusz Nowakowski

Tadeusz Nowakowski, ps. „Czyński” (ur. 30 listopada 1898 w Wielkiej Wsi, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – major kawalerii Wojska Polskiego.

Urodził się 30 listopada 1898 w Wielkiej Wsi, w ówczesnym powiecie miechowskim guberni kieleckiej, w rodzinie Stanisława i Marii z Krzyżanowskich.

16 czerwca 1915 wstąpił do Legionów Polskich . Walczył w szeregach 1 PułkU Ułanów . Od 3 lutego do 4 kwietnia 1917 był słuchaczem kawaleryjskiego kursu podoficerskiego w Ostrołęce, który ukończył z wynikiem dostatecznym. W latach 1918–1921 walczył w szeregach 11 Pułku Ułanów. W 1920 został mianowany podporucznikiem.

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 298. lokatą w korpusie oficerów jazdy. Później został przeniesiony do 23 Pułku Ułanów w Wilnie. W 1925 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza. Służył na stanowisku dowódcy Szwadronu Kawalerii KOP „Budsław”. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień rotmistrza z dniem 1 stycznia 1927 i 33. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. W marcu 1932 został przeniesiony z KOP do 3 Pułku Szwoleżerów w Suwałkach na stanowisko pełniącego obowiązki dowódcy szwadronu zapasowego w Grodnie. W marcu 1934 został przeniesiony z Grodna do garnizonu Suwałki, przekazując obowiązki dowódcy szwadronu majorowi Mieczysławowi Kozaneckiemu. Później został przeniesiony do 4 Pułku Ułanów w Wilnie. 18 marca 1936 prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go z dniem 1 stycznia 1936 majorem w korpusie oficerów kawalerii ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 6. lokatą. W 1937 został przeniesiony w stan spoczynku.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył na stanowisku komendanta Kwatery Głównej Wileńskiej Brygady Kawalerii. Dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

• Krzyż Niepodległości (2 sierpnia 1931)
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929)

• Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• Obozy NKWD dla jeńców polskich
• Ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
• Zbrodnia katyńska

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
• Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.

• Żołnierze Niepodległości : Nowakowski Tadeusz, ps. „Tadeusz Czyński”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-04-08].