Quick Facts
Biography
Tadeusz Jaworski ps. "Gont", (ur. 25 maja 1914 w Witkowie, zm. 19 marca 1945 w obozie w Buchenwald) – podporucznik, skoczek cichociemny, żołnierz Armii Krajowej.
Swoją edukację rozpoczął w Witkowie, gdzie ukończył szkołę powszechną, po czym podjął naukę w Gimnazjum w Trzemesznie. Na przełomie lat 1935/36 ukończył dywizyjny kurs podchorążych rezerwy piechoty. Studia w Poznaniu przerwał wybuch II wojny światowej W roku 1939 walczył w szeregach 17 Dywizji Piechoty.
Po zakończeniu Kampanii Wrześniowej Tadeusz Jaworski został internowany na Węgrzech, po czym przedostał się do Francji, gdzie otrzymał przydział do 3 Dywizji Piechoty. Po klęsce Francji służył w Wielkiej Brytanii, w 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej, gdzie przeszedł do szkolenia w dywersji. 29 listopada 1942 roku został zaprzysiężony i przybrał pseudonim „Gont”. Swój skok do kraju wykonał w nocy z 17 na 18 lutego 1943 roku w okolicach Mińska Mazowieckiego w ramach operacji „Wall”. Następnie otrzymał przydział do Kedywu Okręgu AK Lwów jako dowódca ośrodka dywersyjnego „Zachód”. Przejął również funkcję dowódcy komórki likwidacyjnej.
Wraz z innymi członkami operacji rozpoczął intensywne szkolenie grup dywersyjnych. W celu zdobycia amunicji i broni, wykonał kilka akcji, uczestniczył między innymi w udanej akcji odbicia Jana Bojczuka (ze Stronnictwa Narodowego) z lwowskiego szpitala więziennego z 15 na 16 czerwca 1943 roku. Zadaniem lwowskiego Kedywu była likwidacja konfidentów, agentów ukraińskich i polskich współpracujących z okupantem. Jesienią 1943 roku Kedyw we Lwowie rozpoczął akcje sabotażowe na torach kolejowych. Cichociemni ze Lwowa brali także udział operacjach odwetowych przeciwko Ukraińskiej Armii Powstańczej.
Tadeusz Jaworski nie doczekał końca wojny. W dniu 14 września 1943 roku aresztowała go niemiecka policja Kripo, przypuszczalnie na podstawie donosu. Wywieziono go do obozu Gross-Rosen, a stamtąd do obozu w Buchenwaldzie, gdzie 19 marca 1945 roku zmarł. Podporucznik Tadeusz Jaworski pośmiertnie został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Do walki z okupantem, z narażeniem życia stanęło trzystu szesnastu Cichociemnych. „Gont” zapłacił cenę najwyższą.
Upamiętnienie
W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Tadeusz Jaworski „Gont”.
Bibliografia
- J. Tucholski, Cichociemni, Warszawa 1985.
- J. Tucholski, Spadochronowa opowieść, Warszawa 1991.
- K. A. Tochman, Słownik biograficzny Cichociemnych, Rzeszów 1996.
- J. Węgierski, W lwowskiej Armii Krajowej, Warszawa 1989.