Stien Eelsingh

Stien (Cristiana) Eelsingh (Zwolle, 1 september 1903 - Meppel, 18 juni 1964) was een Nederlands schilderes die afwisselend in Amsterdam en Staphorst werkte. Haar vader was oorspronkelijk als huisschilder in dienst van de Nederlandse Spoorwegen en werkte later als fotograaf. Hoewel geboren te Zwolle, is ze de geschiedenis ingegaan als de "schilderes van Staphorst", waar ze vanaf 1942 tot enige weken voor haar dood woonde.

Vanaf haar jeugd deed Stien niets liever dan tekenen en werd daarin door haar omgeving aangemoedigd. Toen zij na de lagere school en het voortgezet onderwijs een beroepskeuze moest maken, paste een kunstenaarsloopbaan niet in de denkwereld van haar ouders. Haar ouders wilden haar laten opleiden tot pianolerares, maar haar persoonlijke voorkeur ging toch uit naar de schilderkunst. In een kleine ruimte van haar vader stonden een schildersezel en haar tekenbord. In 1929 kocht ze een pand van haar vader om haar eigen atelier in te richten. In haar vroege periode schilderde zij voornamelijk stadsgezichten, portretten en bloemstillevens. Zoals bij vele schilders uit die tijd zijn zonnebloemen een tijdje favoriet. Bij haar portretstudies had ze een voorkeur voor ambachtslieden en werklozen. Ze was lid van de Zwolse kunstkring waarmee ze samen met andere kunstenaars geregeld exposeerde.

Doorbraak

In 1932 slaagt zij erin met de grote tekening ‘De Schoenmaker’ de Koninklijke Subsidie voor de Schilderkunst te verwerven, die haar in 1933 en 1934 opnieuw wordt toegekend. In 1935 verhuist zij van Zwolle naar Amsterdam (Nieuwmarkt 25 III). Zij nam privélessen bij David Bautz (1884 - 1955) en Henk Meijer (1884 - 1970), die evenals zij lid van 'Arti et Amicitiae' was. Daarnaast was zij lid van de kunstenaarsvereniging ‘De Brug’. In het begin van de Tweede Wereldoorlog, op 5 februari 1941, huwt ze in Amsterdam met Roelof Frankot (1911 - 1984) die ze al in Zwolle heeft leren kennen. Frankot is fotograaf/schilder en acht jaar jonger dan Stien. Gedurende haar Amsterdamse periode verblijft ze van tijd tot tijd in Staphorst waar ze in het café van de familie Zielman een kamer huurt en daar tekent en schildert. Af en toe neemt ze haar Amsterdamse schildersvrienden mee naar het voor hen afgelegen Staphorst waarbij soms ook Henk Henriët en Dirk Filarski aanwezig zijn. Als na verloop van tijd de gevolgen van de oorlog ernstiger en voelbaar worden, besluit ze Amsterdam te verlaten om zich definitief in Staphorst te vestigen.

Staphorst

Vanaf dat moment krijgt de Staphorster bevolking een nog prominentere plaats in haar werk. In 1942 huurt ze met haar echtgenoot een bouwvallige boerderij voor het symbolische bedrag van ƒ 60 per jaar. Samen restaureren ze het pand grondig dat, na een verfbeurt, de Witte Boerderij gaat heten en dienstdoet als woning, expositieruimte en atelier. In 1947 staat Stien aan de wieg van ‘Palet’, vereniging van beoefenaren van beeldende kunst in Zwolle, waar ze samen met vakgenoten, zoals Piet Zwiers schilderlessen voor zowel jeugdigen als volwassenen verzorgt. In 1950 wordt ze geselecteerd om met het Nagelhoutplan een reis naar Saint-Tropez te maken en verblijft ze de maand oktober aan de Côte d'Azur. In het kader van de Gerard ter Borchprijs ontvangt ze in 1954 een eervolle vermelding voor haar doek ‘Oogsten’. Ter gelegenheid van haar zestigste verjaardag, ze is dan al jaren ziek, wordt ze benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau en wordt er in Zwolle een eretentoonstelling gehouden. Haar vrienden geven hierbij een door Hans Redeker geschreven biografisch boekje over haar uit. Stien Eelsingh overlijdt in 1964 en wordt op traditionele Staphorster manier op een boerenbrik naar haar laatste rustplaats gereden. Werk van Stien Eelsingh is onder meer te zien in het Staphorster Gemeentehuis, in het Provinciehuis te Zwolle en in het Stedelijk Museum Zwolle.

• 1932, 1933, 1934: Koninklijke Subsidie voor de Schilderkunst
• 1954: Gerard ter Borch prijs (eervolle vermelding)

De 'Stien Eelsingh Stichting' heeft op 12 maart 2009, in het bijzijn van de dochter van Stien Eelsingh, Margreet Frankot, de aquarel ‘Kindervreugde’ aan de gemeente Staphorst overhandigd en daarbij de wens geuit dat er ooit een Stien Eelsinghmuseum in Staphorst gerealiseerd kan worden. Deze aquarel was in 2008 uit een nalatenschap in Zuid-Nederland tevoorschijn gekomen.

Olieverf op doek

• Anjers en fruit (1920-1925)
• Liggend meisje (1920-1930)
• Zonnebloem 1 (1925-1930)
• Stilleven met tulpen (ca. 1927)
• Margriet (1930-1935)
• Nering Bögel (1930-1940)
• Man met wit hemd (1933)
• Zelfportret (1933)
• Staphorster vrouw (1945)
• Bruidspaar (1950-1955)
• Voeden tijdens oogst (1950-1955)
• Bruidje (1950-1960)
• Groep (1950-1960)
• Pluimvee voederen (1950-1960)
• Ondertrouw (1955)
• Bloemenarrangement (1955-1960)
• Groene tafel, vijf vrouwen (1955-1960)
• Koffietied (1955-1960)
• Moeder met geel gekleed kind (1955-1960)
• Spiegel, boeket op kruk 2 (1955-1960)
• Boer draagt haan (1955-1960)
• Drie vrouwen (1960)
• Begrafenis met kar (1960-1963)

Gouache

• Boerderij en opstand (1940-1945)
• Oogsttafereel (1950-1960)
• Kind bij twee vrouwen (1955-1960)
• Moeder met gebakerd kind (1955-1960)
• Liggend bij moeder (1955-1960)
• Twee meisjes met zwarte poes (1955-1960)
• Twee Staphorster kinderen met een haan
• Meisje met lamp (1960)

Tekening

• Kerk te Borne (1925)
• Horlogemaker Boerrigter (1931)
• Vijf Zwollenaren (1932)
• Zittende vrouw (1934)

Aquarel

• Landschap met Staphorster boer en boerin met grazend paard
• Kindervreugde
• Place de L'Ormeau (1950)

Linoleumsnede

• Het Pelserpoortje

Litho

• Staphorster interieur met moeder en kind

Gemengde techniek

• Bonte leghoorns (1955-1960)

• Stien Eelsingh, Werk uit de witte boerderij, (Meppel, 1961)
• Meppel en zijn schilders, Bé Doorten, (Meppel, 1985)
• Stien Eelsingh de schilderes uit Staphorst, Jan Willem Stolk, (Staphorst, 1990)
• Stien Eelsingh, Roel H. Smit-Muller, (Zwolle, 1998)
• Staphorst Verbeeld, toen en nu, Roel H. Smit-Muller, (Zwolle, 2000)

Documentaire: Stiene, schilderes op Staphorst (Vanzetti produkties/RTV Oost 2005)

• (en) (nl) Website documentaire over Stiene
• Website over Stiene