Stephanos Vassiliadis

Ο Στέφανος Βασιλειάδης (Δράμα 1933-Αθήνα 23 Μαΐου 2004) ήταν διακεκριμένος σύγχρονος συνθέτης, μουσικολόγος, διευθυντής χορωδιών και μουσικοπαιδαγωγός. Συγκαταλέγεται στους μουσικούς που υπηρετούν ευρύ φάσμα τομέων: τη μουσική εκπαίδευση (όχι μόνο διδάσκοντας αλλά και συγγράφοντας βιβλία μουσικής), τη μουσικολογία (με το βιβλίο του "Για τη Μουσική" και με άρθρα και λήμματα σε περιοδικά και εγκυκλοπαίδειες), τη διεύθυνση χορωδιών και παιδικών-νεανικών ορχηστρών, το θέατρο, τις υπερσύγχρονες τεχνικές σύνθεσης, τον με όλα τα μέσα αγώνα για την επικράτηση αυτών των τεχνικών, κ.λπ. Μετέχει στα ΔΣ του ΕΣΣΥΜ, του "Ελληνικού Μουσικού Κύκλου" (ΕΜΚ) και της "Εταιρείας Φίλων Σκαλκώτα".

Γεννήθηκε το 1933 στη Δράμα. Σπούδασε αρχικά μουσική με τον Γιάννη Ναλπαντίδη και βυζαντινή μουσική με τον Αθανάσιο Κωνσταντινίδη. Αργότερα συνέχισε σπουδές ανώτερων θεωρητικών στο Ελληνικό Ωδείο (με τους Ουρανία Αρτέμη-Ιωαννίδου και Γ.Α. Παπαϊωάννου), αποφοιτώντας με Άριστα.

Ασχολήθηκε με τη μελέτη και διάδοση της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, με μουσικολογικές έρευνες λαογραφικών και ακουστικών στοιχείων (σχημάτισε αρχείο φυσικών και ανθρωπογενών ήχων κατά περιοχές) και με τη μελέτη και αρχειοθέτηση της σύγχρονης ελλ. μουσικής. Από τους πρωτεργάτες της ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα, ήταν παράλληλα γενικός γραμματέας και διευθυντής του Κέντρου Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας (ΚΣΥΜΕ).

Από το 1953, καθηγητής Ωδικής σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία (από το 1968, στο Κολλέγιο Αθηνών). Πρόεδρος της επιτροπής συγγραφής μουσικών σχολικών βιβλίων και κορυφαίος παράγοντας της Δημόσιας Σχολικής Μουσικής Παιδείας (σε αυτόν οφείλεται η εισήγηση και η δημιουργία του Μουσικού Γυμνασίου Παλλήνης). Καλλιτεχνικός διευθυντής του Ωδείου "Ευμουσία". Διετέλεσε διευθυντής της Χορωδίας του Παρεκκλησίου των Ανακτόρων, συνεργάτης επί τριετία του ΕΙΡ για προγράμματα κλασικής μουσικής και ιδρυτής και διευθυντής της Νεανικής Ορχήστρας Blokfloten.

Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων (Πειραματική Ορχήστρα) και καθηγητής στο Τμήμα μουσικών σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (1991-94). Ήταν επίσης μουσικός συνεργάτης του ΚΘΒΕ ως συνθέτης μαέστρος και μουσικοδιδάσκαλος του χορού αρχαίου δράματος, του οποίου υπήρξε ο οργανωτικός υπεύθυνος (1961-1968). Στη συνέχεια ήταν ο μουσικός υπεύθυνος του Εθνικού Θεάτρου (1968-1978).

Δίδαξε τη μουσική σε 80 περίπου αρχαία δράματα και θεατρικά έργα του ελληνικού και ξένου δραματολογίου. Ως συνθέτης έχει εργαστεί για την διεύρυνση των δυνατοτήτων των σύγχρονων ιδιωμάτων και για τη σύνδεσή τους με την ελληνική μουσική παράδοση. Υπήρξε από τους στενότερους συνεργάτες του Γ. Χρήστου κατά τον τελευταίο χρόνο της ζωής του.

Έχει τιμηθεί με τον Αργυρό και Χρυσό Σταυρό του Φοίνικα. Στους κατά καιρούς μαθητές του και οι (αλφαβητικά): Σωτηρία (Τίτη) Αδάμ, Λεονάρδος Βαλενστάιν, Μιχάλης Γαργαλιώνης, Δημήτρης Κανάρης, Δημήτρης Καραγεώργος, Δημήτρης Λιωνής, Κωνσταντίνος Λυγνός, Κώστας Μαντζώρος, Κώστας Μόσχος, Μιχάλης Μεσσήνης, Ευδοξία Μπαλανή, Παναγιώτης Σταμόπουλος, Κατερίνα Τζεδάκι, και άλλοι.

Απεβίωσε στην Αθήνα στις 23 Μαΐου 2004,

Το δημιουργικό έργο του εκτείνεται κυρίως σε 3 τομείς: το παιδικό τραγούδι, τη θεατρική μουσική και την ηλεκτροακουστική σύνθεση. Ειδικά στο παιδικό τραγούδι, απασχολήθηκε να δώσει έμφαση στα ελληνογενή τροπικά στοιχεία και ρυθμούς, ώστε μαζί με τις απρόβλεπτες μετατροπίες, τις μελωδικές εξελίξεις, τις ρυθμικές διαπλοκές και τις ποικίλες πτώσεις να εξάπτουν το ενδιαφέρον των παιδιών και να τα ωθούν προς τη Μουσική.

• Έγραψε περίπου 100 τραγούδια, πολλά από τα οποία είναι ιδιαίτερα επιτυχημένα, το δε τραγούδι "Το γλυκό τσαμπί" (σε στίχους της Μ. Γουμενοπούλου) πήρε Α' βραβείο στον διεθνή Διαγωνισμό "Unisef 1979" (ανάμεσα σε 300 τραγούδια 150 χωρών).

• Η "θεατρική" του παραγωγή περιλαμβάνει τη σύνθεση μουσικής για 15 αρχαίες τραγωδίες και 30 έργα του δραματολογίου, όπως: "Ιφιγένεια εν Αυλίδι" (1963), "Ιππόλυτος" (1964), "Τρωάδες" (1966), "Βάκχες" (1969), "Τραχίνιες" (1970), "Πέρσες" (1971), "Αγαμέμνων" (1972), "Οιδίπους τύραννος" (1973), κ.λπ. "Παιχνίδι της Τρέλλας και Φρονιμάδας" (Γ. Θεοτοκά, 1965), "Η Λύρα του Γέρο Νικόλα" (1965), "Δον Ζουάν" (του Μολιέρου, 1966), "Πέφτει το βράδυ" (του Γ. Θεοτοκά, 1967), "Ψυχοσάββατον και Θείος Όνειρος" (1968), κ.λπ. Τέλος συνέθεσε την ηλεκτροακουστική και πολύτεχνη μουσική "Τα μυστικά τραγούδια της σιωπής" (1970) κι ακόμα τα έργα: "Θρήνοι" (1972), "Κουκλόκοσμος" (1973), "Εν Πυρί" (1973), "Αίμα" (1975), "Τα μυστικά τραγούδια της μηχανής", που παρουσιάστηκαν σε πολλές ελληνικές και ξένες μουσικές Διοργανώσεις (1980), "Τα μυστικά τραγούδια της λέξης" (1983), κ.λπ.

Έργα του μπορούν να αναζητηθούν στους δίσκους: "Της Μιμίκας η ημέρα" (Odeon OMCG52, 1967), "4η Ελληνική Εβδομάδα Σύγχρονης Μουσικής" (Columbia 70199, 1973), "Ελληνική Ηλεκτρονική Μουσική 1" (Columbia CSDG67, 1974).

• Τάκης Καλογερόπουλος, Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, 2001
• Το άρθρο αυτό προέρχεται από το αντίστοιχο λήμμα της Musipedia.gr