Stefania Kudelska

Stefania Jadwiga Kudelska, ps. Hanna (ur. 16 sierpnia 1890, zm. 12 sierpnia 1944) – posłanka do Sejmu RP V kadencji, senator RP IV kadencji, współzałożycielka Przysposobienia Wojskowego Kobiet, wolnomularka.

Stefania Jadwiga Kudelska urodziła się w Warszawie i była córką Waleriana i Petroneli z domu Orłowska. W latach 1910–1912 studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Kierowniczka sekcji w Kole Kobiet Związku Strzeleckiego od lutego 1913 roku. Czynnie działała w dziale propagandy na terenie Królestwa Kongresowego.

Zorganizowała w sierpniu 1914 roku intendenturę dla strzelców w Oleandrach pod Krakowem i w Jędrzejowie etapowe kuchnie żołnierskie. Przydzielona we wrześniu tegoż roku do oddziału wywiadu 1 pułku piechoty Józefa Piłsudskiego. Była kurierką na tereny pozafrontowe. W 1914 roku została aresztowana, a po zwolnieniu wróciła do służby kurierskiej. Czynnie działała w Polskiej Organizacji Wojskowej w Warszawie od lipca 1915 roku.

Komendantka okręgu płoskirowskiego POW od września do grudnia 1919 roku, a oficer wywiadu 12 Dywizji Piechoty od stycznia 1920 roku. Służyła następnie w 6 Armii. Podporucznik Ochotniczej Legii Kobiet. Urzędniczka Delegatury Rządu RP w Kijowie od lutego 1922 roku do marca 1923 roku. Po powrocie do kraju czynnie uczestniczyła w akcji przysposobienia kobiet do obrony kraju. Współzałożycielka organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet, a następnie jej instruktorka. Kierowniczka referatu wf i pwk w Dowództwie Okręgu Korpusu nr I w Warszawie od listopada 1929 roku do października 1935 roku, a następnie w Państwowym Urzędzie WF i PW w Wydziale WF i PW Kobiet. Senatorka RP od września 1935 roku, a posłanka do Sejmu RP od 1938 roku.

Ewakuowana z Warszawy w wojnie obronnej Polski we wrześniu 1939 roku i znalazła się we Lwowie. Służyła tam pod dowództwem Haliny Wasilewskiej w ochotniczym Kobiecym Batalionie Pomocniczej Służby Wojskowej wchodzącym w skład Lwowskiej Brygady Obrony Narodowej, której organizatorem i dowódcą był płk dypl. F. Polniaszka. Pracowała po powrocie do Warszawy w Radzie Głównej Opiekuńczej oraz jako wiceprzewodnicząca Komitetu Samopomocy Społecznej w Okręgu VIII przy ul. Zagórnej. W konspiracji była referentka w Szefostwie WSK Oddziału Organizacyjnego KG AK. Zginęła w powstaniu warszawskim w zbombardowanym domu przy ul. Leszno.

Odznaczenia:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (17 maja 1922)
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (16 września 1931)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1938)
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy 1921)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1927)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę
• Krzyż Armii Krajowej
• Krzyż I Brygady "Za wierną służbę" (1916)
• Krzyż Polskiej Organizacji Wojskowej (1919)
• Krzyż Legionowo-Peowiacki
• Odznaka Komendancka PW

Symboliczny grób Stefanii Jadwigi Kudelskiej znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim, kw. 329.

• Hanna Michalska: Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945; poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 225. ISBN 83-06-01195-3.
• Parlamentarzystki Drugiej Rzeczypospolitej, nota biograficzna w kronice sejmowej