Stefan Cencek

Stefan Cencek pseud. Twardy (ur. 10 sierpnia 1900 w Sosnowcu, zm. w styczniu 1945 w Mauthausen) – działacz komunistyczny.

Syn górnika Nikodema. Ukończył szkołę powszechną. W 1919 ochotniczo wstąpił do WP i walczył w wojnie polsko-sowieckiej. Dostał się do niewoli sowieckiej i tam zetknął się z ideologią marksistowską. Po zawarciu pokoju w Rydze w marcu 1921 został zwolniony i powrócił do Polski. Od 1924 pracował w elektrowni w Będzinie. W 1927 wstąpił do KPP. Przed II wojną światową był kilkakrotnie aresztowany za działalność komunistyczną. Po klęsce wrześniowej 1939 nawiązał kontakt z byłymi KPP-owcami. Działał w Stowarzyszeniu Przyjaciół ZSRR, a później w PPR. W jego mieszkaniu odbywały się posiedzenia zagłębiowskiego Komitetu Okręgowego (KO) PPR i okręgowego sztabu GL/AL, spotykali się m.in. Józef Wieczorek i Stefan Franciszok, drukowano odezwy, a następnie urządzono drukarnię, na której drukowano m.in. "Trybunę Zagłębia", zorganizowano punkt kontaktowy dla łączników z Częstochowy. Od grudnia 1942 do czerwca 1943 "Twardy" był sekretarzem Komitetu Dzielnicowego (KD) PPR, a później pracował w okręgowej technice partyjnej. Od września 1944 był członkiem Komitetu Podokręgowego PPR w Sosnowcu. 23 grudnia 1944 został aresztowany wraz z żoną i synami i wywieziony do obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen, gdzie w styczniu 1945 został zamordowany.

• Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 1, Warszawa 1978.