Stanisław Tyszkiewicz

Stanisław Tyszkiewicz (ur. 14 października 1904 w Ruszkowie k. Nieszawy, zm. 18 stycznia 1982 w Aninie k. Warszawy) – polski leśnik, profesor zwyczajny 1964, pracownik Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie, autor 172 prac (3 podręczników) z zakresu nasiennictwa, hodowli lasu i selekcji drzew.

Ukończył Państwowe Gimnazjum Ziemi Kujawskiej we Włocławku (1923), w szkole prowadził drużynę harcerską, służbę wojskową pełnił w batalionie wojsk wartowniczych i etapowych w Modlinie i Szkole Morskiej w Tczewie 1920–1922, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920–1921. Absolwent Wydziału Leśnictwa SGGW 1923–1929, asystent w Katedrze Botaniki SGGW 1927–1930, prezes Bratniej Pomocy w SGGW i Związku Kół Leśników Polskiej Młodzieży 19271–929, współzałożyciel i członek Korporacji Akademickiej Włocławian K! Mesconia. Praktykant techniczno-leśny w Nadleśnictwie Grodzisko (DLP w Warszawie) i nauczyciel w Państwowej Szkole dla Leśników w Zagórzu 1930–1933, kierownik Stacji Oceny Nasion w Warszawie 1933–1939; tytuł doktora nauk leśnych uzyskał 1936 w Uniwersytecie Poznańskim. W 1940–1944 pracownik działu nasion i szkółek Spółdzielni Leśników i Właścicieli Lasów w Warszawie; członek AK, wykładowca w tajnej SGGW 1942–1943, nadleśniczy w Drewnicy 19441–1945, organizator Stacji Oceny Nasion w Aninie przy Nadleśnictwie Drewnica. Habilitacja 1946, wykładowca SGGW 1945–1957, kierownik Stacji Oceny Nasion od 1945, Zakładu Nasiennictwa i Selekcji IBL w Warszawie 1956–1974; profesor nadzwyczajny 1954, profesor zwyczajny 1964; promotor 4 doktoratów i wielu magisteriów.

Opracował oryginalną metodę oceny nasion, ich wilgotności i przechowywania 1933–1950, zaprojektował mechaniczną wyłuszczarkę nasion TD (Tyszkiewicz-Drachal); od 1959 dokonał wyboru drzewostanów nasiennych w Polsce 1960–1963 (1515 ha sosna, 2742 ha inne gatunki) zapewniających najwartościowszy materiał siewny do odnowy i gospodarki w lesie. Od 1938 rozpoczął międzynarodową współpracę w dziedzinie nasiennictwa (IUFRO), głównie z Francją, Czechosłowacją, Szwecją i Związkiem Sowieckim oraz badania proweniencyjne (od 1949) nad modrzewiem, świerkiem i sosną 1962–1972. Duże zasługi położył w selekcji, hybrydyzacji i hodowli topoli oraz wierzby drzewiastej, uzyskując odmiany o wysokiej produktywności i zdrowotności. Koordynował krajowe badania w tym zakresie. Wieloletni członek rad naukowych: IBL, Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku i Komitetu Nauk Leśnych PAN, później członek honorowy Polskiego Towarzystwa Leśnego i Komitetu Nauk Leśnych. Długoletni redaktor naczelny „Sylwana” 1965–1979.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1965)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1958)
• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 1938, 1946)
• Krzyż Wielki Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja, 1968)
• Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rolniczej (Francja, 1973)

Rodzice: Józef Tomasz Tyszkiewicz i Józefa z Knorrów, rodzeństwo: Jerzy (1902–1971) inżynier PW i Maria (1906–1981) pedagog, magister historii UW; żona (od 1932) Janina ze Stankiewiczów (1901–1982) botanik, doktor filozofii; dzieci: Maria (1933–) pedagog, magister ogrodnictwa, Jan Tyszkiewicz (1939–) historyk, profesor zwyczajny UW.

Pochowany na Cmentarzu w Marysinie Wawerskim.

• Zręby kulisowe na północnych zboczach Łysicy, Las Polski, R.7, № 2, 1927.
• O odnowieniu naturalnym modrzewia polskiego w Majdowie, Las Polski, R.8, № 12, 1928.
• Lasy szpetalskie pod Włocławkiem, Las Polski, R.10,№ 1, 1930.
• Z badań nad polskim modrzewiem, Sylwan, R.49, № 3, Lwów 1931.
• Wyniki oceny nasion drzew leśnych w 1931/32 r. = Résultats d'analyse de semences des arbres forestiers faits en 1931/32, Warszawa 1933.
• O wyborze drzewostanów nasiennych, Wyd. ZDLP, ser. C, №, Warszawa 1934.
• Przyczynek do wyjaśnienia kwestii dwu zasięgów świerka w Polsce, Rozprawy i sprawozdania IBLP, ser. A, № 6, Warszawa 1934.
• Statystyka urodzaju, ocena wartości siewnej i normy wysiewu żołędzi = Statistik der Erträge, Prüfung des Staatgutwertes und Aussaatnormen der Eicheln, Rozprawy i sprawozdania IBLP, ser. A, № 18, Warszawa 1936.
• Z obrad międzynarodowej komisji do spraw nasiennictwa i ras drzew leśnych, Las Polski, R.17, № 11, 1937.
• Studia nad określaniem urodzaju szyszek w drzewostanach sosnowych = Über die Ergiebigkeitsbestimmung der Zapfen in Kiefernbeständen, (z B. Szymkiewiczem), Warszawa 1938, s. 94.
• Wyłuszczanie nasion sosny : doświadczenia wykonane w wyłuszczarni gospodarczej = Über die Ausklengung von Kiefernsamen : Einige Versuche in Wirtschaftsdarren, Warszawa 1938, s. 100.
• Ocena nasion drzew, Rozprawy i sprawozdania IBLP, ser. A, № 45, Warszawa 1939.
• O wyłuszczaniu nasion sosny i świerka, Skrypty szkolne № 1, Ministerstwo Leśnictwa, Warszawa 1946.
• Tablice psychrometryczne do użytku w wyłuszczarniach nasion sosny i świerka, (z J. Tomankiem), Kraków 1946.
• O wyborze drzewostanów nasiennych ze szczególnym uwzględnieniem wpływu środowiska i pracy ludzkiej, Podręczniki IBL, ser. D, № 2, Warszawa 1947.
• Nasiennictwo i szkółkarstwo w okresie przebudowy gospodarstwa leśnego, IBL, Warszawa 1949.
• Nasiennictwo leśne, Podręczniki IBL, ser. B, Warszawa 1949, II – 2011.
• Wyłuszczanie nasion leśnych, (z J. Tomankiem), PWRiL, Warszawa 1951.
• Nasiennictwo leśne z zarysem selekcji drzew, PWRiL, Warszawa 1952.
• Selekcja topoli w Zakładzie Nasiennictwa, Sylwan, R.96, № 4, 1952.
• Zakładanie i prowadzenie szkółek leśnych, (z L. Jansonem), PWRiL, Warszawa 1954, II – 1955; III – 1956.
• Topola, jej znaczenie gospodarcze i uprawa, PWRiL, Warszawa 1956.
• Topole w Baszkirii, Sylwan, R.101, № 5, 1957.
• Zagadnienia selekcji i uprawy topoli w Polsce, Sylwan, R.103, № 6-7, 1959.
• Przygotowanie teoretyczne i praktyczne do zawodu leśnika, Zeszyty Naukowe SGGW, № 112, Warszawa 1959.
• Zwiększenie produktywności lasu przez badania genetyczne i selekcję drzew, Sylwan, R.104, № 10, 1960.
• Metody selekcji drzew leśnych, Las Polski, R.53, № 15-16, 1961.
• Hybrydyzacja topoli. Sprawozdanie naukowe z pięciolecia prac badawczych, (z W. Chmielewskim), Prace IBL, № 203, Warszawa 1961.
• Hodowla i uprawa lasu, (z Z. Obmińskim), PWRiL, Warszawa 1963.
• Sosnowe drzewostany nasienne, (z S. Kocięckim), IBL № 13, PWRiL, Warszawa 1964.
• Wspomnienie o Wacławie Stankiewiczu (1866-1940), Sylwan, R.110, № 9, 1966.
• Z badań nad polskim modrzewiem, Sylwan, R.110, № 5, 1966.
• O uprawie wierzby drzewiastej, Sylwan, R.116, № 1, 1972.
• Kierunki selekcji drzew leśnych i stan ich realizacji w Lasach Państwowych, (z S. Kocięckim), Sylwan, R.119, № 4, 1975.
• Ocena nasion leśnych w Polsce, Prace IBL, № 508, Warszawa 1976.
• Mała Encyklopedia Leśna, red. naczelny, PWRiL, Warszawa 1980, s. 855, ​ISBN 83-01-00202-6​

• Stanisław Tyszkiewicz (1904–1982) [oraz wykaz Jego publikacji] (polski) Kocięcki S. Sylwan, R. 126 nr 9, 1982, s. 9–17 http://libcat.ibles.waw.pl/cgi-bin/isis3w.exe?rec_id=127531&database=LIBCAT&search_type=link&lang=pol&format_name=EFALL&page_header=EPHAV1
• Odznaczenie Stanisława Tyszkiewicza orderem francuskim [Kawalerskim Krzyżem Zasługi] (polski) Krzysik F. Sylwan, R. 120 nr 3, 1976, s. 28 Decoration of Stanisław Tyszkiewicz with order la Croix du grade de Chevalier du Merite Agricole http://libcat.ibles.waw.pl/cgi-bin/isis3w.exe?rec_id=129148&database=LIBCAT&search_type=link&lang=pol&format_name=EFALL&page_header=EPHAV1
• Prof. Stanisław Tyszkiewicz członkiem honorowym Komitetu Nauk Leśnych PAN (polski) [...] Sylwan, R. 120 nr 5, 1976, s. 64 Prof. Stanisław Tyszkiewicz honorary member of the Committee of Forest Sciences of the Polish Academy of Sciences http://libcat.ibles.waw.pl/cgi-bin/isis3w.exe?rec_id=129254&database=LIBCAT&search_type=link&lang=pol&format_name=EFALL&page_header=EPHAV1
• Stanisław Tyszkiewicz naczelny redaktor "Sylwana" w latach 1956–1979 (polski) Kamiński E. Sylwan, R. 126 nr 9, 1982, s. 1–6 Stanisław Tyszkiewicz – the editor in chief of "Sylwan" in the years 1956–1979 http://libcat.ibles.waw.pl/cgi-bin/isis3w.exe?rec_id=127528&database=LIBCAT&search_type=link&lang=pol&format_name=EFALL&page_header=EPHAV
• Stanisław Tyszkiewicz 1904–1982 (polski) Szajewska-Urbaniec M. Pr. IBL, Ser. A, nr 4 (923-925), 2001, s. 105–111, il. bibliogr. 14 poz. http://libcat.ibles.waw.pl/cgi-bin/isis3w.exe?rec_id=083908&database=LIBCAT&search_type=link&lang=pol&format_name=EFALL&page_header=EPHAV1
• Poczet członków honorowych Polskiego Towarzystwa Leśnego (1882–1988) (polski) Szymański B., Ostrowski W., Kłoskowska A. Sylwan, R. 133 nr 9/10, 1989, s. 1–99, il. bibliogr. 101 poz rez.sum. http://libcat.ibles.waw.pl/cgi-bin/isis3w.exe?rec_id=020565&database=LIBCAT&search_type=link&lang=pol&format_name=EFALL&page_header=EPHAV1
• http://www.lasy.gov.pl/dokumenty/gospodarka-lesna/hodowla/elementy-genetyki-i-hodowli-selekcyjnej-drzew-lesnych/at_download/file
• http://www.archiwumkorporacyjne.pl/index.php/muzeum-korporacyjne/warszawa/k-mesconia/