Stanisław Porębski

Stanisław Porębski (ur. 6 października 1884 w Krakowie, zm. 10 października 1960 tamże) – polski taternik i działacz turystyczny, przemysłowiec i handlowiec, kapitan rezerwy artylerii Wojska Polskiego.

Przed pierwszą wojną światową należał do grona najczynniejszych taterników. W swoim dorobku miał przejścia najtrudniejszych na tamte czasy dróg wspinaczkowych, m.in. pierwsze wejścia na:

• Zadniego Mnicha północną ścianą (20 sierpnia 1909 wraz z Włodzimierzem Jodkowskim),
• Zadnią Bednarzową Turnię (3 sierpnia 1905 z Włodzimierzem Boldireffem),
• Hińczową Przełęcz wprost od Morskiego Oka (sierpień 1906 z Adamem Staniszewskim),
• Mięguszowiecki Szczyt Pośredni (15 sierpnia 1903 z W. Boldireffem),
• Ciężką Przełączkę przy przejściu granią (13 sierpnia 1909 – samotnie),
• Żabi Szczyt Wyżni (13 sierpnia 1906 – samotnie)

oraz szereg innych wejść i zejść. W roku 1953 (w 50-lecie swego pierwszego wejścia) powtórzył wejście na Mięguszowiecki Szczyt Pośredni.

Porębski działał czynnie w organizacjach taternickich i turystycznych. W roku 1908 został członkiem Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego (w latach 1912, 1913 i 1919 był członkiem jej zarządu, zaś w roku 1924 członkiem komisji rewizyjnej). W roku 1913 wchodził w skład komitetu redakcyjnego pisma „Taternik”. W latach 1912–1925 był działaczem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, pełnił różne funkcje w jego zarządzie głównym, m.in. jako skarbnik i sekretarz.

Podczas I wojny światowej służył w armii austriackiej; jako nadporucznik rezerwowy artylerii przydzielony do 1 Dywizji Konnej Artylerii w 1915 został odznaczony Krzyżem Zasługi Wojskowej III klasy z dekoracją wojenną. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia kapitana rezerwy artylerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919. W 1923, 1924 jako oficer rezerwowy był przydzielony do 5 pułku artylerii ciężkiej. W 1934 jako kapitan rezerwy artylerii był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr V jako oficer po ukończeniu 40. roku życia i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kraków Miasto.

W 1939 jako oficer rezerwy uczestniczył w kampanii wrześniowej, potem przebywał w Rumunii, a w roku 1946 wrócił do Polski. Poświęcił się wówczas popularyzacji turystyki, pracując jako przewodnik PTTK oraz wygłaszając odczyty m.in. w Zakopanem.

Stanisław Porębski był również autorem artykułów głównie o tematyce taternickiej, turystycznej, topograficzno-historycznej, a także artykułów technicznych. Ukazywały się one głównie w „Taterniku” oraz na łamach „Sportowca”. Pisywał również utwory literackie (m.in. Pięćdziesiąt lat temu (1954, wyd. Turysta) – o swoim pierwszym wejściu na Mięguszowiecki Szczyt Pośredni, Nad dachami świata (1954, wyd. Sportowiec) – o wyprawie na Mount Everest w 1953 r.)

• Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
• Witold Henryk Paryski. Stanisław Porębski. „Taternik”. 2, s. 72-73, 1961. Warszawa: Zarząd Główny Klubu Wysokogórskiego.