Stanisław Łach

Stanisław Łach (ur. 1 maja 1938 w Nozdrzcu) – polski historyk, specjalizujący się w najnowszej historii Polski; działacz opozycji antykomunistycznej w PRL; nauczyciel akademicki związany z Akademią Pomorską w Słupsku; polityk.

Urodził się w 1938 roku w Nozdrzcu w powiecie brzozowskim w województwie podkarpackim. Po ukończeniu kolejno szkoły podstawowej i średniej podjął studia historyczne na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Adama Mickiewicz w Poznaniu, które ukończył w 1969 roku, zdobyciem tytułu zawodowego magistra. Na uczelni tej uzyskał także stopnie naukowe: doktora i w 1983 roku doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii na podstawie pracy pt. Osadnictwo wiejskie na ziemiach zachodnich i północnych Polski po II wojnie światowej. Tytuł profesora nauk humanistycznych uzyskał w 1998 roku z rąk prezydenta Polski Aleksandra Kwaśniewskiego.

Od 1974 roku roku pracuje jako wykładowca w randze profesora zwyczajnego od 1998 roku w Zakładzie Historii (obecnie Instytut Historii i Politologii) Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku (obecnie Akademia Pomorska). Na uczelni tej w czasie stanu wojennego został odwołany ze stanowiska prodziekana Wydziału Humanistycznego w styczniu 1982 roku i zwolniony z pracy za działalność opozycyjną. Pełnił na słupskiej uczelni w latach 1991-1996 funkcję dyrektora Instytutu Historii, a od 1993 do 1994 roku rektora tej uczelni.

Działalność polityczna

Od końca lat 60. do 1980 należał do PZPR. W 1980 przystąpił do NSZZ "Solidarność", był delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów w Gdańsku, członkiem Zarządu Regionu Słupsk NSZZ "Solidarność", radnym Sejmiku Samorządu Pomorskiego. W latach 1990–1991 należał do Porozumienia Centrum. W wyborach parlamentarnych w 1993 bez powodzenia ubiegał się o mandat senatorski z ramienia NSZZ "Solidarność". W 2001 bezskutecznie kandydował do Sejmu z listy Akcji Wyborczej Solidarność Prawicy. W 2003 wstąpił do Ligi Polskich Rodzin, z której ponownie bez powodzenia ubiegał się o mandat poselski w wyborach parlamentarnych w 2005.

W swoich pracach zajmuje się głównie działalnością Polskiego Stronnictwa Ludowego na Pomorzu, bada dzieje "Solidarności" Regionu Słupsk. Do jego najważniejszych publikacji należą:

• Przemiany społeczno-polityczne na Pomorzu Zachodnim (1945-1950), Poznań 1978.
• Osadnictwo wiejskie na ziemiach zachodnich i północnych Polski w latach 1945-1950, Słupsk 1983.
• Rolnictwo na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1949, Słupsk 1985.
• Przekształcenia ustrojowo-gospodarcze w rolnictwie ziem zachodnich i północnych w latach 1945-1949, Słupsk 1992.
• Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945-1947, Gdańsk 1995.
• Osadnictwo miejskie na ziemiach odzyskanych w latach 1945-1950, Słupsk 1996.
• Polskie Stronnictwo Ludowe w konfrontacji z władzą komunistyczną na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1947, Słupsk 2001.
• Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" w regionie słupskim w latach 1980-1983, Słupsk 2005.

• Stanisław Łach w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI).
• Nota biograficzna Stanisława Łacha w Encyklopedii Solidarności