Quick Facts
Biography
Stanisław Kochanek (ur. 1905 w Jedliczu, zm. 14 lipca 1995) – polski malarz i rzeźbiarz realista.
Urodził się w 1905 roku w Jedliczu. Studia artystyczne odbył w Szkole Przemysłu Artystycznego w Krakowie. Jako absolwent wystawiał w 1925 roku swoje projekty, rysunki i karykatury w Towarzystwie Sztuk Pięknych w Krakowie i ze Szkołą Przemysłu Artystycznego w Paryżu na Międzynarodowej Wystawie Sztuk Dekoracyjnych.
Z inicjatywy Dyrekcji Szkoły wydał w 1925 roku album karykatur profesorów Szkoły pod tytułem "Nasza buda". Wydanie albumu karykatur dało młodemu artyście rozgłos daleko poza murami szkoły. W 1926 roku wstąpił do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach 1926-1932 studiował malarstwo u prof. Fryderyka Pautscha, grafikę u prof. Jana Wojnarskiego, scenografię u prof. Karola Frycza i rzeźbę u prof. Xawerego Dunikowskiego. Jak podaje znawca sztuki i krakowski pisarz Jerzy Zieliński w Gazecie Antykwarycznej z października 1998 roku Nr.10 (31) w artykule pt. "Malarze Prowincjonalni", Stanisław Kochanek w czasie studiów uzyskiwał pochwały, między innymi za studium aktu, krajobrazu oraz za prace graficzne, a w 1929 roku otrzymał stypendium, z Funduszu Kultury Narodowej, na wyjazd do Włoch.
W 1939 roku urządził pierwszą wystawę swoich portretów w Suwałkach, gdzie malował wizerunki oficerów IV Dywizjonu Artylerii Konnej i sceny rodzajowe z życia Dywizjonu. Po wyzwoleniu był organizatorem Związku Artystów Plastyków w Krośnie i współredaktorem pisma artystycznego w Krośnie o nazwie "Sztuka i Życie".
Był również współorganizatorem Krośnieńskiego Muzeum oraz Szkoły Artystycznej, w której wykładał podstawy rysunku i malarstwa. W Krośnieńskim Domu Kultury prowadził dla młodzieży, przez szereg lat, lekcje malarstwa i rysunku, a jednocześnie wykonywał scenografię dla Teatru Górniczego "Nafta". Był i pozostał malarzem realistą, artystą przedkładającym serce i uczucia nad techniczną szarlatanerię. Nie uległ prądom mody, nie oddalił się w krainę malarstwa dostępnego dla wąskiego grona znawców. Wystawiał swoje prace na wystawach w Krośnie, Rzeszowie, Przemyślu i Łańcucie. W 1960 roku wstąpił do Ogólnopolskiej Grupy "Zachęta" w Krakowie. Wystawiał z tą Grupą w Warszawie, Krakowie, Lublinie, Radomiu, Rzeszowie, Krośnie i w Szczecinie.
W 1963 roku brał udział w wystawie z Grupą "Zachęta" w Moskwie i 12 miastach ówczesnego ZSRR, między innymi we Lwowie, Kijowie, Odessie, Charkowie, Sumach, Zaporożu, Rydze itd. Jego obraz "Góralka" był reprodukowany w kolorze w pismach artystycznych "Twórczestwo", "Iskustwo", "Ogoniok". Między innymi w moskiewskiej "Prawdzie", z dnia 4 maja 1963 roku, Borys Polewoj w artykule pt. "Spotkanie z mistrzami "Zachęty" napisał, iż...
- "w szczególności wywiera niezatarte wrażenie pełna radości życia praca Stanisława Kochanka".
W miesięczniku "Sztuka"("Iskustwo") Nr.9/63- Moskwa, Organie Ministerstwa Kultury ZSRR, L. Urazowa w publikacji o tytule "Artyści Grupy Zachęta", również bardzo przychylnie wyraziła się o twórczości Stanisława Kochanka. L. Urazowa, jako krytyk sztuki, zwróciła uwagę na "jaskrawość barw" i na "liliowe cienie na czystym śniegu". Również o mistrzach "Zachęty" w gazecie "Izwiestia" z 5.05. 1963 roku (dodatek niedzielny) pisał rosyjski artysta J. Degtiarew – tytuł artykułu "Realizm jednocząca siła" oraz w tej samej gazecie z 3.07.1963 roku, L. Tanajewa – historyk sztuki i współpracownik Ministerstwa Kultury ZSRR w publikacji o tytule "Do każdego serca".
Ostatnie za życia artysty, indywidualne wystawy malarstwa, rysunku i karykatury odbyły się w 1993 roku w Muzeum im. Marii Konopnickiej w Żarnowcu oraz w 1994 roku w Biurze Wystaw Artystycznych w Krośnie. W 2008 roku Muzeum Historyczne - Pałac w Dukli zorganizowało, z dużym rozmachem, wystawę pod tytułem "Portret to moja specjalność. Twórczość Stanisława Kochanka." Przedstawiono około 150 prac artysty z dziedziny portretu, karykatury, rzeźby, pejzażu i malarstwa batalistycznego. Należy wspomnieć o wystawie z 2001 roku, zrealizowanej również przez kierownictwo Muzeum Historycznego - Pałac w Dukli, pt. "Podkarpackie fascynacje Mirona Białoszewskiego i Stanisława Kochanka".
Do znaczniejszych prac niewątpliwie należy rzeźbiony przez artystę w glinie według własnego projektu, a następnie odlany w brązie, pomnik Mikołaja Kopernika, który stoi na granitowym cokole w centrum miasta Krosna (1973 r.). Również bardzo istotne dla twórcy prace, to portret Prezydenta J. Kennediego dla Uniwersytetu Polonijnego Villa Maria College w Buffalo oraz portret Fryderyka Chopina dla Towarzystwa im. Fr. Chopina w Buffalo – obydwa portrety były malowane na zamówienie Polonii Amerykańskiej (1964 i 1965 r.). Prace jego uzyskały dobre oceny amerykańskich znawców sztuki, a sam artysta otrzymał zaproszenie na indywidualną wystawę w Albricht Knox Art Gallery w Buffalo. Dzieła jego można znaleźć w Muzeum Podkarpackim w Krośnie, w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie, w Muzeum Regionalnym w Jaśle, w Muzeum im. Marii Konopnickiej w Żarnowcu, w Muzeum Skansen Naftowy w Bóbrce, w Muzeum Historycznym w Krakowie, w Muzeum Rzemiosła w Krośnie, w Bibliotece Narodowej w Warszawie, w European Gallery – Staten Island – Nowy Jork, w wielu Kościołach oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.
W swoich ogólnoludzkich poglądach był głęboko narodowy i wierny tradycjom sztuki narodowej.
Zmarł w Krośnie 14 lipca 1995 roku.
Bibliografia
- Sylwetki. Stanisław Kochanek. „Kurier Podkarpacki”, s. 2, Nr 1 z 25 września 1991.
- Wybrałbym malarstwo i tylko malarstwo. „Kurier Podkarpacki”, s. 7, Nr 2 z 2 października 1991.