Stanisław Bukowiecki

Stanisław Bukowiecki (ur. 27 kwietnia 1867, zm. 9 lutego 1944 w Warszawie) – adwokat, ekonomista, publicysta, działacz polityczny i społeczny, współzałożyciel Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, minister sprawiedliwości w latach 1917-1918, prezes Prokuratorii Generalnej RP w latach 1919-1939, współzałożyciel Związku „Wolność i Lud” (późniejszego Związku Syndykalistów Polskich) w okresie okupacji niemieckiej, wolnomularz.

Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie na uniwersytecie w Heidelbergu, uzyskując tytuł doktora praw. W 1887 był jednym z założycieli Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Powrócił do Warszawy, gdzie odbył aplikację sądową i adwokacką. Wkrótce z powodu choroby oczu stracił wzrok. Pomimo tego dostał pracę syndyka zakładów przemysłowych w Starachowicach. Był członkiem Ligi Narodowej.

W 1916 został dyrektorem Departamentu Sprawiedliwości w Tymczasowej Radzie Stanu, a – po powołaniu w 1917 Rady Regencyjnej – ministrem sprawiedliwości w rządzie Jana Kucharzewskiego (w okresie od 7 grudnia 1917 r. do 27 lutego 1918 r.). Był to wyraz uznania dla jego zdolności i zaangażowania w sprawę odzyskania niepodległości Polski. Reprezentował pogląd, że konieczne jest wyszkolenie kadr polskich urzędników i sędziów. Stał się twórcą polskiego sądownictwa i prokuratury. Za jego rządów zbudowano podstawy i zasady humanitarnego więziennictwa, uporządkowano i zharmonizowano działanie potrójnego ustawodawstwa, obowiązującego w trzech różnych zaborach. Starał się wpoić sędziom i prokuratorom poczucie obowiązkowości oraz bezwzględnej bezstronności i sprawiedliwości w wydawaniu wyroków i zarządzeń. Zwalczał także panującą częściowo w Ministerstwie Sprawiedliwości tendencję niedopuszczania Żydów do stanowisk sędziowskich.

Pod koniec 1918 otrzymał zadanie stworzenia Prokuratorii Generalnej RP, czyli urzędu, którego zadaniem była reprezentacja procesowa i obrona interesów skarbu państwa. Był jej prezesem aż do agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę. Założył oddziały Prokuratorii we wszystkich siedzibach sądów apelacyjnych oraz w Gdańsku.

Jednocześnie od 1923 sprawował funkcję wiceprezesa Komisji Kodyfikacyjnej, której zadaniem było stworzenie jednolitych dla całej Polski kodeksów: cywilnego, karnego, handlowego, wekslowego oraz postępowania cywilnego i karnego. Podczas okupacji niemieckiej, w październiku 1939 w Warszawie był jednym ze współzałożycieli Związku „Wolność i Lud”, czyli późniejszego Związku Syndykalistów Polskich, w którego działalność konspiracyjną angażował się aż do śmierci.

Zmarł zimą 1944, został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

Jego głównymi pracami były:

• O dzielnicowości w Polsce współczesnej (1921 r.),
• Polityka Polski Niepodległej (1922 r.).

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (29 grudnia 1921)
• Złoty Krzyż Zasługi – dwukrotnie (po raz drugi w 1937)

• Dzielnicowość w Polsce współczesnej, Warszawa 1921
• Polityka Polski niepodległej. Szkic programu, Warszawa 1922
• Naczelne kierunki ustawy 3 Maja a Konstytucja obowiązująca, Kraków 1924
• Polska współczesna, Cz. 3 Szkic ustroju państwowego, Warszawa 1927
• Przed rewizją konstytucji, Warszawa 1928