Sir James Hamlyn-Williams, 3rd Baronet

Roedd Syr James Hamlyn-Williams, 3ydd Barwnig (25 Tachwedd 1790 - 10 Hydref 1861) yn dirfeddiannwr, yn wleidydd Rhyddfrydol Cymreig ac yn Aelod Seneddol Sir Gaerfyrddin ar ddau achlysur rhwng 1831 a 1832 ac wedyn rhwng 1835 a 1837

Ganwyd Syr James yn fab hynaf i Syr James Hamlyn-Williams, 2il Farwnig, a Dianne Anna (née Whittaker) ei wraig; merchAbraham Whittaker, marsiandiwr o Stratford, Swydd Essex.

Cafodd ei addysgu yng Ngholeg Caerwynt rhwng 1802 a 1806.

Ym 1823 priododd y Ledi Mary Fortescue, Merch Hugh Fortescue, Iarll Cyntaf Fortiscue; bu iddynt tair merch.

Gwasanaethodd fel milwr yng Nghatrawd y 7fed Hwsâr rhwng 1810 a 1823 gan wasanaethu fel is gapten o 1810 i 1813, Capten o 1813 i 1821 ac Uwchgapten o 1821 hyd ei ymddeoliad o'r fyddin sefydlog ym 1823.

Bu'n ymladd yn Rhyfel Iberia gan gael ei grybwyll mewn cadlythyrau am ei wasanaeth ym mrwydrau Orthes, Barcelona a Toulouse.

Ym 1829 etifeddodd barwnigaeth ac ystâd ei dad, gan ymgymryd â dyletswyddau tirfeddiannwr bonheddig.

Gwasanaethodd fel Cyrnol Milisia Swydd Dyfnaint, Dirprwy Raglaw Dyfnaint ac fel Uchel Siryf Sir Caerfyrddin ym 1848

Safodd etholiad ym 1831 yn enw'r gleision sef cefnogwyr y Chwigiaid yng ngorllewin Cymru. Bu'n ymgyrchu o blaid diwygio'r etholfraint, am gael gwared â'r dreth ar frag, sebon a chanhwyllau, am wrthwynebu caethwasanaeth ac am economi rhydd. Bu'n canfasio ym mhell cyn i'r etholiad cael ei alw'n swyddogol ac, o weld y tebygrwydd o gael ei drechu penderfynodd deiliad y sedd, George Rice-Trevor, i beidio ail sefyll, gan ganiatáu i Hamlyn-Williams cael ei ethol yn ddiwrthwynebiad.

Wedi pasio'r Ddeddf Diwygio Mawr ym 1832 rhoddwyd ail sedd seneddol i Sir Gaerfyrddin, ac roedd Hamlyn-Williams yn sicr y byddai o fel ymgeisydd y gleision a Rice-Trevor fel ymgeisydd y cochion (cefnogwyr y Torïaid) yn rhannu'r ddwy sedd yn ddiwrthwynebiad; ond fe sicrhaodd Rice-Trevor bod ymgeisydd Chwig swyddogol yn sefyll yr etholiad hefyd sef Edward Hamlyn Adams a gan hynny daeth Hamlyn-Williams yn drydydd a cholli ei sedd.

Yn etholiad 1835 sicrhaodd cefnogaeth Rice-Trevor a'r Blaid Ryddfrydol i sefyll fel ymgeisydd swyddogol ar ran y Rhyddfrydwyr a llwyddodd i gipio'r ail safle ac ennill yr ail sedd, ond collodd cefnogaeth Rice-Trevor eto am gefnogi diwygio bellach ar yr etholfraint a chollodd pleidleiswyr rhyddfrydol oedd yn rhydd o ddylanwad yr ystadau trwy beidio a mynd yn ddigon pell yn ei gefnogaeth i ddiwygio, a chollodd ei sedd eto ym 1837.

Penderfynodd beidio sefyll eto.

Bu farw yn ei gartref yn Clovelly ym Mis Hydref 1861 yn 70 mlwydd oed. Gan nad oedd ganddo fab i etifeddu'r teitl bu farw'r farwnigaeth gydag ef.