Quick Facts
Biography
Sahîh Ahmed Dede (1 Eylül 1742; Köprüören, Kütahya - 1813, İstanbul), Mevlevî şeyhi, mutasavvıf.
Kimliği
Dedesi Halvetî şeyhlerinden Ahmed Efendi'dir (1738). Babası Seyyid Ömer Dede (1773) bir Mevlevî olup, Sâkıb Mustafa Dede'nin müritlerindendir. Annesi, Pirlioğlu İmam Ahmed Efendi'nin hemşiresi Hatice Hatun'dur. Şerife Emine isminde, kendisinden iki yaş büyük bir de ablası vardır.
Hayatı
Sahîh Ahmed Dede Kütahya'nın Köprüören kasabasında doğmuştur. Doğumundan önce annesi ve babası, bir erkek çocuklarının olması arzusu içerisinde birbirleriyle şöyle konuşurlar: "Eğer bir oğlumuz olursa, onu Hazret-i Mevlânâ'ya bağışlayalım. Onun hizmetkarı olsun.". Bu vaatlerden iki sene sonra 1742 yılında, Receb ayının başlangıcında cuma günü Regaib Gecesi Cenâb-ı Hak onlara bir oğul ihsan eder. Babası, ismini Ahmed koyar.
1744 yılında babası Seyyid Ömer Dede, küçük Ahmed'i de beraberine alarak Konya'ya gelir ve daha önceki vaadini ağabeyi Seyyid Ebûbekir Dede'ye anlatır. Birlikte Türbedar Pehlivan Dede ve Çelebi Hacı Muhammed Arif Dede'ye gelerek bu konuyu anlatırlar. Onlar küçük Ahmed'i Mevlevîliğe kabul ederek henüz 22 aylıkken başına sikke giydirirler.
1746 yılında amcası Seyyid Ebûbekir Dede'nin Yenikapı Mevlevîhânesi'ne şeyh olmasıyla gerçek Mevlevî dervişliği başlamış olur. Babası elinden tutarak amcasına teslim eder. Ahmed Dede'nin Kütahya'nın Köprüören kasabasında başlayan dünya hayatı 5 yaşından itibaren İstanbul'da devam eder. 1777 yılında kısa bir süre Kütahya Mevlevîhânesi'nde Şeyh Halis Dede'nin hizmetinde bulunur. 1785 yılında 46 yaşında iken evlenmeye karar verir ve İstanbul eşrafından merhum Seyyid Hacı Ahmed'in kızı Şerife Emine Hatun'la evlenir. Bu evliliklerinden daha sonra Galata Mevlevîhânesi şeyhi olacak olan Muhammed Kudretullah meydana gelir.
Sahîh Ahmed Dede Yenikapı Mevlevîhânesi'nde aşçıbaşı olarak hizmete devam eder. Amcası Ebûbekir Dede, oğlu Ali Nutkî'yi doğumundan henüz beşiğe konmadan manevi evladı Sahîh Ahmed Dede'ye terbiye etmesi arzu ve isteğiyle terk ve teslim etmiştir. Ahmed Dede, amcasının oğlu Ali Nutkî Dede'nin talim ve terbiyesi uğrunda büyük gayret sarf eder.
Ali Nutkî Dede, 14 yaşında iken babası Ebûbekir Efendi'nin vefatı ile Ebûbekir bin Ârif Çelebi tarafından Yenikapı Mevlevîhânesi'ne şeyh tayin edilir. Bu sırada Sahîh Ahmed Dede bir taraftan dergahın idaresi, dervîş ve dedelerin terbiyesi ve tarikata girişleriyle uğraşırken diğer taraftan da kendisine emanet edilen genç şeyhin talim ve terbiyesi ile uğraşmaya devam eder.
Daha sonraları, Sahîh Ahmed Dede, amcası Ali Nutkî Dede tarafından Yenikapı Mevlevîhânesi'nden uzaklaştırılmıştır. Bundan sonra Ahmed de Ma'cuncu taraflarında bir ev tutarak oturdu. Halet Efendi'nin dostu olduğu için üzerine türbe yaptırıp oğlu Kudretullah Efendi'yi de Galata Mevlevîhânesi'ne şeyh yaptı. Mevlevîler arasında "Seyyid Dede" olarak maruftur.
1813 tarihinde 74 yaşında iken vefat etmiştir
Kaynakça
- ^ Sahîh Ahmed Dede, Mevlevîlerin Tarihi, İnsan Yayınları, 2011, s, 4, 332
- ^ S.Sahîh Ahmed Dede, Mecmûatü't-Tevârîhü'l-Mevleviyye, El Yazması, Mevlana Müzesi Kütüphanesi, Nu: 5446, v.181, 183, 184, 185, 188, 189, 190, 191
- ^ Mehmed Ziya, Yenikapı Mevlevihanesi, İstanbul, 1913 s.158, 159
- ^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 265, 266
- ^ A. Baki Gölpınarlı, Mevlevî Adâb ve Erkânı, İstanbul, 1963, s.74