Quick Facts
Biography
Sedat Nuri İleri (d. 1888, Sakız - ö. 22 Eylül 1943, Royat), Türk karikatürist, gazeteci, radyocu.
Politik ve sosyal konulu karikatürleri ile bir döneme imzasını atmış bir karikatüristtir. İstanbul Radyosu’nun kurulmasını sağlayan bir girişimci ve radyonun ilk idare müdürüdür. 1918-1924 arasında ağabeyleri ile birlikte ulusal mücadelenin İstanbul’daki sözcüsü durumuna gelen İleri gazetesini yayımlamıştır.
Yaşamı
Sedat Nuri İleri, 1888 yılında Sakız’da doğdu. Babası, Ayan Meclisi üyeliği ve Hazine-i Hassa Nazırlığı yapmış Nuri Paşa; annesi ise Adana valiliği, Bahr-i Sefit (Ege Adaları) Valiliği ve Hariciye Nazırlığı gibi görevlerde bulunmuş devlet adamı Abidin Paşa’nın kızı Nefise Hanım’dır. Gazeteci Suphi Nuri ve Celal Nuri Beyler ağabeyleridir.
Belçika Grembloux Yüksek Ziraat Okulu’nda öğrenimini tamamladıktan sonra, Belçika’da La Barbe ("Sakal") mizah dergisini (1908), daha sonra da 1918’de kardeşleri Suphi Nuri ve Celal Nuri ile İstanbul’da İleri gazetesini yayımladı. Gazete, Milli Mücadele’nin İstanbul’daki sözcüsü durumuna geldi; mücadelenin önderi Mustafa Kemal’in adsız yazıları yayımlandı. 1920’de ağabeyi Celal Nuri sürgüne gönderildi. Gazete 2 Aralık 1924’e kadar yayımlandı.
1927’de İstanbul Radyosu’nun kuruluşunda emeği geçti. 1925 yılında Türkiye’de telsiz verileri yapın işlemleri başlatılmıştı; bu iş tamamlandığında yayın yapacak bir şirket kurulması gerektiğini düşündü ve maddi destek için dönemin İş Bankası kurucusu Celâl Bayar’a teklifte bulundu. TeklifMustafa Kemal’e ulaştırılınca Ankara’ya çağrıldı. İstanbul Radyosu’nun kuruluşu için cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in desteğini alınınca Türkiye İş Bankası, Anadolu Ajansı, Gümüşhane Milletvekili Cemal Hüsnü Bey (Taray), Falih Rıfkı Bey (Atay) ve Sedat Nuri tarafından Türk Telsiz Anonim Şirketi kuruldu. Sedat Nuri, 10 yıl boyunca düzenli yayın yapan radyonun idare müdürü idi.
Politik ve sosyal konulu karikatürleri Yedigün, Karikatür ve Akbaba dergileriyle, Cumhuriyet gazetesinde yayımlandı. Karikatürlerini Paris’te sergiledi (1939). I. Dünya Savaşı yıllarında Fransa’da bulundu.
1943 yılında 55 yaşında Royat’da (Fransa) hayatını yitirdi.