Ryszard Kotewicz

Ryszard Kotewicz (ur. 30 marca 1937 w Brodnicy, zm. 1 stycznia 1997 w Tomaszowie Mazowieckim) – historyk, muzealnik, archiwista, nauczyciel akademicki.

Edukacja i praca naukowa

W roku 1956 ukończył Państwowe Liceum Pedagogiczne w Chełmnie. Rozpoczął w 1962 studia historyczne na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W roku 1967 uzyskał tytuł magistra. W latach 1970-1972 był doktorantem UJ i Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W roku 1974 uzyskał tytuł doktora na podstawie dysertacji pt. Przemysł maszynowy i metalowy Krakowa w latach 1918-1939. Od roku 1975 uczestniczył w seminariach w Instytucie Historii PAN, potem w Katedrze Historii Społeczno-Gospodarczej Uniwersytetu Łódzkiego. W grudniu 1995 odbył kolokwium habilitacyjne na podstawie rozprawy habilitacyjnej pt. Antoni Ostrowski 1782-1845, ziemianin, przemysłowiec, założyciel Tomaszowa Mazowieckiego (Warszawa 1995). We wrześniu 1996 uzyskał zatwierdzenie habilitacji i tytuł doktora habilitowanego.

Praca zawodowa

• 1956-1970 nauczyciel w Szkole Podstawowej w Ochli koło Zielonej Góry.
• 1970-1971 nauczyciel w Szkole Podstawowej w Łętkowicach koło Proszowic.
• 1971-1975 nauczyciel historii w I LO i w Zespole Szkół Zawodowych "Chemitex-Wistom", potem wizytator przedmiotowo-metodyczny w Wydziale Oświaty i Wychowania w Tomaszowie Mazowieckim.
• 1975-1978 adiunkt i specjalista-planista w Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Piotrkowie Trybunalskim.
• 1978-1982 adiunkt w Zespole Podstaw Nauk Politycznych Politechniki Łódzkiej.
• 1982-1984 kustosz i kierownik Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim.
• 1984-1997 dyrektor Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim, nauczyciel akademicki w WSP w Kielcach, Wydział Zamiejscowy w Piotrkowie Trybunalskim.

Zainteresowania naukowe

Interesował się historią przemysłu, zwłaszcza metalowego i włókienniczego. Od roku 1971 podjął badania nad przeszłością Tomaszowa Mazowieckiego, Piotrkowa Trybunalskiego i innych miast regionu łódzkiego (m.in. Zelowa). Jako archiwista zapoczątkował publikację źródeł archiwalnych do dziejów regionu tomaszowskiego i piotrkowskiego. Prowadził intensywne badania archiwalne i biograficzne. Wiele uwagi poświęcił rodzinie Ostrowskich z Ujazdu, a szczególnie Antoniemu hr. Ostrowskiemu, założycielowi Tomaszowa Mazowieckiego. Zajmował się historią przemysłu tomaszowskiego, udziałem tomaszowian w powstaniach narodowych.

Działalność społeczna

Był członkiem wielu towarzystw naukowych i stowarzyszeń kulturalnych, m.in. Piotrkowskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiej Akademii Nauk, Stowarzyszenia Autorów Polskich, Towarzystwa Przyjaciół Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim i Polskiego Towarzystwa Historycznego. Działał czynnie w PTH, reaktywując jego działalność w Tomaszowie Mazowieckim po kilku(nastu) latach stagnacji. W latach 1984-1987 był przewodniczącym Koła PTH w Tomaszowie Mazowieckim. Był wiceprzewodniczącym Delegatury Wojewódzkiej w Piotrowie Trybunalskim Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi.

Wybrane publikacje

Opublikował ponad 100 prac naukowych (nie licząc esejów historycznych w prasie regionalnej).

Książki

• Z dziejów przemysłu Krakowa w latach 1918-1939, Kraków 1981.
• Zarys dziejów Zelowa, Zelów 1987.
• Ród Ostrowskich w dziejach Tomaszowa i Rzeczypospolitej, Tomaszów Mazowiecki 1991.
• (wspólnie z J. Góralem), Dwa wieki Tomaszowa Mazowieckiego. Zarys dziejów miasta 1788-1990, Tomaszów Maz. 1992.
• Antoni Ostrowski 1782-1845, ziemianin, przemysłowiec, założyciel Tomaszowa Mazowieckiego, Warszawa 1995 (rozprawa habilitacyjna).
• (redakcja wspólnie z Jerzym Wojniłowiczem) Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 1-2, Tomaszów 1993-1997.

Artykuły i biogramy

• Osadnictwo w Tomaszowie Mazowieckim w latach 1822-1831, [w:] 200 lat tomaszowskiego przemysłu, Tomaszów Maz. 1988.
• Tomaszowianie w powstaniu styczniowym, [w:] J. Kukulski, R. Kotewicz, R. Szwed (red.), Z dziejów powstania styczniowego w Piotrkowskiem, Piotrków Trybunalski 1991, s. 51-58.
• Kempner Jakub Joachim (1802-1840), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 1, Tomaszów Maz. 1994, s. 14-15.
• Kot Antoni (1838-1918), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 1 (1994), s. 15-16.
• Narewski Stanisław Kostka Maciej (1865-1932), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 1 (1994), s. 19-21.
• Olszewski (Olszowski) Szymon Jakub (1798-1882), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 1 (1994), s. 22-23.
• Ostrowski Jan Krystyn (1894-1981), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 1 (1994), s. 23-25.
• Ostrowski Stanisław (1812-1889), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 1 (1994), s. 25-26.
• Stumpf Fryderyk (1789-ok. 1867), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 1 (1994), s. 26-28.
• Stumpf Otto (1825-1906), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 1 (1994), s. 28-29.
• Rączaszek Antoni Szczepan (1898-1957), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 2, Tomaszów Maz. 1997, s. 17-19.
• Rode Maria Eustachia (1855-1912), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 2 (1997), s. 19-20.
• Smulski Wacław (1895-1963), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 2 (1997), s. 22-24.
• Sylber (Silber) Lewek (1781-po 1875), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 2 (1997), s. 27-28.
• Szlifierski (Szlifirski) Józef (1810-1852), Tomaszowski słownik biograficzny, zesz. 2 (1997), s. 28-29.

Rodzina

• Był synem Maksymiliana Kotewicza, rolnika, i Jadwigi z Bieleckich.
• Żona Józefa z Jachników, nauczycielka języka rosyjskiego w I LO.
• Miał z nią córkę Anetę i syna Michała (ur. 1971).

• Tadeusz Kawka, Szkoła, która przeszła do historii : Encyklopedyczny słownik znanych absolwentów, nauczycieli i rodziców uczniów I Liceum Ogólnokształcącego im. J. Dąbrowskiego w Tomaszowie Mazowieckim 1901–2001. Tomaszów Mazowiecki 2001, s. 270 (fot., biogram).
• Śmiałowski J., Kotewicz Ryszard (wspomnienie pośmiertne), "Rocznik Łódzki", 1997, t. 44, s. 313.
• Krzysztof Łapiński, Kotewicz Ryszard (30 III 1937 – 1 I 1997), "Archeion", 1997, t. 98, s. 353-359 (fot., wspomnienie pośmiertne, lista publikacji Kotewicza).
• Krzysztof Łapiński, Kotewicz Ryszard (1937-1997), Tomaszowski słownik biograficzny, t. 2 (1999), s. 18-20 (biogram).

• Ryszard Kotewicz w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI).