Renata Makarewicz

Renata Kazimiera Makarewicz (ur. 4 marca 1963 w Lubawie, woj. warmińsko-mazurskie), językoznawca polonistyczny, doktor habilitowany nauk humanistycznych.

Z zamiłowania i powołania nauczycielka, pracę zawodową rozpoczęła od nauczania języka polskiego w szkołach wiejskich, w rodzinnym mieście Lubawa, a następnie w Olsztynie. Od 1996 roku nauczyciel akademicki w Zakładzie Dydaktyki Literatury i Języka Instytutu Filologii Polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie, obecnie w Instytucie Polonistyki i Logopedii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Doktoryzowała się w 2002 roku pod kierunkiem prof. Zygmunta Saloniego. Dysertacja doktorska nosi tytuł Składnia zdania w wypowiedziach pisemnych uczniów dyslektycznych. W analizie tekstów pisanych przez uczniów przejawiających specyficzne trudności w nauce czytania i pisania autorka posłużyła się aparatem pojęciowym składni strukturalnej.

Opublikowała także szereg artykułów naukowych dotyczących analizy językoznawczej tekstów pisanych przez osoby z dysleksją oraz monografię na ten temat zatytułowaną Dysleksja w opinii językoznawcy(2006). W swoich dociekaniach naukowych podejmuje także problematykę kształcenia nauczycieli polonistów. Najnowsze jej prace dotyczą dyskursu edukacyjnego, w szczególności zaś uwagę kieruje na proces komunikacji w szkole. Badania naukowe oscylują wokół komunikacji bezpośredniej i prowadzonej za pośrednictwem e-dziennika między nauczycielem a rodzicami ucznia. Wyniki opublikowała w książce Rozmowa w przestrzeni szkoły. Systemowo-funkcjonalna analiza poszerzonego dyskursu szkolnego (2017), na podstawie której w roku 2018 uzyskała stopień doktora habilitowanego.

Badania naukowe, które prowadzi, zawierają w sobie dwa istotne elementy współobecne w językoznawstwie. Z jednej strony interesuje ją język, jako system znaków, jego struktura, układ powiązań i zależności wewnątrzsystemowe. Drugim aspektem obecnym w jej publikacjach są zagadnienia komunikacji językowej. Bada język w użyciu. Interesują ją konteksty komunikacyjne zależne od ludzi, którzy porozumiewają się za pomocą słów, w tym warstwa emocjonalna komunikatów i wartościowanie wyrażone w języku.

Była współorganizatorem ogólnopolskich konferencji naukowych, w tym w roku 2008 Aspekty komunikacji w kształceniu polonistycznym, w maju 2014 roku Nowe zjawiska w języku tekście i komunikacji V. Frazeologia, w kwietniu 2016 Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji VI. Język edukacji. Język w edukacji.

W maju 2019 roku była współorganizatorem międzynarodowej cyklicznej konferencji naukowej Kolokwia slawistyczne we Lwowie na Ukrainie.

Wygłosiła referaty w kilkudziesięciu konferencjach naukowych poświęconych problemom językoznawstwa, a także psychopedagogiki, dydaktyki nauczania języka polskiego jako ojczystego i jako obcego oraz zagadnieniom komunikacji językowej.

Pod jej kierunkiem powstały liczne prace dyplomowe z zakresu psycholingwistyki, kultury języka, polskiej ortografii.

Współpracuje ze środowiskiem slawistów rosyjskich i ukraińskich. W październiku i listopadzie 2010 roku odbyła staż naukowy na Uniwersytecie Pedagogicznym w Permie (Federacja Rosyjska). W roku akademickim 2015/2016 visiting professor Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Iwana Franki, Ukraina. W październiku 2017 roku w ramach programu Erasmus+ wygłosiła wykłady i prowadziła ćwiczenia oraz warsztaty dla studentów polonistyki Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Iwana Franki.

Jest pomysłodawcą i współorganizatorem Międzynarodowych Studenckich Seminariów Językoznawczych: I – 31 marca 2017 roku we Lwowie, 20 kwietnia 2018 roku odbyło się II MSSJ w Olsztynie. 29 marca 2019 roku odbyło się III MSSJ – miejscem obrad ponownie był Lwów. W obradach uczestniczyli studenci filologii polskiej z Polski i Ukrainy.

Jest przewodniczącą Pomorskiego Komitetu Okręgowego Ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy o Rodzinie.

Pełni funkcję członka Rady Naukowej Instytutu Polonistyki i Logopedii i Rady Wydziału Humanistycznego UWM, wchodzi w skład Senackiej Komisji ds. Nauki UWM. Należy do Polskiego Towarzystwa Językoznawczego oraz Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego.

Wchodzi w skład komitetu redakcyjnego czasopisma naukowego „Prace Językoznawcze”, ISSN 1509-5304.

Od 2010 roku jest wiceprezesem Zarządu Uczelnianego Związku Nauczycielstwa Polskiego w UWM w Olsztynie.

• Byle zachować komunikatywność…Uwagi na marginesie badań nad językiem uczniów dyslektycznych, [w:] Oblicza komunikacji 1. Perspektywy badań nad tekstem, dyskursem i komunikacją, Kraków 2006, s. 854-862
• Ramy delimitacyjne tekstu podania (Na podstawie obserwacji podań pisanych przez studentów), [w:] Prace Językoznawcze VII, Olsztyn 2005, s.75-82[w:] Oblicza komunikacji 1. Perspektywy badań nad tekstem, dyskursem i komunikacją, Kraków 2006, s. 854-862
• Problemy ukształtowania tekstu w pracach pisemnych uczniów dyslektycznych, [w:] Dysleksja problem znany czy nieznany?, pod red. Małgorzaty Kostka-Szymańskiej i Grażyny Krasowicz-Kupis, Lublin 2007, s.109-125
• Fałszywa dysleksja, czyli o zaniedbaniach edukacyjnych w zakresie nauczania ortografii, [w:] Zrozumieć, żeby pomóc. Dysleksja w ujęciu interdyscyplinarnym, pod red. Izabeli Pietras i Grażyny Krasowicz-Kupis, Gdynia 2008, s.80-90
• Zaburzenia spójności tekstu u ucznia dyslektycznego, [w:] Studia pragmalingwistyczne III. Czynności Tworzenia i rozumienia wypowiedzi, pod red. Józefa Porayskiego-Pomsty Warszawa 2002, s. 228-241
• Obecność nowych zjawisk językowych w szkolnej edukacji polonistycznej, [w:] Nowe zjawiska w języku tekście i komunikacji, pod red. Aliny Naruszewicz-Duchlińskiej i Mariusz Rutkowskiego, Olsztyn 2006, s. 33-41
• Nauczyciele wobec dysleksji „Problemy Opiekuńczo Wychowawcze” 1999 nr 2, s. 21-24
• Między wyobrażeniem a doświadczeniem. O praktyce polonistycznej w refleksji studentów i nauczycieli, [w:] Kształcenie praktyczne przyszłych nauczycieli nowoczesnej szkoły, pod red. Józefa Kuźmy i Ryszarda Wrońskiego, Kraków 2002, s. 38-51
• Składnia strukturalna w szkolnej nauce języka, [w:] Wymiary szkolnej edukacji polonistycznej, pod red. D. Amborskiej-Głowackiej i R. M. Jabłońskiego, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2005, s. 113-119
• Istnieć w kulturze, czyli jak przyszli nauczyciele są przygotowani do zadań edukacji kulturowej, [w:] Relacje między kulturą wysoka i popularną w literaturze, języku i edukacji, pod red. Barbary Myrdzik i Małgorzaty Karwatowskiej, Lublin 2005, s. 255-261
• Coaching i benchmarking leaderów, czyli o nowych pojęciach i znaczeniach w języku oświaty, [w:] Nowe zjawiska II w języku tekście i komunikacji, Olsztyn 2008, s. 48-56
• O kształceniu językowym w odwołaniu do dawnych mistrzów, [w:] Prace Językoznawcze UWM zeszyt XI, Olsztyn 2009, s. 147-154
• Idea „małych ojczyzn” w polskiej szkole współczesnej, [w:] Polonistyka 2009 pod red. Aleksandra Kiklewicza i Siergieja Bażnika, Mińsk 2010, s.325-343
• Co i jak można badać w komunikacji interpersonalnej w szkole? Przegląd wybranych koncepcji, [w:] Aspekty komunikacji w kształceniu polonistycznym, pod red. J. Krawczyka i R. Makarewicz, Olsztyn 2010, s.11-19
• Kompetencja językowa a istnienie w kulturze, [w:] Horyzonty polonistyki. W kręgu edukacji, języka i literatury, Lublin 2010, s. 215-220
• „Owocem będzie rozumienie języka i poprawne nim władanie”. Ponownie o ogólnych i szczegółowych calach kształcenia językowego, [w:] Uczeń w świecie języka i tekstów, pod red. Jolanty Nocoń i Elżbiety Łuckiej-Zając, Opole 2010, s. 145-153
• „Przyszłość jest teraz…” O doganianiu kultury, [w:] Istnieć w kulturze. Między teorią a praktykę edukacyjną, pod red. Małgorzaty Święcickiej, Danuty Jastrzębskiej-Golonki, Agnieszki Rypel, Bydgoszcz 2010, s. 27–38.
• Studenci w Permie mówią i czytają po polsku, [w:] Polskość z daleka i z bliska, pod red. Iwony Anny Ndiaye, Marii Rółkowskiej, Olsztyn 2010, s. 23-28
• Kilka uwag o e-wywiadówce, [w:] Nowe zjawiska III w języku tekście i komunikacji. Kontekst a komunikacja, pod red. Izy Matusiak-Kempy i Sebastiana Przybyszewskiego, Olsztyn 2011, s. 312-318
• Redundancja zrównoważona w komunikacji szkolnej w ujęciu lingwistyki edukacyjnej, [w:] Język poza granicami języka 2. Semantyka a pragmatyka: spór o pierwszeństwo. Część 1. Aspekty lingwistyczno-semiotyczne, pod red. Aleksandra Kiklewicza, Olsztyn 2011, s. 269-284
• Teoretyczne podstawy poszerzonego dyskursu szkolnego. Wprowadzenie do opisu wyrażenia „gorszy uczeń” w rozmowach nauczycieli z rodzicami ucznia, [w:] Литературный текст ХХ века: проблемы поэтики, red. E.B. Пономарева, Челябинск 2011, s. 217–223
• O niektórych trudnościach w wyznaczaniu granicy wyrazu. Przysłówkowe określenia imiesłowów przymiotnikowych, [w:] Wyraz w języku i tekście, red. J. Gardzińska, A. Maciejewska, Siedlce 2012, s. 227–292.