Princess Duangthip Chotcheangla Abhakara

หม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้า อาภากร (ราชสกุลเดิม รพีพัฒน์; 11 ตุลาคม พ.ศ. 2457 – 4 มีนาคม พ.ศ. 2542) เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ประสูติแต่หม่อมอ่อน รพีพัฒน์ ณ อยุธยา

หม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้า อาภากร (ราชสกุลเดิม รพีพัฒน์) มีพระนามลำลองว่า ท่านหญิงนิด เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ประสูติแต่หม่อมอ่อนรพีพัฒน์ ณ อยุธยา เมื่อวันที่ 11 ตุลาคม พ.ศ. 2457 มีโสทรภราดาและโสทรภคินีรวมสิบองค์ และมีขนิษฐาต่างพระมารดาสององค์

หม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้าทรงศึกษาระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนเซนต์แมรี่ และได้อาสาสมัครเป็นพยาบาลที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง เพื่อช่วยเหลือทหารที่บาดเจ็บ และในปี พ.ศ. 2489 ได้ทรงติดตามสวามีไปรับตำแหน่งผู้ช่วยทูตฝ่ายทหารเรือ ณ กรุงวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา และประทับอยู่จนถึง พ.ศ. 2493 โดยทรงใช้เวลาว่างในการเรียนรู้ภาษาอังกฤษและสามารถทำอาหารไทยและฝรั่งได้เป็นอย่างดี

ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ในการพระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียร โปรดเกล้าฯ ให้หม่อมเจ้า พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 และ 5 เชิญทั้งเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียร และเครื่องราชูปโภค ทั้งหมด 16 องค์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงยืนกลาง สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีทรงยืนเบื้องขวาพระองค์ แวดล้อมด้วยพระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 และ 5 ทรงเชิญเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียรและเครื่องราชูปโภคหม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้า พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 5 เชิญศิลาบด

หลังจากที่พลเรือเอก หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร ผู้เป็นสวามีได้สิ้นชีพตักษัยลงขณะที่ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารเรือ ในวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509 หม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้าทรงสละเวลาให้แก่กิจการสังคมสงเคราะห์อย่างเต็มที่ โดยทรงเข้ากลุ่มทำกิจกรรมเป็นกรรมการและเป็นประธานของสโมสรสงเคราะห์ครอบครัวทหารผ่านศึกที่ได้เริ่มตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2511 นอกจากนี้ยังร่วมเสด็จไปแจกจ่ายเครื่องอุปโภค บริโภค เวชภัณฑ์ต่าง ๆ ยังถิ่นทุรกันดารอยู่เสมอ และเป็นประธานกรรมการจัดหาทุนเข้าสภากาชาดไทย โดยจัดกิจกรรมแข่งขันกอล์ฟการกุศลเป็นเวลาหลายปี

หม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้าเริ่มประชวรเมื่อปี พ.ศ. 2539 ด้วยพระโรคพาร์กินสัน และได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ เป็นคนไข้ในพระราชินูปถัมภ์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเข้ารับการรักษา ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ จนกระทั่งสิ้นชีพตักษัย เมื่อวันที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2542 เวลา 8.20 น. ด้วยโรคหทัยวาย และปัปผาสะติดเชื้อ สิริชันษา 84 ปี

ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เสด็จพระราชดำเนินและเสด็จมาพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

หม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้าเสกสมรสกับพลเรือเอก หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร (พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ กับหม่อมช้อย วิจิตรานุช) เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2477 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2478) มีโอรสธิดา 5 คน คือ

• หม่อมราชวงศ์ชาย (ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก)
• หม่อมราชวงศ์ทิพภากร สมรสกับหม่อมราชวงศ์วิบูลย์เกียรติ วรวรรณ มีบุตรธิดา 2 คน คือ
  • หม่อมหลวงเกียรติกร วรวรรณ
  • หม่อมหลวงสุทธิ์ธรทิพย์ วรวรรณ
• หม่อมราชวงศ์ชาย (ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก)
• หม่อมราชวงศ์ชาย (ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก)
• หม่อมราชวงศ์พรระพี อาภากร สมรสกับอุมาภร (สกุลเดิม ศุภสมุทร) มีบุตร 1 คน คือ
  • หม่อมหลวงพงศ์ระพีพร อาภากร

• พ.ศ. 2535 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2532 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2532 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2484 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)
• พ.ศ. 2469 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2469 - เสมาบรมราชาภิเษกทอง รัชกาลที่ 7