Phùng Xuân Nhạ

Phùng Xuân Nhạ (sinh ngày 3 tháng 6 năm 1963) là một giáo sư, tiến sĩ ngành Kinh tế, chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước, và là một chính khách Việt Nam. Ông hiện là Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam và là đại biểu quốc hội Việt Nam khóa 14 (2016-2021) thuộc đoàn đại biểu quốc hội tỉnh Bình Định. Trong Đảng Cộng sản Việt Nam, ông giữ chức vụ Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII. Ông cũng bị một số cáo buộc liên quan đến việc lũng đoạn Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước, gian lận vì các hành vi đạo văn , đăng bài ở các tạp chí giả khoa học và phi tang dấu vết đạo văn bằng cách tráo bài.

• Năm 1985, Phùng Xuân Nhạ tốt nghiệp đại học tại Khoa Kinh tế Chính trị trực thuộc Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội với chuyên ngành Kinh tế thế giới và quan hệ kinh tế quốc tế.
• Từ tháng 9 năm 1993 đến tháng 7 năm 1994, ông học sau đại học tại trường Đại học Manchester ở Vương quốc Anh với chuyên ngành Kinh tế phát triển.
• Năm 1999, Phùng Xuân Nhạ bảo vệ Tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế thế giới và Quan hệ kinh tế quốc tế với luận án có tên là "Vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài trong quá trình công nghiệp hóa ở Malaysia" tại Viện Kinh tế thế giới, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam dưới sự hướng dẫn của PGS. TS. Võ Đại Lược và PTS Đỗ Đức Định.
• Từ tháng 9 năm 2002 đến tháng 7 năm 2003: Ông làm nghiên cứu sinh sau tiến sĩ (Fulbright Scholar) tại trường Đại học Georgetown, Hoa Kỳ.
• Năm 2005: Ông được phong hàm Phó Giáo sư.
• Năm 2016: Ông được phong hàm Giáo sư ngành Kinh tế, tuy nhiên chính ông cũng là chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước.

• Năm 1989: Giảng viên, Khoa Kinh tế- ĐHQGHN
• Năm 1995-1996: Phó phòng Hành chính – Đối ngoại, Trường Đại học Khoa học Xã hội và nhân văn, ĐHQGHN.
• Năm 1997-2000: Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu châu Á–Thái Bình Dương, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN.
• Năm 2003-2007:Giám đốc, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế phát triển, Khoa Kinh tế, ĐHQGHN.
• Năm 2005-2007: Phó chủ nhiệm Khoa Kinh tế, ĐHQGHN
• Từ 5/2007 đến 9/2010: Bí thư Đảng uỷ, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN, kiêm Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế phát triển, Trường ĐH Kinh tế (đến tháng 12/2007)
• Năm 2007- 1/2011: Hiệu trưởng, Bí thư Đảng ủy Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN.
• Từ 9/2010 đến 7/2011: Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc ĐHQGHN; Thành ủy viên Thành ủy Hà Nội (từ 10/2010); Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng (từ 01/2011)
• Từ 8/2011 đến 02/2013: Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng; Thành ủy viên Thành ủy Hà Nội; Phó Bí thư Thường trực, Phó Giám đốc Thường trực ĐHQGHN
• Ngày 5 tháng 2,2013 được Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm chức vụ Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội.
• Ngày 09/9/2014 được Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm chức vụ Chủ tịch Hội đồng Đại học Quốc gia Hà Nội.
• Ngày 26/1/2016 tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII ông được bầu là Ủy viên Ban chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
• Tháng 4 năm 2016, ông được Chủ tịch nước bổ nhiệm làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhiệm kỳ 2016 - 2021, thay cho Phạm Vũ Luận.
• 25/10/2018, theo kết quả được công bố, ông là người đạt số phiếu tín nhiệm thấp nhất trong số 48 chức danh do Quốc hội bầu với chỉ 28,87% phiếu tín nhiệm cao.

Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2 trong các trường học Việt Nam

Trước khi Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhậm chức, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020 được triển khai gần 10 năm song kết quả chưa rõ ràng. Bộ trưởng Nhạ đã cùng các cộng sự nghiên cứu và đưa ra các giải pháp khả thi để tiếng Anh có thể trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong các trường phổ thông ở Việt Nam. Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ năm học 2016 - 2017, Bộ GD-ĐT đã đưa ra ý tưởng "xây dựng lộ trình đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 . Giải thích về việc phổ cập tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai chưa thể lập tức thành công, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng: "Nếu bây giờ không đặt ra và bắt đầu làm thì chẳng bao giờ đạt được. Ở Singapore, từ khi Lý Quang Diệu có ý tưởng đưa tiếng Anh thành "ngôn ngữ thứ 2", phải mất gần 40 năm sau đất nước này mới đạt được mức độ trung bình trong việc sử dụng tiếng Anh". Ông cũng nói thêm, mục tiêu này không thể đạt được trong vòng 10 năm, 20 năm - nhưng khoảng thời gian này sẽ là sự chuẩn bị dần để đạt mục tiêu trên.

Cải cách bậc học phổ thông

Vấn đề cải cách toàn diện ngành giáo dục và đổi mới các bậc học phổ thông được đề cập đến khoảng 1 năm trước nhiệm kỳ của Bộ trưởng Nhạ và ông đã cùng các cộng sự đưa ra kế hoạch từng bước hiện thực hóa các cải cách mới của ngành giáo dục này. Trong một trả lời phỏng vấn đầu nhiệm kỳ, ông Bộ trưởng đã đề cập đến việc triển khai 9 nhóm nhiệm vụ chủ yếu và 5 giải pháp cơ bản được đặt ra cho năm học 2016 - 2017 và những năm tiếp theo. Theo đó, từ năm 2017, ngành giáo dục sẽ tăng cường kỷ cương và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các cơ sở giáo dục, đào tạo. Đối với bậc học mầm non, tiếp tục chú trọng đổi mới hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Ở bậc học phổ thông, chú trọng giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, ý thức, trách nhiệm của công dân đối với xã hội, cộng đồng... Riêng với giáo dục đại học sẽ đẩy mạnh việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Cải cách sách giáo khoa theo hướng một chương trình song có nhiều bộ sách giáo khoa

Vấn đề này đã được đề cập đến trong một thời gian trước đó và như nhận định ban đầu cần có lộ trình nhiều năm để thành hiện thực, song Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ và lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa ra chương trình hành động với quyết tâm nhanh hơn tiến độ ít nhất 1 năm để ngay trong năm học 2019-2020, học sinh lớp 1 có sách giáo khoa mới . Cũng theo chương trình hành động này, sẽ có nhiều bộ sách giáo khoa cho mỗi chương trình học và các trường được chủ động lựa chọn nhằm phá thế độc quyền về sách giáo khoa, đưa ra nhiều lựa chọn tốt hơn và cải tiến mạnh chất lượng sách cho học sinh, sinh viên.

Đẩy mạnh đổi mới giáo dục đại học

Vấn đề này được khởi động mạnh từ 2016 và hiện thực hóa bằng các bước đi từ 2017. Ngày 11/8/2017, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức Hội nghị tổng kết năm học 2016-2017 và phương hướng, nhiệm vụ năm học 2017-2018 các cơ sở giáo dục đại học, các trường sư phạm với sự tham gia của hơn 1200 đại biểu ở ba đầu cầu Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng. Tại đây, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã nêu ra các bước đi với 2 mục tiêu quan trọng (a) Tạo cơ sở pháp lý hỗ trợ đổi mới giáo dục đại học, và (b) Đổi mới mạnh mẽ quản trị đại học.

Tự chủ đại học

Bắt đầu nhiệm kỳ từ tháng 6/2016, tại cuộc làm việc với Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ, các Giám đốc, Hiệu trưởng các Đại học, Học viện, Trường Đại học, Cao đẳng trực thuộc Bộ đã tập trung thảo luận một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đại học, trong đó thống nhất cao tự chủ đại học chính là chìa khóa để nâng cao chất lượng giáo dục đại học. Trao đổi tại hội nghị nâng cao chất lượng đào tạo ĐH tại Trường ĐH Lâm nghiệp 22/2/2017, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã tuyên bố "Đại học phải tự sống với thị trường". Ông Nhạ khẳng định, trong bối cảnh phát triển hiện nay, các trường ĐH phải tách ra khỏi cơ quan chủ quản, thực hiện tự chủ và tham gia cạnh tranh bằng chất lượng để tồn tại.

Giảm tải học kiến thức, định hướng đảy mạnh đào tạo kỹ năng mềm cho học sinh, sinh viên

Theo nhận định của Bộ trưởng Nhạ, vẫn còn “trống” trong đào tạo kỹ năng sống cho sinh viên trong các trường sư phạmnói riêng và các trường nói chung. Ông đã nhấn mạnh nhiều lần về việc cần giảm tải học chữ, học kiến thức cho học sinh và tăng cường kỹ năng sống, kỹ năng mềm cho học sinh, sinh viên nhằm nâng cao năng lực cuộc sống, năng lực làm việc .

• Lúc mới nhậm chức Bộ trưởng Giáo dục - Đào tạo:

  "Tôi không quan niệm giáo dục là trận đánh, giáo dục là con người, đó là công trình lớn, xây dựng nhiều năm."

• Bày tỏ lo ngại về số lượng hàng trăm nghìn cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp (6.6.206):

  "Cử nhân mà có kiến thức sâu, tin học giỏi, tiếng Anh tốt còn hơn thạc sĩ mà chẳng giống ai"

• Nói về việc các nữ giáo viên bị UBND thị xã Hồng Lĩnh "ép" đi tiếp rượu (14.11.2016):

  "Việc này hoàn toàn không phù hợp nhưng cũng chưa tới mức độ trầm trọng. Những cái không phù hợp với giáo viên đều không được chấp nhận. - Các thầy cô phải tự xem xét lại chính mình, khi thấy không đúng thì phải đề nghị, kiến nghị. Còn lãnh đạo địa phương cứ ép thì mình phải kiến nghị lên, chứ mình thực hiện là vi phạm. - Khi đã giữ nguyên tắc phẩm chất mà vẫn bị lôi kéo, ép buộc thì trước hết phải hỏi trách nhiệm của thầy cô đã, xong đó mới tính đến người ép buộc. Tôi đề nghị nghiêm túc từ trong ngành, từng thầy cô một phải nghiêm túc đã."

  (Trước đó ông Lê Bá Thiềm, Trưởng phòng GDĐT thị xã Hồng Lĩnh xác nhận: Có sự điều động này, có việc giáo viên nữ tham gia phục vụ tại các buổi lễ. "Chuyện đi tiếp khách là hoàn toàn trong sáng. Tuy nhiên, trong các bữa tiệc, rượu vô thì lời ra; ai đó có một hành động không đẹp thì cũng là chuyện bình thường trong cuộc sống".)

Cáo buộc tự đạo văn

Ông Nhạ giữ chức chủ tịch Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước từ năm 2016 và trong thời gian này ông bị cáo buộc gian lận vì các hành vi đạo văn và đăng bài ở các tạp chí giả khoa học và phi tang dấu vết đạo văn bằng cách tráo bài.

Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng tại Đại học Toulouse, Pháp, vào ngày 18 tháng 2 năm 2018 đã gửi một báo cáo 10 trang đến Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước của Việt Nam, cho là ông Nhạ “giả khoa học” cũng như “thiếu cả về đạo đức và trình độ”. Bản báo cáo đưa ra bằng chứng là bộ trưởng giáo dục và đào tạo đương nhiệm “tự đạo văn” và “trích dẫn khống” trong hai bài báo "Deficiency in Investment in Early Education: The Second-Best Optimal Levels of Investment in Later Education and Human Capital" và "Response of Vietnamese Private Enterprises’ Leader under Global Financial Crisis: From Theorical to Empirical Approach". Cáo buộc của giáo sư Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng trên Facebook được like hơn 5 ngàn lần và chia sẻ hơn 3 ngàn lần và được cả RFA và VOA đăng tải. Sáng ngày 26/2/2018, báo Người Lao Động đưa tin. Nhưng trong vòng khoảng 8 tiếng kể từ khi được đăng, bài báo đã bị gỡ xuống. Báo Người Lao Động không công bố lý do gỡ bài . Nhưng nội dung của bài báo trên trang Người Lao Động đã được đăng tải lại trên một trang web khác.

Cáo buộc đạo văn của tác giả khác

Nghiêm trọng hơn, ông Phùng Xuân Nhạ cũng bị Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng cáo buộc là đạo văn của người khác. Cụ thể, trong bài báo

Phung Xuan Nha, Foreign direct investment in Vietnam: the case of American firms, VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 22, No. 2, 2004, pp 16–26.

trang 18-19 sao chép y nguyên nhiều đoạn văn mà không hề được trích dẫn từ bản báo cáo sau (đối chiếu các trang 348-349)

Nguyen Quang Thai, Shigeru Ishikawa. Study on the economic development policy in the transition toward a market-oriented economy in the Socialist Republic of Viet Nam (Phase 3): final report; Vol. 3. Fiscal and monetary policy, Japan International Cooperation Agency, 2001.

Trong một bài báo khác của ông và cộng sự, nội dung ở trang 29

Phung Xuan Nha; Le Quan. Response of Vietnamese Private Enterprises’ Leader under Global Financial Crisis: From Theorical to Empirical Approach, Asian Social Science; Vol. 10, No. 9, 2014, pp 26–39.

được coi là sao chép y hệt và cắt ghép nhiều đoạn văn từ trang 21-22 của bài báo sau

Egan, V. and Tosanguan, P. Coping strategies of entrepreneurs in economic recession: a comparative analysis of Thais and European expatriates in Pattaya, Thailand. Journal of Asia Entrepreneurship and Sustainability. Vol 5, No. 3, 2009, pp. 17-36.

Cáo buộc đăng bài ở tạp chí giả khoa học

Ông Phùng Xuân Nhạ tính đến năm 2018 có tổng cộng 2 bài báo công bố quốc tế. Hai bài này đều được đăng năm 2014 đăng trên tạp chí Asian Social Sciencevà đã từng được liệt kê trong danh mục Scopus (Elsevier). Tuy nhiên tạp chí này sau đó bị loại ra khỏi danh sách Scopus từ sau năm 2015 do quan ngại về chất lượng xuất bản.

Tạp chí Asian Social Science thuộc một công ty tư nhân vị lợi nhuận tự xưng là Canadian Center for Sience and Education lập ra. Công ty này mới thành lập từ năm 2006 và tung ra một loạt các tạp chí kém chất lượng. Các bài báo gửi đến được đăng trong một thời gian ngắn và phải nộp lệ phí 300-400 USD cho một bài. Tạp chí này còn công bố số liệu trích dẫn và chỉ số ảnh hưởng khống để lôi kéo các tác giả gửi bài. Theo một bản tin trên nhật báo Ottawa Citizen (Canada), công ty này được điểm danh như là một trong những nhà xuất giả khoa học tự nhận gốc Canada vào tên của mình. Theo tạp chí Nature, công ty này cũng được liệt kê trong danh sách Beall về cách nhà xuất bản giả khoa học.

Cáo buộc phi tang dấu vết đạo văn bằng cách tráo bài

Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng tại Đại học Toulouse, Pháp, vào ngày 11 tháng 4 năm 2018 lại một lần nữa đã cáo buộc ông Phùng Xuân Nhạ và Lê Quân đã dùng thủ đoạn đánh tráo bài báo đăng trên tại chí Asian Social Science (ASS) "Response of Vietnamese Private Enterprises’ Leader under Global Financial Crisis: From Theorical to Empirical Approach" Vol. 10, No. 9, 2014, bằng một bài mới để phi tang dấu vết đạo văn. Bài mớiđánh tráo này đóng giả làm bài gốc, vẫn ghi ngày tháng y hệt và không hề nhắc tới sự thay bài. Xem phần File Properties của hai bản đã cho thấy là bản tráo được tạo ra vào ngày 26 tháng 2, năm 2018, còn bàn gốc được tạo ra vào ngày 30 tháng 4, năm 2014, đúng vào thời điểm bài báo gốc công bố. Theo Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng, bài báo gốc của Phùng Xuân Nhạ và Lê Quân đã bị thay đổi nội dung và câu cú đến một nửa, xoá hay viết lại đi các đoạn đã bị phát hiện và tố cáo là đạo văn, nhằm che đậy sự đạo văn giả khoa học. Phiên bản PDF của bài đã  sửa đổi để đánh tráo cũng được Lê Quân tải lên trên mạng khoa học Researchgate cho lịch sử khoa học của mình vào ngày 08/03/2018. Tuy nhiên, bản gốc của bài báo của Phùng Xuân Nhạ và Lê Quân đã đăng từ 2014 vẫn có trên ASS cho đến đầu năm 2018 cùng với các vết tích của nó vẫn còn. Cho đến ngày 12/4/2018, bản gốc vẫn được lưu trữ nhiều nơi, kể cả tại Trung Tâm Thông tin - Thư Viện, Đại học Quốc gia Hà Nội. Nhưng ngay sau cáo buộc tráo bài của Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng vài giờ, bản gốc tại Trung Tâm Thông tin - Thư Viện, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng đã biến mất. Tuy nhiên phiên bản gốc vẫn còn được giữ lai tại các trung tâm lưu trữ với server nằm ngoài Việt Nam.

Cáo buộc lũng đoạn Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước

Theo luật sư Trần Vũ Hải, tháng 4/2016, ông Phùng Xuân Nhạ, lúc đó là Phó giáo sư, Giám đốc kiêm Chủ tịch Hội đồng Đại học Quốc gia Hà nội được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo, thay ông Phạm Vũ Luận. Tuy nhiên, đây là văn bản đóng dấu "mật" nên không thể công bố được. Theo điều 7 khoản b Quyết định 174/2008 QĐ-TTg trên của Thủ tướng Chính phủ, thành viên HĐCDGSNN phải là giáo sư. Tháng 7/2016, tại kỳ họp thứ ba của HĐCDGSNN khoá 2014-2019, ông Nhạ nhậm chức chủ tịch Hội đồng này chủ trì lễ chia tay ông Luận, trong khi chưa thấy quyết định nào của Thủ tướng phê chuẩn việc ông Nhạ thay ông Luận làm chủ tịch HĐCDGSNN. Tháng 10/2016, với tư cách Chủ tịch HĐCDGSNN, ông Nhạ ký công nhận mình đạt chuẩn giáo sư chuyên ngành kinh tế. Cũng trong thời kỳ ông Phùng Xuân Nhạ là chủ tịch HĐCDGSNN, số lượng phó giáo sư, và giáo sư tăng vọt: năm 2017, số người đạt chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư là 1.226, gấp 1,7 lần so với năm 2016, 2,3 lần năm 2015 . Trước phản ứng và dư luận xã hội, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu rà soát việc bổ nhiệm giáo sư, phó giáo sư.

Năm 2019, trường Đại học Đông Đô đã tuyển sinh văn bằng 2, thu lời bất chính hàng tỷ đồng khi chưa có sự cho phép của Bộ Giáo dục .

Năm 2018, trong kỳ thi THPT Quốc gia đã xảy ra vụ nâng điểm nghiêm trọng xảy ra ở Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình, Lạng Sơn. Tại Hà Giang, ông Vũ Trọng Lương đã nâng điểm cho hơn 330 bài thi .

Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Đăng Hưng cho rằng rõ ràng Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ là người chưa đủ điều kiện để được phong giáo sư và ông Nhạ còn tự phong cho mình chức Chủ tịch Hội đồng chức danh thì hai chuyện đó là điều không thể chấp nhận được của một người đứng đầu ngành giáo dục Việt Nam và yêu cầu ông Nhạ bãi chức giáo sư và từ chức Bộ trưởng.

Qua mạng xã hội Facebook, nhà báo Huy Đức chia sẻ: "Ông Phùng Xuân Nhạ từ chức Bộ trưởng Giáo dục là cách duy nhất cứu vãn uy tín, vốn đã rách tả tơi, của ngành Giáo dục."

Giáo sư Hoàng Tụy cũng đã lên tiếng: "Thật nhục cho nền giáo dục và khoa học Việt Nam. Một bộ trưởng mà như thế, biết tự trọng thì nên từ chức."