Mirza Qalandar Isfaragi

Мырза Қалендар Исфараги(лақап аты – Мүшриф) (т-ө.ж.б.) – тәжік тілінде жазған ортаазиялық тарихшы; “Шаһнама” (“Тарих-и Әмір Омар-хани”) және “Мунтахаб ат-Тауарих” атты тарихи еңбектердің авторы. Мұхаммед Хаким ханның баяндауынша, М. Қ. И. Қоқан билеушісі Омар ханның әскери кеңесшісі әрі сарай тарихшысы болған. М. Қ. И. “Шаһнаманы” 1822 жылдан жаза бастады. Онда Қоқан билеушісі Әлім ханның Ташкентті қазақтардан тартып алуы мен Омар ханның Қоқан хандығы тағына отыру кезеңінен бастап, оның өліміне, Мұхаммед Әли ханның таққа отыруына дейінгі аралықтағы оқиғалар қамтылған. Автор сондай-ақ Бабыр мен Шайбани әулеті дәуіріндегі Орта Азия мен Қазақстанға қатысты тарихи оқиғаларды баяндайды. “Шаһнамада” Қоқан хандығының Қазақстан жеріне шапқыншылығы (1819 – 20 жылы Түркістан мен Созақ аймағындағы бекіністерге шабуылы), Қырғызстанның таулы аймақтарына жасаған екі жорығы, Тентек төре бастаған көтеріліс жайлы мәліметтер және Омар ханның қырғыз тайпаларын бір-біріне айдап салу саясатын көрсететін, автордың өзі куә болған оқиғалар келтірілген. Еңбектің екі қолжазбасы бар. Олар: Санкт-Петербург пен Душанбе қалаларында сақтаулы.

1. ↑ "Қазақ энцклопедиясы - VI"