
Quick Facts
Biography
Minh Phụng (1944–2008) là nghệ sĩ cải lương gạo cội của sân khấu miền Nam. Ông được Nhà nước Việt Nam phong là Nghệ sĩ ưu tú.
Cuộc đời và sự nghiệp
Ông tên thật là Ngô Văn Thiệu, còn tên khai sinh sau này là Nguyễn Văn Hoài, sinh trưởng tại Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang. Lúc mới vào nghề, ông lấy nghệ danh Tân Tiến và khi vào đoàn hát Thanh Phương, ông đổi nghệ danh Minh Phụng cho đến nay. Minh và Phụng là tên 2 đứa con của người bạn thân của ông.
Minh Phụng đã tham gia ở nhiều đoàn hát khác nhau như Tân Đô, Hoa Thảo – Hậu Tấn, Thanh Phương... Đến gánh hát Kim Chung, hợp cùng hai nghệ sĩ Minh Cảnh, Minh Vương, ông đã khiến giới mộ điệu cải lương mê đắm từ những thập niên 1960 – 1970. Ông đã đóng cặp với nhiều nữ nghệ sĩ tên tuổi như Út Bạch Lan (Trinh tiết một loài hoa), Mỹ Châu (Bích Vân Cung lệ sử, Kiếm sĩ dơi), và nhất là các vở dã sử kiếm hiệp mang màu sắc Trung Hoa với Diệu Hiền, Lệ Thủy (Xin một lần yêu nhau, Kiếp nào có yêu nhau...)
Gần 50 năm gắn bó với sân khấu cải lương, trong giai đoạn hưng thịnh nhất của bộ môn nghệ thuật này, nghệ sĩ Minh Phụng đã đi vào lòng khán giả mộ điệu với hình ảnh một kép đẹp, có giọng hát đặc trưng với thanh âm cao, ngọt ngào và sâu lắng. Nhiều vở diễn có sự góp mặt của ông và do ông thể hiện đã đi vào lòng khán giả như: Bóng hồng sa mạc (vai Thái tử Phi Sơn), Tâm sự loài chim biển (vai Áo Vũ Cơ Hàn), Xin một lần yêu nhau (vai Âu Thiên Vũ), Kiếp nào có yêu nhau (vai Mộ Dung Trạch), Đêm lạnh chùa hoang, Máu nhuộm sân chùa, Mùa thu trên Bạch Mã Sơn,...; bài vọng cổ An Lộc Sơn, Nước mắt quê hương, Thương về cố đô, 14 năm mong đợi, Cho xin sống lại một ngày, Đừng nói xa nhau, Phố đêm, Trường hận...
Sau năm 1975, Minh Phụng là trưởng đoàn Tiếng Hát Quê Hương của tỉnh Bến Tre, nổi danh trong vai Lục Vân Tiên. Sau đó đoàn này được giao cho Văn hóa Thông tin tỉnh quản lý. Năm 1976, Minh Phụng gia nhập gánh hát Hương Mùa Thu, làm kép chánh, hát qua các vở tuồng Gánh cỏ sông Hàn, Con cò trắng, Lửa phi trường.
Năm 1994, ông lập lại đoàn hát Hương Mùa Thu với thành phần diễn viên như Minh Phụng, Linh Cảnh, Kiều Tiên, Bảo Ngọc, Ngọc Cẩm Thúy, Vương Bình, Thanh Phú, Điền Tử Lang, Thanh Thủy, Ngọc Ánh, Diệu Thanh, hề Giang Tâm. Đoàn Hương Mùa Thu của Minh Phụng diễn ở tỉnh Minh Hải (Cà Mau) và các tỉnh lân cận.
Sau đó, nghệ sĩ Minh Phụng đổi tên Hương Mùa Thu thành đoàn Tiếng Chuông Vàng Minh Phụng. Từ năm 1996 trở về sau, các gánh hát thua lỗ, Đoàn Tiếng Chuông Vàng Minh Phụng cầm cự, kéo dài đến qua năm 2000, rồi ngưng hát. Nghệ sĩ Minh Phụng đã thua lỗ khá nhiều cho đoàn hát.
Sau lần phẫu thuật tim vào năm 2005, Minh Phụng cần điều trị suy thận và hoại tử chân kéo dài. Đầu tháng 11 năm 2008, ông vẫn gắng xuất hiện trong liveshow của nghệ sĩ Ngọc Đáng tổ chức tại rạp Hưng Đạo. Đó là lần đứng trên sân khấu cuối cùng của ông.
Ông sống chung với nghệ sĩ Diệu Huê lúc ở đoàn Kim Chung, có ba người con, trong đó có nghệ sĩ Tiểu Phụng. Năm 1976, ông li dị vợ. Năm 1977, ông chuyển qua đoàn Hương mùa thu và kết hôn cùng nghệ sĩ Kiều Tiên, sinh con gái là nghệ sĩ Y Phụng. Năm 2005, ông đăng báo từ con trên báo Sân khấu TP HCM đối với Tiểu Phụng vì cho rằng Tiểu Phụng lợi dụng lúc ông bị bệnh nặng đã liên lạc với bạn bè, người thân và người ái mộ ông ở bên Mỹ để quyên góp tiền, quà.
Ông qua đời ngày 29 tháng 11 năm 2008 và được an táng tại chùa Nghệ sĩ, TP.HCM.
Các vai diễn
Trước 1975
- Băng Tuyền nữ chúa (vai Đoàn Tất Linh)
- Bão biển
- Bóng hồng sa mạc (vai Thái tử Phi Sơn)
- Chiếc áo mùa đông
- Chiều đông gió lạnh về (vai Kha Minh)
- Cho trọn cuộc tình
- Dốc sương mù
- Đợi anh mùa lá rụng
- Hắc Sa thôn tuyết hận
- Hẹn một mùa xuân
- Kẻ bên trời (vai Lữ Sơn Tùng)
- Khi rừng mới sang thu (vai Hoàng Phi Hải)
- Kiếm sĩ dơi (vai Tân Xuyên)
- Kiếp nào có yêu nhau (vai Mộ Dung Thạch)
- Lá trầu xanh (vai Dũng)
- Lấy chồng xứ lạ (vai Tâm)
- Mắt em là bể oan cừu
- Manh áo quê nghèo (vai Hoàng tử)
- Mùa thu lá bay
- Mỹ nhân và loạn tướng
- Ngọc thủy chung (vai Hoàng tử)
- Người gọi đò bên sông (vai Dã Trường)
- Người trai sa mạc
- Nhạn về xóm liễu (vai Chu Sơn Kiệt)
- Tâm sự loài chim biển (vai Áo Vũ Cơ Hàn)
- Tiếu Ngạo giang hồ
- Tình hận trên băng hồ (vai Mộ Dung Chinh)
- Thằng điên vùng bến Hạ (vai Nhật Kiếm Bình)
- Tố hoa nương
- Xin một lần yêu nhau (vai Âu Thiên Vũ)
Sau 1975
- Bà chúa ăn mày (vai Hoàng tử)
- Băng Tuyền nữ chúa (vai Đoàn Vũ Chân)
- Bão biển (vai Hoàng Kiếm Phi)
- Bơ vơ (vai Trọng)
- Bóng hồng sa mạc (vai A Li Khan)
- Cạm bẫy đô thành
- Cú hồi mã thương (vai Điền Phong)
- Đường lên xứ Thái
- Gió giao mùa (vai Cổ Gia Trường)
- Hội chọn chồng (vai Khắc Nhựt)
- Kiếp chồng chung (vai Phong)
- Khi rừng mới sang thu (vai Hoàng Phi Hải)
- Lưu Bình – Dương Lễ (vai Lưu Bình)
- Mã Siêu báo phụ cừu (vai Đổng Thừa)
- Mưa bay trong đời (vai Thành)
- Mùa thu trên Bạch Mã Sơn (vai Vương Hồ Vũ)
- Mùa xuân ngủ trong đêm (vai Võ Trường Giang)
- Người tình trên chiến trận (vai Cổ Thạch Xuyên)
- Quán khuya sầu viễn khách (vai Vũ Huyền Phương)
- Quân vương và thiếp (vai vua Cao Thiên Tử)
- Sở Vân cưới vợ (vai Lý Quảng)
- Tấm Cám (vai Hoàng tử)
- Tâm sự ca nhi (vai Thái tử Lý Thiên Bình)
- Tâm sự loài chim biển (vai Áo Vũ Cơ Hàn)
- Tây Thi gái nước Việt (vai Ngô Phù Sai)
- Tiêu Anh Phụng (vai Hoàng tử)
- Tình sử A Nàng (vai Khảm Khắc)
- Trường tương tư (vai Bạch Ngọc Hồ)
- Truyền thuyết về tình yêu (vai Phi Cát)
- Vàng sáu bạc mười (vai NS Thanh Hùng)
- Võ Tòng sát tẩu (vai Võ Tòng)
- Vui mà run (vai Sang)
- Xin xăm cưới chồng
Tân cổ, vọng cổ
- Ai hỏi tên anh (Tân nhạc: Minh Kỳ – Dạ Cầm; cổ nhạc: NSND Viễn Châu)
- Bá Nha khóc Tử Kỳ (Tác giả: NSND Viễn Châu)
- Bông cỏ may (Tân nhạc: Trúc Phương; cổ nhạc: Loan Thảo)
- Chuyến đi về sáng (Tân nhạc: Lê Dinh; cổ nhạc: Yên Lang)
- Có bao giờ (Tân nhạc: Phan Vũ Anh Tứ; cổ nhạc: Xuyên Vân Tử)
- Đêm tiền đồn (Tân nhạc: Lam Phương; cổ nhạc: Loan Thảo)
- Đêm trao kỷ niệm (Tân nhạc: Hùng Cường; cổ nhạc: Loan Thảo)
- Khi đã yêu (Nhạc: Phương Linh; lời vọng cổ: Đông Phương Tử)
- Khung trời kỷ niệm (Tân nhạc: Chế Linh; cổ nhạc: Loan Thảo)
- Lời ru – Mùa thu lá bay (Tác giả: Lê Duy Hạnh – Nguyễn Thị Khánh An)
- Mai lỡ hai mình xa nhau (Nhạc: Chế Linh; lời vọng cổ: Yên Trang)
- Ngày buồn (Tân nhạc: Lam Phương; cổ nhạc: Thế Châu)
- Rồi hai mươi năm sau (Nhạc: Trầm Tử Thiêng – Tấn An; lời vọng cổ: Loan Thảo)
- Sao anh nỡ đành quên (Tân nhạc: Tô Thanh Tùng; cổ nhạc: Xuyên Văn Tử)
- Tháng đợi năm chờ (Tác giả: NSND Viễn Châu)
- Thói đời (Tân nhạc: Trúc Phương; cổ nhạc: Loan Thảo)
- Thương về miền Trung (Tân nhạc: Duy Khánh; cổ nhạc: Viễn Châu)
- Tình phụ tử (Sáng tác: Quy Sắc)
- Trả lại thời gian (Tân nhạc: Thanh Sơn; cổ nhạc: Loan Thảo)
- Trên dòng sông Hậu (Tân nhạc: Trần Thiện Thanh; cổ nhạc: Huyền Nhung)
- Trường cũ tình xưa (Nhạc: Duy Khánh; lời vọng cổ: Loan Thảo)
- Tu là cội phúc (Sáng tác: Viễn Châu)
- Tương phùng nơi đất khách (Tác giả: Yên Lang)
- Võ Đông Sơ (Tác giả: Viễn Châu)
- Vòng tay nào cho em (Tân nhạc: Hoàng Lê Vũ; cổ nhạc: Loan Thảo)
- ...
Chú thích
- ^ Nghệ sĩ ưu tú Minh Phụng qua đời trên VnExpress
- ^ Nghệ sĩ ưu tú Minh Phụng: Chàng "lãng tử-kiếm khách" đã qua đời!, Pháp Luật, 29/11/2008
- ^ Nghệ sĩ ưu tú Minh Phụng qua đời trên Thanh Niên
- ^ Đăng báo từ con trên Ngôi sao