Mikayel Ispiryan

Միքայել Սիսակի Իսպիրյան (հուլիսի 8, 1937(1937-07-08), Գառնի, Կոտայքի մարզ, Հայաստան, ԽՍՀՄ), հայ մարզիչ, մանկավարժ: Պատմական գիտությունների դոկտոր (2000), պրոֆեսոր (1997): ԽՍՀՄ սպորտի վարպետ, ՀՀ (1991), ԽՍՀՄ վաստակավոր մարզիչ (1992): ՀՀ ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի վաստակավոր աշխատող (2000):

Միքայել Իսպիրյանը ծնվել է 1937 թվականի հուլիսի 8-ին, Կոտայքի մարզի Գառնի գյուղում: 1959 թվականին ավարտել է Ֆիզիկական կուլտուրայի հայկական պետական ինստիտուտը, 1969 թվականին՝ Երևանի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը: 1969-1974 թվականներին եղել է ԽՍՀՄ ֆուտբոլի ֆեդերացիայի փոխնախագահ, 1981-1994 թվականներին և 2003 թվականից՝ ՀՀ սպորտկոմիտեի առաջին փոխնախագահ, 1994-2003 թվականներից՝ Ֆիզիկական կուլտուրայի հայկական պետական ինստիտուտի պրոռեկտոր, 1990 թվականին՝ Հայաստանի ազգային օլիմպիական կոմիտեի փոխնախագահ: 1995 թվականին եղել է ՀՀ լեզվի պետական տեսչության հայերենի բարձրագույն խորհրդի մարզական տերմինաբանության հանձնաժողովի նախագահ:

Աշխատանքները վերաբերում են Հայաստանում ֆիզկուլտուրայի և օլիմպիական շարժման պատմությանը, հայերեն մարզական տերմինաբանությանը, ֆիզկուլտուրայի և սպորտի իրավական հիմունքների գիտական ուղղությանը: Բազմաթիվ գիտական աշխատանքների և 15 ծավալուն մենագրությունների հեղինակ է:

• «Պատվո նշան» շքանշան (1976, 1980):
• ՀԱՕԿ-ի «Հրանտ Շահինյան» մեդալ:
• «Տրդատ Արշակունի» մեդալ:

• Ոլիմպոսից մինչև Մոսկվա: Իսպիրյան Միքայել Սիսակի,Երկանյան Մ. Վ [խմբ.], Երևան, «Հայաստան», 1979:
• Պելեն, Գարինչան և ֆուտբոլը... , Ֆեսունենկո Իգոր Սերգեևիչ, Այվազյան Հ. [թարգմ.], Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, [խմբ.], Երևան, «Հայաստան», 1980:
• Օլիմպիական մարտերի հերոսները: [1896-1980 թվականների օլիմպիադաների հերոսները], Շտեյնբախ Վալերի Լվովիչ, Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, [թարգմ.] | Խալաթյան Ռ. Ա [խմբ.], Երևան, «Հայաստան», 1982:
• Մարզանունների բացատրական բառարան, Երևան, 1984:
• Օլիմպիական աստղերը: [Հայ ականավոր մարզիկներ], Բաբայան Արսեն Օհանի, Իսպիրյան Միքայել Սիսակի [գրախոս.], Կարապետյան Ա. Գ [խմբ.], Երևան, «Հայաստան», 1987:
• Ոչ միայն ֆուտբոլի մասին: [Պատմություններ անվանի ֆուտբոլիստների կյանքից], Մկրտչյան Իլյա Բագրատի, Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, Գևորգյան Ս. Գ [խմբ.], Ավետիսյան Ի. [առաջաբ.], Երևան, «Հայաստան», 1989:
• Նոստրադամուս: (Եվրոպայի պատմության մարգարե): Պատմական հետազոտություններ, Ժենին Մաքսիմ, Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, Նիկողոսյան Թ. Բ [թարգմ.],Իսպիրյան Բ. Մ [թարգմ.], Երևան, Նարեկացի, 1991:
• Օլիմպիական շարժման պատմություն, Երևան, 1995:
• Իրավունքի հիմունքներ, Երևան, 1995:
• Օլիմպիական շարժումը և հայերը: Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, Երևան, Ա. հ, 1998:
• Ծանրամարտ: Տեղեկատու, Ղարագյոզյան Վանդոս Հմայակի, Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, Ազիզյան Գալուստ Նահապետի, Երևան, Գրական վերնատուն, 1999:
• Հայաստանը և Հայերը օլիմպիական շարժման ոլորտում, Երևան, 2000:
• Համահայկական առաջին խաղեր: Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, [խմբ., կազմ.], Մշակույթի, երիտասարդության հարցերի և սպորտի նախարարություն, Հայաստանի ազգային օլիմպիական կոմիտե, Համահայկական առաջին խաղերի կազմկոմիտե, Երևան, «Ապոլլոն», 2001:
• Մենապայքարային մարզաձևերում մարմնի քաշի կարգավորման հիմնախնդիրները: Առաքելյան Վահրամ Բազմասերի, Իսպիրյան Միքայել Սիսակի,[խմբ.], Երև, Սոս և Վոգա, 2001:
• Հայաստանի ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պատմություն: Դասագիրք ֆիզկուլտուրայի հայկական պետական ինստիտուտի, հանրապետական մանկավարժական ինստիտուտների ֆիզիկական դաստիարակության ֆակուլտետի և օլիմպիական հերթափոխի ուսումնարանների համար, Միքայել Իսպիրյան, գլխավոր խմբագիր Լ. Մուրադյան, Երևան, Սոս և Վոգա, 2002:
• Մարզական հանրագիտարան: Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, Առաքելյան Վահրամ Բազմասերի, Երևան, Սոս և Վոգա, 2003:
• Աշխարհի ռեկորդների վիճակագրություն: (1913-2003): Ծանրամարտ: Ղարագյոզյան Վանդոս, Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, [խմբ.], Ազիզյան Գալուստ Նահապետի [խմբ.], Ղարագյոզյան Ա. Վ. [թարգմ.], Երևան, Էդիթ Պրինտ, 2004:
• Մարզական հանրագիտարան: Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, Առաքելյան Վահրամ Բազմասերի, 2-րդ հրատարակչություն, Երևան, Ա. հ., 2007:
• Հանրապետական XXXV գիտամեթոդական կոնֆերանսի նյութեր: Ֆիզիկական կուլտուրայի հայկական պետական ինստիտուտ Հանրապետական գիտամեթոդական 35-րդ կոնֆերանս (Երևան 2008), Առաքելյան Վահրամ Բազմասերի, [խմբ.], Իսպիրյան Միքայել Սիսակի [խմբ.], Կրթության և գիտության նախարարություն, Երևան, 2008:
• Հեռացատկի և եռացատկի տեխնիկան, ուսուցման մեթոդիկան և մարզումը: Բաբայան Կ. Ա, Իսպիրյան Միքայել Սիսակ [խմբ.], Երևան, Ա. հ., 2008:
• Մարզական հանրագիտարան, Երևան, 2003, 2006, 2009 (համահեղինակ):
• Ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի կառավարում, Երևան, 2009 (համահեղինակ):
• Հակադոպինգային հսկողություն: Առաքելյան Վահրամ Բազմասերի, Հարությունյան Անահիտ Ալբերտի, Իսպիրյան Միքայել Սիսակի, [խմբ.], Երևան, 2009: