Mieczysław Bigoszewski

Mieczysław Bigoszewski przybrane nazwisko Józef Skowroński, ps. „Groch” (ur. 1 stycznia 1899 w Skarżysku-Kamiennej, zm. 3 lipca 1964 w Warszawie) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się w rodzinie Eugeniusza, ziemianina, i Józefy z Bojakowskich. Od 1910 uczył się w szkole technicznej, a od 1913 w gimnazjum w Kielcach. Po wybuchu I wojny światowej w wyniku działań wojennych został odcięty od domu i wówczas w 1915 wyjechał do Rosji. Kontynuował tam naukę w szkole realnej w Orszy, a następnie od 1917 w szkole realnej Kijowskiego Komitetu Pomocy Uchodźcom w Kijowie. Członek Gwardii Narodowej od lipca 1917, a od grudnia tego samego roku był żołnierzem pierwszego polskiego oddziału partyzanckiego na Ukrainie. Oddziałem tym dowodził kpt. Eisert, a oddział został wkrótce rozbity przez bolszewików. Następnie został przyjęty do I Korpusu Polskiego w Rosji. Od lutego 1918, w stopniu ułana, pełnił służbę w 2 pułku ułanów. W lipcu po demobilizacji korpusu powrócił do Kielc, a od października 1918 pracował w konspiracyjnym biurze werbunkowym w Kielcach.

Służył ochotniczo od listopada w Wojsku Polskim i był przydzielony do szwadronu ułanów powiatu sokołowskiego. W stopniu kaprala był w szwadronie na stanowisku zastępcy dowódcy plutonu. Wraz z całym szwadronem został w marcu 1919 przeniesiony do 1 pułku szwoleżerów.

W czerwcu 1920 został odkomenderowany na kurs maturalny, który był zorganizowany przy Dowództwie Okręgu Generalnego „Kielce”, a w lipcu awansował do stopnia podchorążego oraz powrócił na stanowisko dowódcy plutonu w macierzystym oddziale. W miesiącach wrzesień–grudzień 1922 uczęszczał do Centralnej Szkoły Gimnastyki i Sportu w Poznaniu, a po niej nadal dowodził plutonem 1 pułku szwoleżerów. Dowódca plutonu od czerwca 1923 w szkole podoficerskiej, a od grudnia był ponownie dowódcą plutonu. Komendant szkoły podoficerskiej od stycznia 1925, a ponownie dowódca plutonu od grudnia tego roku. Od lutego 1926 był jeszcze raz dowódcą plutonu w szkole podoficerskiej, a od czerwca dowódcą plutonu. Dowódca szwadronu od lutego 1928, a od lutego 1929 komendant szkoły podoficerskiej. Z dniem 15 października 1929 został powołany na 7,5 miesięczny kurs doskonalący młodszych oficerów kawalerii w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. We wrześniu 1930 został wyznaczony na stanowisko dowódcy szwadronu. Dowódca 2 Dywizji Kawalerii gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski w niedatowanej opinii za 1931 rok pisał o nim: „Jeden z najlepszych młodszych oficerów naszej kawalerii”. W następnym roku został przesunięty na stanowisko oficera materiałowego pułku. Od września do listopada 1933 był słuchaczem kursu unifikacyjno-doszkoleniowego w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. W marcu 1934 objął dowództwo szwadronu zapasowego. Kwatermistrz od października 1936 aż do wybuchu wojny i drugi zastępca dowódcy 1 pułku szwoleżerów.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził początkowo drugim rzutem 1 pułku szwoleżerów, a od 7 września pełnił ponownie funkcję kwatermistrza i drugiego zastępcy dowódcy pułku, który znajdował się w składzie Mazowieckiej Brygady Kawalerii Armii „Modlin”. 27 września został ranny i wzięty do niewoli niemieckiej, ale został zwolniony ze szpitala w Krakowie po dwóch miesiącach i przybył do Warszawy. W czasie okupacji pracował jako kontroler w Lesie Bielańskim pod przybranym nazwiskiem Józef Skowroński.

W grudniu 1939 został zaprzysiężony przez pułkownika Janusza Albrechta, jako członek konspiracyjnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski. W konspiracji pełnił kolejno funkcje: inspektora wyszkolenia w Oddziale III Dowództwa Głównego SZP - Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej, inspektora Komendy Okręgu Warszawa-Miasto ZWZ i jednocześnie do maja 1943 dowódcy 1 pułku szwoleżerów, wreszcie inspektor Obwodu VII Powiat Warszawski AK. Rozkazem L. 113 dowódcy Armii Krajowej z dnia 11 listopada 1943 awansowany na podpułkownika.

W trakcie Powstania Warszawskiego został mianowany 28 sierpnia 1944 komendantem placu miasta stołecznego Warszawy. W jego gestii znalazły się sprawy wyżywienia i zakwaterowania oddziałów AK oraz „dyscypliny ulicznej” utrzymywanej przy pomocy podległego mu oddziału żandarmerii Komendy Okręgu Warszawa AK. Pełnił tę funkcję do kapitulacji oddziałów powstańczych. Po upadku powstania przebywał w Oflagach kolejno: Bergen-Belsen, Fallingbostel, Gross-Born (od stycznia 1945), Sandbostel (od marca 1945) i Lubeka (od kwietnia 1945).

Uwolniony 2 maja przez oddziały brytyjskie z niewoli niemieckiej był m.in. od marca 1946 dowódcą I Zgrupowania Oficerskiego w Henstedt. Dowódca od maja 1947, a od czerwca do sierpnia był dyrektorem Polskiego Ośrodka Wojskowego Wentorf. W tym samym miesiącu przeniósł się do Francji, gdzie pracował jako praktykant na farmie rolnej.

Powrócił do kraju w listopadzie 1948 i zamieszkał w Warszawie. Przekazał w maju 1959 odnaleziony sztandar 1 pułku szwoleżerów do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Zmarł w Warszawie 3 lipca 1964 roku i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym (dawnym Wojskowym) na Powązkach.

Od 1929 był żonaty ze Stefanią z domu Zbyszewską i miał córkę Marię Magdalenę (ur. 1936) zamężną Cellari-Borkowską, zamieszkałą w Warszawie.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)
• Krzyż Walecznych (1921)
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (rozkaz Dowódcy AK L.477 z 29 września 1944)
• Medal Niepodległości (1933)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1927)

• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T. 3. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991, s. 44-45. ISBN 83-211-0739-7.