Martie de Villiers

Martie de Villiers was ’n Afrikaanse skrywer.

Martie de Villiers is in 1908 gebore. Sy werk na skool in ’n biblioteek en is op jong ouderdom met die prokureur Jacob de Villiers getroud. Sy maak vier kinders groot en volg in die tussentyd ’n kursus in die joernalistiek en behaal B.A.- en B.A. Honneurs-graad aan die Universiteit van Suid-Afrika. Hierna begin sy onderwys gee en gee ook later aandklasse vir immigrante. Toe haar man siek word, help sy hom uit met sy prokureurspraktyk en lê ook haar prokureurseksamen af. Die praktyk word later verkoop toe hy te siek raak om dit verder te behartig. Hy is in 1972 oorlede. Hierna hou sy haar besig in die gemeenskap deur vir bejaardesorg te werk, boeke vir skoolbiblioteke te keur, handwerk te doen en te reis en skryf.

Sy skryf al van jongs af en onder die naam Martha du Plessis publiseer sy op agtienjarige leeftyd ’n blyspel. Veral nadat haar man oorlede is skryf sy meer ernstig en verskeie stories en artikels word in tydskrifte gepubliseer. Op 81-jarige ouderdom maak sy haar debuut as romanskrywer wanneer “Vonkelwyn en wurgpatats” gepubliseer word, die deels outobiografiese roman oor ’n alleenkind op ’n Oos-Kaapse plaas. Dit is ’n familiesage wat die verbygaande era terugroep, fyn sosiale kommentaar lewer en bruis van kinderlike onskuld, verwondering en lewensvreugde. Jannetjie is die jongste van die ses kinders wat in die twintigerjare op Kroonplaas in die Oos- Kaap grootgemaak word deur hul kil, afsydige ma Hanna. Die plaas is ’n besielende plek vir Jannetjie, aangelê in ’n bergagtige deel met baie bosse en ’n rivier, bevolk met haar kamma- mense. Dit is hierdie skoonheid wat haar later aanspoor om kunstenaar en skrywer te word. Jannetjie soek baie ontvlugting in die natuur want sy is eintlik baie alleen. Op haar geboortedag is haar ma se dogtertjie Battie dood en haar ma treur nog oor haar “engelkind”. Ná baie trane leer ken Jannetjie ook die donker geheim uit die verlede waaraan haar vreugdelose ma so wurg. Martie de Villiers slaag daarin om Jannetjie se geleidelike ontwikkeling en bewuswording van haarself op ’n sensitiewe, gesellige en humoristiese wyse oor te dra. “Vonkelwyn en wurgpatats” is oorspronklik ingeskryf vir die De Kat-romanwedstryd in 1990 en is een van die agt finaliste. Hierdie boek is in 1993 op die kortlys vir die toekenning van die M-Net-prys.

Boeke

• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999

Tydskrifte en koerante

• Brand, Marieke “Nooit te laat om te begin nie” “Sarie” 31 Maart 1993

Internet

• Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=De_Villiers,_Martie

Resensies