Marek Kornat

Marek Kornat (ur. 1971 w Proszowicach) – polski historyk, sowietolog, edytor źródeł, eseista, profesor nauk humanistycznych i kierownik Zakładu Dziejów Dyplomacji i Systemów Totalitarnych w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

W 1995 ukończył z wyróżnieniem studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w 2000 na Wydziale Historycznym tego uniwersytetu uzyskał stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii na podstawie pracy Pakt Ribbentrop-Mołotow a Polska. Dyplomacja II Rzeczypospolitej wobec niemiecko-sowieckiego zbliżenia i współpracy w 1939 roku, a w 2005 uzyskał habilitację w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk na podstawie dwutomowej pracy Bolszewizm – totalitaryzm – rewolucja – Rosja. Początki sowietologii i studiów nad systemami totalitarnymi w Polsce (1918–1939). W 2015 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.

Od 2000 pozostaje zatrudniony w Instytucie Historii PAN, początkowo jako adiunkt, od 2005 jako docent w Zakładzie Dziejów Systemów Totalitarnych i II Wojny Światowej, zaś od r. 2010 na stanowisku profesora. Od 2004 do 2009 był profesorem w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych i Bezpieczeństwa Narodowego na Wydziale Studiów Politycznych Wyższej Szkoły Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu. W r. 2008 rozpoczął pracę na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, obejmując kierownictwo Katedry Historii Stosunków Międzynarodowych.

Był stypendystą Programu „Tempu” Komisji Europejskiej (1998), Fundacji Lanckorońskich z Brzezia (1998), założonego przez Jerzego Giedroycia Funduszu Pomocy Niezależnej Nauce i Kulturze Polskiej (1999), Fundacji im. Stefana Batorego (1999) oraz dwukrotnie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2001 i 2005). Gościł naukowo w Centre National de w Paryżu, na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku, w Europäische Institut w Moguncji oraz jako senior fellow w Institut der Wissenschaften vom Menschen w Wiedniu.

Specjalizuje się w zakresie historii najnowszej. W ramach pracy naukowej zajmuje się m.in. historią dyplomacji i stosunków międzynarodowych w XIX i XX wieku, polską polityką zagraniczną w latach 1918–1945, dziejami polskiej i zachodniej myśli sowietologicznej, a w pewnym zakresie także dziejami polskiej historiografii.

Od r. 2008 wchodzi w skład Rady Naukowej Instytutu Historii PAN, zaś w r. 2015 wybrany został do Rady Naukowej Instytutu Studiów Politycznych PAN. Wchodzi w skład Rady Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie. Jest członkiem Komisji ds. Publikacji Polskich Dokumentów Dyplomatycznych przy Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych oraz polskim przedstawicielem w Radzie Naukowej Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność. Wybrany został do Komisji Środkowoeuropejskiej Polskiej Akademii Umiejętności (Wydział II Historyczno-Filozoficzny). Jest również współprzewodniczącym Polsko-Rumuńskiej Komisji wspólnej historyków działającej na podstawie porozumienia Polskiej Akademii Nauk i Akademii Rumuńskiej. Wchodzi w skład Rady Instytutu Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Pozostaje członkiem rady kilku pism – w tym m.in. kwartalnika „Dzieje Najnowsze”, toruńskiego półrocznika „Historia i Polityka” oraz pisma „Pro Fide, Lege et Rege”, jak również dwumiesięcznika „Nowa Europa Wschodnia”.

W 2014 wybrany został do międzynarodowej korporacji naukowej Academia Europea/European Academy, mającej swoją siedzibę w Londynie.

Jest autorem siedmiu książek, redaktorem (bądź współredaktorem) kilku prac zbiorowych i wydawnictw źródłowych oraz ponad dwustu artykułów naukowych i około trzydziestu recenzji. Publikował w znanych czasopismach zagranicznych jak „Osteuropa”, „Revue d’Histoire diplomatique” oraz „International History Review” oraz polskich (paryskie „Zeszyty Historyczne”, „Kwartalnik Historyczny”, „Dzieje Najnowsze”, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, „Przegląd Wschodni”, „Polski Przegląd Dyplomatyczny”, „Arcana”, „Przegląd Polityczny”). Opublikował też siedem biogramów w „Polskim Słowniku Biograficznym”.

• 2003 – Nagroda Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w konkursie „Ślady Pamięci” za książkę Polska szkoła sowietologiczna;
• 2003 – Nagroda Klio II stopnia za książkę Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop-Mołotow
• 2005 – Nagroda im. Jerzego Giedroycia przyznana przez Senat Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie za książkę Bolszewizm – totalitaryzm – rewolucja – Rosja (t. 1–2)
• 2005 – Międzynarodowa „Nagroda Wyszehradzka” przyznana przez cztery Akademie Nauk: polską, czeską, słowacką i węgierską za całokształt dorobku naukowego w 2005
• 2008 – Nagroda honorowa im. Henryka Wereszyckiego i Wacława Felczaka nadana przez Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego za edycję Listów Jerzego Giedroycia i Czesława Miłosza.
• 2012 – Najlepsza publikacja o historii polskiej dyplomacji (Polityka zagraniczna Polski 1938–1939. Cztery decyzje Józefa Becka) przyznana przez Radę Naukowa ds. Historycznych przy Ministrze Spraw Zagranicznych.
• 2013 – medal im. Tadeusza Manteuffla przyznany przez Instytut Historii PAN.
• 2018 - minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński uhonorował go Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Prace własne

• Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop-Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko-sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych 2002.
• Polska szkoła sowietologiczna 1930–1939, Kraków: „Arcana”, 2003.
• Bolszewizm – totalitaryzm – rewolucja – Rosja. Początki sowietologii i studiów nad systemami totalitarnymi w Polsce (1918–1939), t. 1-2, Kraków: Księgarnia Akademicka 2003-2004.
• Polityka równowagi (1934-1939). Polska między Wschodem a Zachodem, Kraków: Wydawnictwo Arcana, 2007.
• Polen zwischen Hitler und Stalin. Studien zur polnischen Außenpolitik in der Zwischenkriegszeit, Bebra, Berlin – Brandenburg 2012.
• Polityka zagraniczna Polski 1938–1939. Cztery decyzje Józefa Becka, Gdańsk: Wydawnictwo Oskar i Muzeum II Wojny Światowej 2012.
• Między pokojem a wojną. Szkice o dyplomacji polskiej z lat 1918–1945/Between Peace and War. Essays on Polish Diplomacy in 1918–1945, wstęp K. Skórzyńska, Warszawa: Polski Instytut Dyplomacji im. Ignacego Jana Paderewskiego i Wydawnictwo Sejmowe 2015, s. 163 (wspólnie z Wojciechem Materskim).
• Wacław Grzybowski. Ambasador w Moskwie (1936–1939). Biografia polityczna, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2016.
• II wojna światowa: historia, która nie chce przeminąć. Dyskusje o polskim doświadczeniu w wieku XX i polityce pamięci, redaktor prowadzący Leszek Zaborowski, Warszawa: Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego 2017, ​ISBN 978-83-948133-2-1​ (esej Marka Kornata i dyskusja na jego temat z udziałem historyków)

Książki pod redakcją

• (redakcja) Jerzy Giedroyc, Czesław Miłosz, Listy 1952–2000, t. 1–3, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik 2008–2012 (przekład litewski: Laiškai 1952–1963, leidinio rengėjas, įžangos ir komentatų autorius Marek Kornat, iš lenkų kalbos vertė Kazys Uscila, Vilnius: Mintis 2010 oraz Laiškai 1964–1972. Jerzy Giedroyc, Czesław Miłosz, sudarytojas Marek Kornat, [tłum. Kazys Uscila], Mintis, Vilnius 2014).
• (redakcja) Pius XII. Papież w epoce totalitaryzmów: historiografia i polityka, pod red. Marka Kornata, Kraków: Wydawnictwo Arcana 2010.
• (redakcja) Bogumił Jasinowski, Wschodnie chrześcijaństwo a Rosja, wstęp Marek Kornat, przypisy Stanisław Górka, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2002.
• (redakcja) Polskie dokumenty dyplomatyczne 1938, red. Marek Kornat, współpr. Piotr Długołęcki, Maria Konopka-Wichrowska, Marta Przyłuska, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych 2007.
• (redakcja) Adam Jerzy Czartoryski, Rozważania o dyplomacji, przeł. Jan Maria Kłoczowski; Marek Kornat, Reforma dyplomacji i legitymizm narodów. Studium, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2011 (przekład francuski: Essai sur la diplomatie, av.-prop. de Jerzy Buzek, suivi de Une diplomatie des Lumières, trad. du pol. par Erik Veaux, Lausanne: Les Éditions Noir sur Blanc 2011).
• (redakcja, wspólnie z Mikołajem Morzyckim-Markowskim) W rumuńskiej pułapce. Internowanie Józefa Becka i Edwarda Śmigłego-Rydza w dokumentach rumuńskich służb specjalnych, wstęp Marek Kornat, przekł. dok. z jęz. rum. Radosława Janowska-Lascar, Gdańsk: Wydawnictwo Oskar i Muzeum II Wojny Światowej 2011.
• (wstęp) Czesław Miłosz, Rosja: widzenia transoceaniczne, t. 2: Mosty napowietrzne, wybrała, oprac. i ułożyła w tom Barbara Toruńczyk, współpraca Monika Wójciak, Mikołaj Nowak-Rogoziński, wstępem opatrzył Marek Kornat, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2011.
• (redakcja) Michał Łubieński, Refleksje i reminiscencje, wstęp, oprac. i przypisy Marek Kornat, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2012.
• (redakcja, wspólnie z Magdaleną Satorą), Ład wersalsko-ryski w Europie Środkowo-Wschodniej (1921–1939). Studia z polityki międzynarodowej, Kraków 2013, s. 292.
• (redakcja, wspólnie z Małgorzatą Willaume), Élites polonaises et roumaines et leurs relations réciproques à travers les siécles. Colloque de d’historiens polonais et roumains, Kazimierz Dolny, 13–16 septembre 2011, Varsovie 2013.
• (redakcja) Ruch prometejski i walka o przebudowę Europy Wschodniej (1918–1940). Studia i szkice, pod red. Marka Kornata, Warszawa: Instytut Historii PAN 2012.
• (posłowie) Raporty dyplomatyczne Czesława Miłosza 1945–1950, oprac. i przypisami opatrzyła Maria Morzycka-Markowska, posłowie napisał Marek Kornat, Warszawa: Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza – Towarzystwo „Więź” 2013.
• (redakcja) Piotr Wandycz. Historyk – emigrant – intelektualista, red. Marek Kornat, Sławomir M. Nowinowski, Rafał Stobiecki, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram 2014.
• (redakcja) Jerzy Łojek, Pisma wybrane. Wiek XX, red. Marek Kornat, Kraków: Universitas 2014.
• (redakcja) Jerzy Łojek, Pisma wybrane. Wiek XIX, red. Marek Kornat, Kraków: Universitas 2015.
• (redakcja) Rafał Marceli Blüth, „Likwidacja leninowskiej elity” oraz inne pisma sowietologiczne, oprac. Marek Kornat, Warszawa: Więź 2016 ​ISBN 978-83-62610-96-9​

• Marek Kornat w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI).
• Profil na stronie Wydziału Studiów Politycznych WSB-NLU
• Biogram historyka na portalu Paryska Kultura [1]