Marcin Badeni

Marcin Badeni herbu Bończa (ur. 1751, zm. 29 września 1824) – członek Rady Generalnej Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w 1812 roku, polski mąż stanu okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego, działacz gospodarczy, szambelan Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Był dyrektorem III kancelarii przybocznej króla, wybrany komisarzem Komisji Policji Obojga Narodów w 1791 roku, członkiem Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. W 1790 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława.

Członek Komisji Dyrekcji Biletów Kasowych Księstwa Warszawskiego w latach 1810–1813. Radca Rady Stanu Księstwa Warszawskiego w 1811 roku, dyrektor generalny Dyrekcji Dóbr i Lasów Narodowych w 1811 roku. W 1812 roku jako członek Towarzystwa Królewskiego Gospodarczo-Rolniczego przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego.

Senator-wojewoda Królestwa Kongresowego w 1815 roku, senator-wojewoda Królestwa Kongresowego w 1819 roku. Minister sprawiedliwości (1820), dyrektor kancelarii Stanisława Augusta Poniatowskiego. Do grona osób, z którymi utrzymywał bliskie kontakty, zaliczali się Franciszek Karpiński, Kajetan Koźmian, Julian Ursyn Niemcewicz, Stanisław Staszic.

Jego nazwisko stało się synonimem ogłady towarzyskiej, gdyż znany był z poczucia humoru i umiejętności taktownego zachowania. Trafnie też ocenił Dekret grudniowy znoszący chłopską niewolę, cytat.

.

Swoją działalnością w rodzinnych dobrach stał się symbolem gospodarności. Znane jest przysłowie: „Kto ma Bejsce, Podolany, może siadać między pany. Kto ma Bejsce, ma dobre miejsce”.

Pochodził z rodziny szlacheckiej Badenich, był synem Sebastiana, sędziego, i Marianny Lisowskiej. Żoną Marcina była Marianna Wawrzecka (1762-1824) siostra generała Tomasza Wawrzeckiego. Jego synem był Sebastian Badeni. W kaplicy w rodzinnych Bejscach znajduje się urna z jego sercem.

W 1818 odznaczony Orderem Orła Białego.

• Maksymiljan Meloch, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 207–208.
• Wielka Ilustrowana Encyklopedja Powszechna, Gutenberg, Kraków, reprint: Warszawa, 1994, t. II ​ISBN 83-86381-02-7​.
• M. Mycielski, Marcin Badeni [1751-1824]: kariera kontuszowego ministra. Warszawa: Wyd. Krupski i S-ka, 1994. ISBN 83-86117-05-2.