Quick Facts
Biography
Marceli Żółtowski (ur. 18 czerwca 1900 w Jarogniewicach w powiecie kościańskim, zm. 30 kwietnia 1940 w Katyniu) – porucznik rezerwy Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Marceli Żółtowski urodził się w znanej wielkopolskiej rodzinie ziemiańskiej Adama i Marii z domu Kwileckiej. Aby uniknąć germanizacji zarówno Marceli jak i jego rodzeństwo zostali wysłani do szkół za granicą. Ze względu na młody wiek nie uzyskał zgody rodziców na udział w powstaniu wielkopolskim, ale już dwa lata później po ukończeniu szkolenia na podchorążych walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich przeciwko armii Budionnego. 3 sierpnia 1920 został ranny w nogę i wrócił do rodzinnych Jarogniewic, gdzie leczony był przez chirurga z Kościana. Za zasługi wojenne odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari V klasy.
17 października 1929 r. ożenił się z Różą Turno i objął po swoim wuju majątek Głuchowo. Oprócz gospodarowania poświęcał czas na swoje hobby, którymi była jazda konna i motoryzacja. Angażował się także wraz z żoną społecznie i charytatywnie na rzecz mieszkańców Głuchowa i okolic organizując wiejski ośrodek zdrowia, bibliotekę, półkolonie dla dzieci i kursy dokształcające dla ich rodziców. Ze związku Marcelego i Róży urodziło się czworo dzieci.
24 sierpnia 1939 r. powołany został do 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Lesznie. 26 sierpnia stawił się w Kraśniku Lubelskim, gdzie powstawała Poznańska Zapasowa Brygada Kawalerii. W nocy z 30 września na 1 października dostał się nad Sanem do niewoli sowieckiej, a pół roku później stał się jedną z ofiar zbrodni katyńskiej.
O pobycie por. Marcelego Żółtowskiego w Kozielsku wspominał w liście do rodziny z 1962 r. prof. Stanisław Swianiewicz:
| „ | Podczas pobytu w obozie w Kozielsku por. Żółtowski był w dobrym zdrowiu oraz odznaczał się niezachwianą postawą moralną. W marcu 1940 r. gdy rozeszła się pogłoska, że wkrótce nastąpi likwidacja obozu kozielskiego oraz, że jeńcy mają być odesłani do kraju, namawiał kolegów, aby ostro protestowali przeciwko takiemu rozwiązaniu sprawy. Uważał on, że odesłanie do kraju równałoby się odesłaniu do obozów niemieckich, gdzie bylibyśmy unieruchomieni do końca wojny. Natomiast dopóki byliśmy w Rosji, mogliśmy mieć nadzieję, że wytworzy się taka sytuacja polityczna, w której władze sowieckie pozwolą nam wyjechać do zachodnich krajów sojuszniczych. Pragnął on gorąco wziąć jeszcze udział w walkach... | ” |
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)
Przypisy
Bibliografia
- Piotr Bauer, Jerzy Zielonka, „Żołnierska droga przez mękę”, Kościan, Towarzystwo Miłośników Ziemi Kościańskiej, Biblioteczka „Wiadomości Kościańskich”, 1990.
- Ogrody Wspomnień - Marceli Żółtowski
- Marceli Teodor Marek hr. (primog.) Żółtowski h. Ogończyk w Genealogii Potomków Sejmu Wielkiego