Quick Facts
Biography
Maksymilian Golisz właśc. Maksymilian Golish (ur. 18 października 1906 w Wielu, zm. 1 kwietnia 1943 w Brandenburgu) – polski nauczyciel, działacz polonijny w przedwojennym Szczecinie.
Życiorys
W 1926 r. ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Lubawie. Pracę zawodową rozpoczął na Powiślu, gdzie wspierał polską mniejszość narodową. Został działaczem Związku Polaków w Niemczech.
W sierpniu 1934 roku reprezentował szczecińską Polonię na II Światowym Kongresie Polaków z zagranicy. Kierował tutejszą polską szkołą, w której w latach 30. XX wieku potajemnie nauczał języka polskiego, historii oraz geografii. Przez pewien okres kierował też Domem Polskim w Szczecinie. W lutym 1934 roku założył w ramach Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech pierwszą w Szczecinie polską drużynę harcerską "Gryf" istniejącą do roku 1937. W sierpniu 1934 r. został pozbawiony możliwości nauczania i przeniósł się Berlina, tam kierował Towarzystwem Szkolnym "Oświata". W w połowie 1939 opracował raport o stanie ludności polskiej na Warmii.
Wieloletni współpracownik polskiego wywiadu wojskowego. Aresztowany 11 września 1939, uwięziony w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu, potem w Sachsenhausen. Zwolniony w 1940 i wcielony do armii niemieckiej. Aresztowany ponownie w październiku 1941 na podstawie dokumentów znalezionych przez Niemców w II Forcie Legionów, skazany na karę śmierci i stracony w więzieniu w Brandenburgu. Na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie w Alei Zasłużonych znajduje się symboliczny grób Maksymiliana Golisza.
Na jego cześć została nazwana jedna z ulic Szczecina (Szczecin-Żelechowa), Szkoła Podstawowa nr 41 w Szczecinie oraz Szkoła Podstawowa nr 2 w Sztumie.
Odznaczenia
Pośmiertnie odznaczony:
- Orderem Odrodzenia Polski
- Krzyż "Za Zasługi dla ZHP" z mieczami
Przypisy
Bibliografia
- Białecki Tadeusz (red.): Encyklopedia Szczecina. T. I A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999, s. 296. ISBN 8387341452. (pol.)
- Gazeta Wyborcza: Szczecinianie stulecia. Łódź: Piątek Trzynastego, 2000, s. 43-44. ISBN 8387735639. (pol.)
Linki zewnętrzne
