Ludwik Witkowski

Ludwik Witkowski vel Ludwik Wiertek vel Jan Konstanty Kobudziński vel Michał Gładysz pseud.: „Kosa”, „Pocisk”, „Michał” (ur. 5 czerwca 1914 w Niwce, obecnie dzielnicy Sosnowca, zm. 23 lutego 2004 w Warszawie) – oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, dyplomowany kapitan artylerii służby stałej, cichociemny.

Po zdaniu matury w Sosnowcu w 1934 roku uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie, po czym został przydzielony do 31 pułku artylerii lekkiej. Od 1935 roku uczył się Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu. Od 1937 roku służył jako dowódca plutonu, a następnie baterii w 10 pułku artylerii ciężkiej stacjonującym w Przemyślu.

We wrześniu 1939 roku walczył w 24 dywizjonie artylerii ciężkiej działającym w ramach 24 Dywizji Piechoty jako oficer zwiadowczy. Przy próbach przekroczenia granicy polsko-węgierskiej był dwukrotnie aresztowany i zwalniany. Wreszcie udało mu się to 28 października. Był internowany na Węgrzech. 18 grudnia dotarł do Francji, gdzie został skierowany do koszar Besieres i do Camp de Coëtquidan. Pełnił tam funkcję instruktora w szkole podoficerskiej. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie przydzielono go do I dywizjonu 1 pułku artylerii ciężkiej w Dundee.

Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 29 listopada 1942 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Zrzutu dokonano w nocy z 20 na 21 lutego 1943 roku w ramach operacji „File” dowodzonej przez por. naw. Karola Gębika (zrzut na placówkę odbiorczą „Słoń” w pobliżu wsi Kotlice). W czasie skoku, na skutek bardzo silnego wiatru, doznał obrażeń, będąc ciągniętym przez spadochron po ziemi. Po aklimatyzacji w Warszawie dostał przydział do Kedywu Okręgu Śląsk AK, jednak w związku z trudnościami w przerzucie został wezwany z powrotem z Krakowa do Warszawy i przydzielony do tamtejszego Kedywu. Przez parę miesięcy chorował na dyzenterię. W lipcu 1943 roku dostał przydział na dowódcę oddziału dyspozycyjnego tzw. Batalionu Saperów Praskich kpt. Józefa Pszennego „Chwackiego”, od 1 sierpnia był dowódcą własnego, samodzielnego oddziału Kedywu, oddziału „Kosy”. Równocześnie, od listopada pełnił funkcję zastępcy komendanta Kedywu Okręgu. W rocznym okresie, do 31 lipca 1944 roku, oddział „Kosy” przeprowadził kilkadziesiąt brawurowych akcji bojowych, w tym m.in.:

• opanowanie (w sile około 70 żołnierzy) stacji kolejowej Skruda i zdobycie broni z zatrzymanego pociągu transportowego (11/12 września 1943 roku)
• akcja na pociąg towarowy koło Choszczówki (27/28 września)
• opanowanie stacji Dębe Wielkie i zatrzymanie pociągu towarowego (4/5 października)
• atak na niemiecki samochód policyjny przeprowadzający łapanki uliczne przy ul. Świętokrzyskiej w Warszawie (22 października, zabito 2 Niemców, 4 raniono). Tego samego dnia w tym samym miejscu zaatakowano 4 samochody z żandarmami
• wiele akcji likwidacyjnych.

26 lipca 1944 roku został mianowany dowódcą Oddziału Osłony Kwatery Głównej Komendy Okręgu Warszawskiego AK. W powstaniu warszawskim 1 sierpnia na czele Oddziału zdobył po zaciętej walce Hotel Victoria przy ul. Jasnej. Dzięki temu w tym budynku rozlokował się w pierwszych dniach powstania sztab Okręgu z Antonim Chruścielem „Monterem” na czele. „Kosa” brał udział w atakach na budynek PAST-y 8 i 20 sierpnia, na Komendę Policji, kościół świętego Krzyża w Warszawie i Hale Mirowskie.

Po kapitulacji powstania dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał m.in. w obozie w Lamsdorf i Oflagu VII A Murnau, skąd został 29 kwietnia 1945 roku uwolniony przez wojska amerykańskie. 29 czerwca 1945 roku zameldował się w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. W 1946 roku ukończył VI kurs Wyższej Szkoły Wojennej na obczyźnie, uzyskując tytuł oficera dyplomowanego. Do września 1946 roku służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie i kolejne 2 lata w PKPR, po czym wrócił do Polski. Był inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa i Służbę Bezpieczeństwa.

Pracował jako: kierownik referatu Departamentu Zagranicznego NBP (1949–1952), naczelnik Wydziału Importu Centralnego Zarządu Zaopatrzenia Przemysłu Ciężkiego (1952–1957), starszy kontroler rachunkowy w Departamencie Zagranicznym NBP, naczelnik wydziału Departamentu Informatyki NBP. W 1978 roku przeszedł na emeryturę.

Wspólnie z bratem Henrykiem napisał książkę pt. Kedywiacy (Warszawa, 1973, Instytut Wydawniczy „Pax” ). Wystąpił w filmie dokumentalnym Cichociemni z 1989 roku (scenariusz i reżyseria Marek Widarski; wystąpili w nim również: Stefan Bałuk, Bronisław Czepczak vel Górecki, Stefan Ignaszak, Stanisław Jankowski, Wacław Kopisto, Tomasz Kostuch i Józef Nowacki).

• podporucznik – ze starszeństwem od 1 października 1937 roku
• porucznik – ze starszeństwem od 20 marca 1941 roku
• kapitan – 17 września 1944 roku.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych – pierwszy raz 15 września 1944 roku
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Krzyż Armii Krajowej.

Był synem Ludwika, urzędnika pocztowego, i Anny z domu Naszydłowskiej. Miał starszego brata Henryka (1912–1982). W 1952 roku ożenił się z Krystyną Kruszewską (ur. w 1924 roku). Mieli dwoje dzieci: Joannę (ur. w 1954 roku) i Michała (ur. w 1956 roku).

• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 196–198. ISBN 83-902499-5-2.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 436. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 135–136.
• Profil Ludwika Witkowskiego na stronie 1944.pl. [dostęp 2014-02-20].