Ludwik Bałos

Ludwik Bałos (ur. 9 lutego 1897 w Grzechyni, zm. 17 lipca 1990) – pułkownik Wojska Polskiego.

Ludwik Bałos ukończył Gimnazjum im. Marcina Wadowity w Wadowicach. Po wybuchu I wojny światowej zgłosił się jako ochotnik do Legionów Polskich, został jednak wcielony do armii austriackiej. Walczył na frontach rosyjskim i włoskim. 21 listopada 1918 roku wstąpił jako ochotnik do 12 pułku piechoty, w stopniu kaprala. Awansowany do stopnia plutonowego w marcu 1919 roku, został dowódcą kompanii. 15 stycznia 1920 roku przeniesiono go do 81 Pułku Strzelców Grodzieńskich im. Króla Stefana Batorego, 1 kwietnia tegoż roku otrzymał promocję do stopnia podporucznika. Wziął udział w Bitwie Warszawskiej.

12 kwietnia 1927 roku został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 roku i 134. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W 1931 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza i przydzielony do Brygady KOP „Grodno”. W latach 1933–1934 odbywał kursy w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. W 1935 roku został przeniesiony z KOP do 16 Pułku Piechoty w Tarnowie. W 1939 roku pełnił funkcję komendanta kursów podchorążych rezerwy w 6 Dywizji Piechoty, w stopniu majora, tuż przed agresją niemiecką objął dowodzenie I batalionu 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej.

1 i 2 września 1939 roku uczestniczył w walkach pod Pszczyną i Ćwiklicami, organizując odwrót rozbitego 20. pułku i jego przeprawę przez Przemszę 3 września. W dniach 7 i 8 września uczestniczył w bitwie w obronie przeprawy przez Dunajec w Biskupicach Radłowskich. Po wydostaniu się z okrążenia uczestniczył w dalszych walkach aż do kapitulacji 21 września. Dostał się do niewoli niemieckiej, wojną spędzając w Oflagu XI B Braunschweig oraz II C Woldenberg.

1 lipca 1945 roku został przyjęty do ludowego Wojska Polskiego i wyznaczony na stanowisko wykładowcy, a następnie zastępcy komendanta Oficerskiej Szkoły Piechoty nr 1 w Krakowie. Od 1 września 1945 roku w stopniu podpułkownika pełnił służbę w Wydziale Wojsk Ochrony Pogranicza przy Dowództwie Okręgu Wojskowego Nr V w Krakowie. Od sierpnia 1946 roku dowodził 9 Krakowskim Oddziałem WOP w Krakowie, a od 1 września 1947 roku 32 Budziszyńskim Pułkiem Piechoty. Od 21 stycznia 1948 roku do 1 listopada 1949 roku był szefem wydziału w Dowództwie Okręgu Wojskowego Nr V w Krakowie. W kolejnych opiniach służbowych zarzucano mu między innymi formalny stosunek do władzy ludowej i ZSRR oraz brak politycznej aktywności. Odnotowano także, że został usunięty z PZPR za „przeszłość w KOP, niezwiązanie z partią i obcość ideologiczną”. W lutym 1950 roku został przeniesiony w stan spoczynku.

Na emeryturze zaangażował się w działalność kombatancką, odtwarzając dziennik bojowy 20 pułku oraz publikując artykuły upowszechniające wiedzę na temat działań pułku w kampanii wrześniowej, między innymi w „Dzienniku Polskim”. W 1976 roku przekazał swoją szablę oficerską w miejsce skradzionej z Wieńca Wojska Polskiego przy sarkofagu Józefa Piłsudskiego w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów. W 1979 roku został awansowany do stopnia pułkownika. Zmarł w 1990 roku.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari za kampanię wrześniową 1939 roku - 1948
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski - 1979
• Krzyż Walecznych „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918-1921”

• Józef Trytek, Pułkownik Ludwik Bałos (1897–1990), w: Tarnowskie Studia Historyczne, tom I, Tarnów 2009, ISSN 2080-6906.
• Artur Ochał, Sprawdzić KOP! Opinie o byłych oficerach Batalionu KOP „Suwałki” w świetle materiałów weryfikacyjnych z wojskowych teczek akt personalnych, w: Politycznie obcy! Żołnierze Wojska Polskiego w zainteresowaniu komunistycznego aparatu represji i propagandy w latach 1944–1956, red. Bogusław Polak, Paweł Skubisz, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie, Szczecin 2016, ​ISBN 978-83-61336-25-9​.