Krzysztof Lipka

Ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. T. Kościuszki w Łodzi, a następnie Wydział Teorii i Dyrygowania Państwowej Szkoły Muzycznej II-go stopnia im. F. Chopina w Warszawie (dyplom 1971). Studiował historię na Uniwersytecie Łódzkim oraz na Uniwersytecie Warszawskim muzykologię (dyplom z rozkładu harmoniki funkcyjnej w r. 1979 u prof. Zofii Lissy) i historię sztuki (dyplom z architektury neogotyku w r. 1989 u prof. Tadeusza S. Jaroszewskiego). W latach 1970 – 2002 mieszkał i pracował w Warszawie. W latach 2002 – 2005 mieszkał we Francji (Prowansja), 2005 – 2011 w Hiszpanii (Andaluzja).

Praca radiowa

Program III Polskiego Radia

W latach 1975 – 1999 redaktor Programu III Polskiego Radia, autor licznych audycji i słuchowisk literacko-muzycznych.

Współpracował w tym czasie z muzykami: stale z kompozytorami: Piotrem Mossem, Marcinem Błażewiczem, Norbertem Mateuszem Kuźnikiem, pianistą Waldemarem Malickim, perkusistą Stanisławem Skoczyńskim, reżyserem dźwięku Andrzejem Brzoską, z realizatorem dźwięku Łucją „Dzidką” Kamińską. Z Piotrem Mossem realizował m.in.: „Trochę pleśni, trochę mgły... – z poezji Zbigniewa Herberta", „W lustrach kabaretu" i liczne pozycje w cyklu Harmonia Mundi). Tłumaczył libretta autorstwa Jean-Louis Bauera do oper Piotra Mossa: „Ptak Ugui", „Cyrk Giuseppe", „Carla". Z Marcinem Błażewiczem stworzył oratorium radiowe „Atlantyda naszych dni". W słuchowiskach Krzysztofa Lipki występowali m.in.: Irena Jun, Mariusz Dmochowski, Krzysztof Kolberger, Krzysztof Kołbasiuk, Lech Komarnicki, Włodzimierz Nowakowski, Zbigniew Zapasiewicz.

Teksty poetyckie Krzysztofa Lipki z cyklu „Elegie moszczenickie” posłużyły Marcinowi Błażewiczowi do skomponowania „Symfonii”. Norbert Mateusz Kuźnik skomponował cykl pieśni na podstawie tłumaczeń poematów Pierre'a de Ronsarda, drugi cykl do wierszy z tomu „Usta i kamień” oraz pieśń chóralną „Inwektywa na warzywa”. Stanisław Moryto napisał cykl pieśni do wybranych wierszy z tomu „Kasztanów Dwadzieścia”.

Przeprowadzał liczne wywiady, m.in. z Krzysztofem Boczkowskim, Ariadną Bohdziewiczową, Joanną Bruzdowicz, Stefanem Centomirskim, Huguette Dreyfus, Michałem Głowińskim, Tadeuszem S. Jaroszewskim, Antonim Liberą, Krystianem Lupą, Witoldem Lutosławskim, Zbysławem M. Maciejewskim, Ludmiłą Marjańską, Zbigniewem Mentzlem, Stanisławem Moryto, Krzysztofem Musiałem, Aleksandrem Nawrockim, Włodzimierzem Odojewskim, Marią Poprzęcką, Jerzym Prokopiukiem, Włodzimierzem Lechem Puchnowskim, Jadwigą Rappé, Joanną Rawik, Jackiem Sempolińskim, Rafałem Stradomskim, Martą Tomaszewską, Krystianem Zimermanem.

Ważniejsze cykle:

• „Muzyczne kariery koronowanych głów" (1975),
• „Dzieje Francji w muzyce" (1977),
• „Beethoven – właściciel mózgu" (1977),
• „Kreisleriana" (1978 – 1979),
• „Mistrzowie francuskiego baroku" (1982 – 1987),
• „Pamiętniki muzyczne" (1988 – 1991),
• „Harmonia mundi" (1988 – 1994).

Słuchowiska (wybór):

• „Musa gastronomica, czyli o rozkoszach smaku i słuchu” (1979),
• „Z rękami na klawiaturze” (1980),
• „Wieczór wigilijny Brahmsa” (1982),
• „Muzyka w radiu” (1987),
• „Carmen bez Carmen” (1988)
• „Scena balkonowa” (1994).

Polskie Radio BIS

Inicjator i współzałożyciel Polskiego Radia BIS. W latach 1994 – 1998 kierownik pierwszej w historii Polskiego Radia „Redakcji Form Eksperymentalnych”. Kierownik „Redakcji Popularyzacji Kultury” (1998 – 2002). Od 2002 komentator. Wraz z Renatą Gorczyńską prowadził „Maraton z Panem Tadeuszem” (22 marca 1998 r.).

Ważniejsze cykle:

• „Harmonia mundi” (1994 – 2002),
• „Kieszonkowe wydanie historii muzyki” (1995 – 1998),
• „Muzyka w Globie Szekspira” (1997 – 1998),
• „Klub Sztuk Pięknych” (1996 – 1997),
• „Biblioteka arcydzieł” (z prof. Janem Tomkowskim, od 1998 – 2000),
• „Stolik Literacki” (równolegle z Renatą Gorczyńską, 1999).

Słuchowiska (wybór):

• „Śmierć Henryka Kleista” (1994),
• „Szakale i hieny, czyli Dzieci Terroru” (1995),
• „Stosunek międzyludzki” (1995),
• „Majster Hummel” (1996),
• „Skwapliwi pośrednicy” (1996),
• „Korzeń świata” (1997),
• „Sarabanda z Saragossy” (1997),
• „Gdańszczanin Kasper Foerster” (1997),
• „Zbrodnia w Muzeum Instrumentów Muzycznych” (1997).

Program II Polskiego Radia

Na antenie Programu II Polskiego Radia w okresie listopad 2015 – maj 2016 prowadził cykl audycji „Wszechświat na pięciolinii”.

Radio Dla Ciebie

Od listopada 2016 r. prowadzi koncerty "Brzmienie młodości" z udziałem najzdolniejszych młodych muzyków związanych z UMFC.

Nagrody zagraniczne

• 1977 – I nagroda w konkursie „Pro Musica", Budapeszt, za audycję „Beethoven – właściciel mózgu"

Czterokrotnie „Prix Musical de Radio Brno”, za audycje:

• 1982 "Pierwsze kroki kompozytora: Karol Szymanowski",
• 1987 "Scena balkonowa" (temat: S. de Cyrano de Bergerac – E. Rostand – J. B. Förster),
• 1991 "Majster Hummel" (organmistrz słowacko-polski, współautor: Etela Čárska),
• 1997 "Świat w zasięgu ręki" (o niewidomych muzykach).

Nagrody krajowe

• 1978 Nominacja do Prix Italia za audycję „Kota Mruczysława poglądy na muzykę”,
• 1983 Nagroda Indywidualna I Stopnia Prezesa PRiTV,
• 1992 „Złoty Mikrofon”,
• 1997 Nagroda Publiczności na Festiwalu Słuchowisk Polskiego Radia, Bolimów, za słuchowisko „Atlantyda naszych dni" (o Wenecji, z muzyką Marcina Błażewicza).

Styl radiowy Krzysztofa Lipki był analizowany w jednej z prac magisterskich (Instytut Muzykologii UW, mgr Bożena Sitek). W 2011 r. w Instytucie Muzykologii UW pod kier. dr. hab. Z. Skowrona powstała praca magisterska „Muzyczność w twórczości prozatorskiej i poetyckiej Krzysztofa Lipki w świetle polskich typologii związków muzyczno-literackich” (mgr Jacek Jarczyński).

Działalność poza radiem

Wielokrotnie współpracował z teatrami, w tym z Krystianem Lupą (Teatr Miniatura w Warszawie, Stary Teatr w Krakowie, Teatr im. C. Norwida w Jeleniej Górze), z Piotrem Mossem, z Marcinem Jarnuszkiewiczem, z Grzegorzem Woźniakiem i z Ireną Jun.

Od chwili powstania w roku 2004, ściśle związany z warszawską Galerią aTAK. Redaktor i autor tekstów do katalogów artystów: Krzysztofa M. Bednarskiego, Ryszarda Grzyba, Łukasza Korolkiewicza, Teresy Pągowskiej, oraz do wystawy zbiorowej „Pejzaż Południa”. Z Jerzym Wojciechowskim współredaktor serii wydawniczej „Rozpoznania. Zeszyty Galerii aTAK”:

• „Abstrakcyjne prace Artura Nachta-Samborskiego na tle całokształtu twórczości artysty. Dyskusja plenerowa 29 listopada 2007”, Warszawa 2009.
• Janusz Jaremowicz, „Z galerii sensów. Wybór tekstów o sztuce”, Warszawa 2010.

Autor tekstów z zakresu sztuki współczesnej m.in. w katalogach wystaw Jana Dobkowskiego, Zbysława M. Maciejewskiego, Józefs Tomczyka, Anny Ziaji.

Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina

W roku akademickim 1998 – 1999 w ramach Studium Nauk Humanistycznych na Akademii Muzycznej Fryderyka Chopina w Warszawie wygłosił cykl wykładów p.t. „Metafizyka muzyki”, gdzie wyłożył własną koncepcję filozofii muzyki. W latach 2000 – 2002 wykładał na I Wydziale Akademii Muzycznej Fryderyka Chopina style muzyczne dla studentów teorii muzyki. W roku 2006 obronił doktorat „Filozoficzne podłoże treści dzieła muzycznego” pod kierunkiem dr hab. Jagny Dankowskiej, prof. UMFC. W latach 2007 – 2009 wykładał estetykę, historię sztuki i historię kultury.

W roku 2013 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu uzyskał tytuł doktora habilitowanego filozofii (specjalność estetyka) na podstawie książki „Pejzaż nadziei. Historyczny rozwój muzyki jako proces o charakterze teleologicznym” i całości dorobku; recenzenci: prof. zw. dr hab. Mirosław Żelazny, prof. dr hab. Anna Jamroziakowa, prof. dr hab. Iwona Lorenc, dr hab. Tadeusz Kobierzycki. Od października 2013 r. prof. UMFC. Od 2013 do 2016 sekretarz naukowy w Katedrze Nauk Humanistycznych.

Jako prozaik debiutował opowiadaniem „Wariacje z fletem” w „Twórczości” w roku 1983. Jest autorem ponad trzystu szkiców, esejów i artykułów z zakresu sztuki i kultury oraz utworów literackich (nie licząc prasy codziennej). Publikował m.in. w czasopismach: „Akcent” „Arche”, „Art & Business”, „Aspiracje”, „Canor”, „Enigma”, „Estetyka i Krytyka”, „Filharmonia”, „Firma”, „Hi-Fi”, „Jazz Forum”, „Klasyka”, „Konteksty”, „Kultura”, „Kwartalnik Filmowy”, „Literatura”, „Miesięcznik Literacki”, „Muzyka 21”, „Nowe Książki”, „Ogłoszenia”, „Ogród”, „Pielgrzym Polski”, „Podróże i Marzenia”, „Powściągliwość i Praca”, „Ruch Muzyczny”, „Studio”, „Sztuka i Filozofia”, „Teatr”, „Tu i Teraz”, „Tygodnik Powszechny”. Od 2015 r. prowadzi w „Ruchu Muzycznym” stały felieton, „Racje i aberracje” z zakresu filozofii sztuki. Publikował w gazetach: „Express Wieczorny”, „Nowa Europa”, „Nowy Świat”, „Życie”.

Książki beletrystyczne

• „Wariacje z fletem”, opowiadania, MAW, Warszawa 1989
• „Laura na Zamku Godzin. Baśń na dwanaście wieczorów”,
• „Usta i kamień”, wiersze, C&K Studio, Kraków 1992,
• „Pensjonat Barataria”, powieść filozoficzna,
• „Elegie moszczenickie”, tom poetycki, Aula, Warszawa 2000
• „Wszystko przez Schuberta, czyli Mikropowieść wściekle nowoczesna”, Aula, Warszawa 2001
• „Kasztanów Dwadzieścia. Trzy eklogi”, tomik poetycki, Nowy Świat, Warszawa 2003
• „Technika własna”, zbiór opowiadań, Nowy Świat, Warszawa 2007
• „Nóż na gardle”, powieść z czasów Rewolucji Francuskiej, Nowy Świat 2012 (E- book).

Książki eseistyczne

• „Słyszalny krajobraz. Szkice o powiązaniach literatury i muzyki od Abélarda do Rilkego”, Nowy Świat, Warszawa 2003,
• „Miasta i klucze”, Nowy Świat, Warszawa 2005.

Książki z zakresu filozofii muzyki

• „Utopia urzeczywistniona. Metafizyczne podłoże treści dzieła muzycznego”, Warszawa 2009
• „Pejzaż nadziei. Historyczny rozwój muzyki jako proces o charakterze teleologicznym”, Warszawa 2010
• „Entropia kultury. Sztuka w ponowoczesnej pułapce”, Warszawa 2013

Jest także autorem ponad dwudziestu jeszcze nie wydanych książek, także eseistycznych.

O twórczości literackiej Krzysztofa Lipki pisali m.in.: Zbigniew Bieńkowski („Przegląd Literacki”), Krystian Brodacki („Ekspress Wieczorny”), Etela Čárska, Andrzej Gronczewski, Teresa Grzybkowska („Tytuł”), Janusz Jaremowicz („Nowe Książki”), Maria Jentys („Twórczość”), Katarzyna Kaniewska („Poezja”), Paulina Kierzek („Teksty Drugie”, „Ruch Muzyczny”), Jakub Z. Lichański („Twórczość”), Jolanta Metera („Nowe Książki”), Stanisław Mutz („FA-art”), Agnieszka Nęcka („Nowe Książki”), Bohdan Pociej („Arka”, „Nowe Książki”), Leszek Polony („Nowe Książki”), Aleksandra Reimann („Ruch Muzyczny”), Paweł Rodak („Polityka”), Radosław Romaniuk („Twórczość”), Jan Tomkowski („Nowe Książki”), Marcin Trzęsiok („Ruch Muzyczny”), Tomasz Wach, Jan Zieliński („Odra”).

• Stowarzyszenie Historyków Sztuki od 1991, sekretarz Zarządu Oddziału Warszawskiego 1994 – 2002,
• Stowarzyszenia Pisarzy Polskich od 1993; członek Komisji Rewizyjnej Oddziału Warszawskiego 1996 – 1999, członek Zarządu Oddziału Warszawskiego 1999 – 2002,
• Stowarzyszenie Autorów ZAiKS od 1993.