Krystyna Ungeheuer-Mietelska

Krystyna Ungeheuer-Mietelska (ur. 19 lipca 1932 we Lwowie) – polska tancerka, choreograf i pedagog.

W wieku 6 lat miała pierwszy kontakt z tańcem na kursie prowadzonym przez tancerza Opery Lwowskiej, Tadeusza Burke, w szkole powszechnej we Lwowie. Rozpoczętą w 1938 r. naukę w zakresie szkoły podstawowej we Lwowie kontynuowała w latach 1943 - 1945 w Pleśnej (k. Tarnowa) dokąd przeprowadziła się wraz z rodzicami. Jesienią 1945 r. osiedliła się wraz z nimi na stałe w Krakowie, uczęszczając najpierw do X Państwowego Gimnazjum im. Królowej Wandy a następnie do XI Gimnazjum i Liceum im. Józefy Joteyko w Krakowie, które ukończyła egzaminem dojrzałości w 1951 r. Po maturze wstąpiła na Uniwersytet Jagielloński studiując matematykę (5 semestrów). W 1945 r. wstąpiła również do Szkoły Muzycznej im. Władysława Żeleńskiego ucząc się gry na fortepianie i tańca u Eleonory Karcz-Bocheńskiej, a następnie w 4-letnim Instytucie Choreograficznym prowadzonym przez Janinę Strzembosz (uczennicę Isadory Duncan), który ukończyła dyplomem w ciągu 2 lat. W programie tego Instytutu była nauka w pierwszym rzędzie tańca wyzwolonego, następnie klasycznego, rytmika oraz umuzykalnienie.

Pierwszymi przedstawieniami, w których brała udział jako tancerka, był spektakl „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” w choreografii Janiny Strzembosz w Teatrze Młodego Widza w Krakowie (obecnie Teatr Bagatela). Pod koniec 1955 roku została zaangażowana na 2 sezony do Operetki Śląskiej w Gliwicach, a następnie od 1957 do Miejskiego Teatru Muzycznego w Krakowie (obecnie Opera Krakowska). W trakcie pracy w Operze Krakowskiej uzyskała dyplom eksternistyczny Państwowej Średniej Szkoły Baletowej w Warszawie (obecnie Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej im. Romana Turczynowicza) w 1959 r., a w roku 1963 uzyskała tytuł solistki baletu. W latach 1984–1988 pracowała tutaj również jako pedagog Studia Baletowego. Z dniem 1 stycznia 1989 r. przeszła na emeryturę, pracując nadal na umowie o dzieło do lipca 1997 r.

Najważniejsze role baletowe

• 1963: Julia – Romeo i Julia (Piotr Czajkowski, choreografia Jerzy Kapliński)
• 1963: Judith – Zamek księcia Sinobrodego (Béla Bartók, wersja baletowa – choreografia Henryk Duda)
• 1963: Francesca – Francesca da Rimini (Piotr Czajkowski, choreografia Henryk Tomaszewski)
• 1963: Panna Wodna – Panna Wodna /operetka/ (Jerzy Lawina-Świętochowski, choreografia Stanisława Stanisławska)
• 1964: Narzeczona – Harnasie (Karol Szymanowski, choreografia Eugeniusz Papliński)
• 1965: Donna Elvira – Don Juan (Christoph Willibald Gluck, choreografia Hanna de Quell)
• 1977: Macocha-Wiedźma – Królewna Śnieżka (Bogdan Pawłowski, choreografia Tomasz Gołębiowski)
• 1978: Królowa Gulinda – Mandragora (Karol Szymanowski, choreografia Tomasz Gołębiowski)
• 1980: Pani Twardowska – Opowieść o mistrzu Twardowskim (Ludomir Różycki, choreografia Tomasz Gołębiowski)
• 1985: Księżna Szczerbicka - Anna Karenina (Rodion Szczedrin, choreografia Krystyna Gruszkówna)

Układy choreograficzne

• 1969: Federico García Lorca – Czarująca szewcowa (Teatr im. Adama Mickiewicza, Częstochowa)
• 1969: Jan Makarius – Trzy białe strzały (Teatr im. Adama Mickiewicza, Częstochowa)
• 1984: Łukasz Górnicki – Troas (Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki, Białystok)
• 1984: Marian Lida – Serduszko z lodu (Opera Krakowska)
• 1985: Henryk Matus – Dziewczynka z zapałkami (Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki, Białystok)
• 1985: Pierre de Marivaux – Pułapka miłości (Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki, Białystok)
• 1985: Stanisław Ignacy Witkiewicz – Matka (Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki, Białystok)
• 1985: William Shakespeare – Wesołe kumoszki z Windsoru (Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki, Białystok)
• 1986: Carlo Goldoni – Sługa dwóch panów (Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki, Białystok)
• 1993: Marian Lida – Serduszko z lodu (Operetka Śląska, Gliwice)
• 1996: Marian Lida – Serduszko z lodu (Teatr Muzyczny, Lublin)

Zespół MW 2

W 1963 r. została członkiem awangardowego Zespołu MW 2 (czasem Ensemble MW 2) założonego i prowadzonego przez Adama Kaczyńskiego, wykonującego muzykę współczesną, składającego się z 5 solistów-muzyków i 2 aktorów. Wraz z MW 2 w 1973 została odznaczona Medalem Honorowym Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich za szczególne zasługi w propagowaniu polskiej muzyki współczesnej. Spośród wykonywanych tutaj na koncertach 15 kompozycji, dokonała 13 prawykonań światowych utworów zarówno wykonywanych solo, jak i z niektórymi członkami Zespołu MW 2 – 13 z nich we własnym układzie choreograficznym. Są to (w porządku chronologicznym):

• Bogusław Schaeffer – TIS-MW 2 / solo z zespołem / choreografia własna / prawykonanie światowe
• Bogusław Schaeffer – Symfonia elektroniczna (II część) / solo / chor. własna / prawyk. światowe
• John Cage – A Flower / solo – ze śpiewaczką i pianistą / chor. własna / prawyk. światowe
• John Cage – Theatre Piece / solo – z zesp. / chor. własna / prawyk. polskie
• John Cage – Music for Tape / solo / chor. własna / inscenizacja Kazimierz Mikulski / prawyk. światowe
• John Cage – Amores / solo – z pianistą, perkusją i 2 aktorami / chor. własna / inscen. Kazimierz Mikulski / prawyk. światowe
• John Cage – The Wonderful Widow of Eighteen Springs / solo – ze śpiewaczką i pianistą / chor. własna / prawyk. światowe
• Pierre Schaeffer – Symphonie pour un homme seul / solo – muz. z taśmy / chor. własna / prawyk. polskie
• Włodzimierz Kotoński – Działania / solo – muz. z taśmy / chor. własna / prawyk. światowe
• William Duckworth – Knight to King’s Bishop Four / solo – z perkusistą / chor. Witold Gruca / prawyk. światowe
• Alvin Lucier – I’m sitting in a room / solo – muz. z taśmy / chor. Witold Gruca / prawyk. światowe
• David Eddleman – Dance of Alone / solo – muz. z taśmy / chor. własna / prawyk. światowe
• Josep Maria Mestres Quadreny – Suite Bufa / solo – z zesp. / chor. własna / prawyk światowe
• Bogusław Schaeffer – Ballet (Symfonia elektroniczna – IV część) / solo / chor. własna / prawyk. światowe
• Bogusław Schaeffer – „Iranian Set” / solo – z zesp. / chor. własna / prawyk. światowe.

Kompozycje te wykonywała podczas ponad 100 koncertów Zespołu MW2 (prawie wszystkie w programie swojego recitalu baletowego w Krakowie w maju 1977 r.), w tym również w ramach festiwali krajowych i zagranicznych, m.in.: Warszawska Jesień (1966, 1970), Semaines Musicales Internationales de Paris (1966), Société Internationale de la Musique Contemporaine w Lozannie (1966), Musique de Notre Temps w Strasburgu (1966), Reconnaissance des Musiques Modernes w Brukseli (1966), Muzički Biennale w Zagrzebiu (1967, 1973), Musique du Temps w Lyonie (1968), Ny Musikk w Oslo (1968), Poznańska Wiosna Muzyczna (1972, 1973), Autunno Musicale di Como (1971), Semana de Nueva Música w Barcelonie (1973), Holland Festival (1973), Festival d'Avignon (1973),International Carnival of Experimental Sound w Londynie (1974), Festival International de Baalbeck w Bejrucie (1974), Istanbul Festivali (1976), Festival of Arts Shiraz-Persepolis (1976).

W ramach swojej działalności w tym Zespole dokonała również licznych rejestracji telewizyjnych i filmowych m.in. w Paryżu, Oslo, Tuluzie, Genewie, a także wielokrotnie w Krakowie i Katowicach.

Rodzicami jej byli małżonkowie Maria Gołąb (nauczycielka) i Leopold Ungeheuer (inżynier, harcmistrz). Od 1962 r. jej mężem jest pianista Marek Mietelski. Jej młodsza siostra, dr Grażyna Ungeheuer-Aharon, jest etnografem i prawnikiem.

• Srebrny Krzyż Zasługi (1983 r.)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej(1984 r.)
• Medal 200-lecia Polskiego Baletu (1985 r.)
• Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (2013 r.)