Kostas Tsolakis

Ο Κώστας Τσολάκης (15 Αυγούστου 1923 - 12 Μαρτίου 1995) γνωστός και με το ψευδώνυμο Γιάννος, ήταν ηγετικό στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ) στη Μεταπολίτευση, μέλος του Πολιτικού Γραφείου και στενός συνεργάτης του Χαρίλαου Φλωράκη. Επί σειρά ετών υπήρξε υπεύθυνος της «Επαγρύπνησης», που ήταν η υπηρεσία ασφαλείας του ΚΚΕ.

Γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου 1923 στην Επανωμή Θεσσαλονίκης, μεγάλωσε στον Πειραιά και τελικά επέστρεψε στην Θεσσαλονίκη.

Έγινε μέλος του ΚΚΕ το 1942 και τον Φεβρουάριο του 1943 πέρασε στις γραμμές του ΕΛΑΣ, αφού πρώτα φοίτησε στη Σχολή Αξιωματικών που είχε δημιουργήσει ο ΕΛΑΣ στη Ρεντίνα Θεσσαλονίκης. Έδρασε αρχικά στο βουνό Πάικο και έπειτα συμμετείχε στις σφοδρές μάχες που έδωσε ο ΕΛΑΣ το 1944 στην Μακεδονία, εναντίον Γερμανών, Βουλγάρων και μελών της ΠΑΟ. Όταν υπογράφτηκε η Συμφωνία της Βάρκιζας, τον Φεβρουάριο του 1945, ήταν διοικητής λόχου του ΕΛΑΣ.

Στον Εμφύλιο, πολέμησε ως αξιωματικός του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), με το ψευδώνυμο Γιάννος. Διατέλεσε πολιτικός επίτροπος και διοικητής τάγματος, και απέκτησε τον βαθμό του ταγματάρχη Πεζικού του ΔΣΕ. Πήρε μέρος στις τελικές μάχες του Γράμμου και του Βίτσι, όπου τραυματίστηκε σοβαρά. Μετά την ήττα του ΔΣΕ και του ΚΚΕ, έζησε ως πολιτικός πρόσφυγας στην Σοβιετική Ένωση.

Εκλέχθηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ το 1961 στο 8ο Συνέδριο που διεξήχθη στην Τσεχοσλοβακία, επί ηγεσίας Κώστα Κολιγιάννη. Στη συνέχεια εκλέχθηκε αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου το 1969 και τελικά τακτικό μέλος το 1972, την χρονιά που γενικός γραμματέας του ΚΚΕ ανέλαβε ο Χαρίλαος Φλωράκης. Γύρισε πίσω στην Ελλάδα το 1975, μετά από αμνηστία.

Επί ηγεσίας Φλωράκη, ο Τσολάκης ανήκε στον στενό καθοδηγητικό κύκλο του ΚΚΕ, και του είχε ανατεθεί η διεύθυνση της «Επαγρύπνησης», που ήταν η υπηρεσία ασφαλείας του ΚΚΕ, υπεύθυνη για την συλλογή πληροφοριών αλλά και για τον εντοπισμό πρακτόρων των κρατικών μυστικών υπηρεσιών στο εσωτερικό του Κόμματος. Οι δεξιές εφημερίδες («Ελεύθερος Τύπος», «Βραδυνή», «Ακρόπολις») ανέφεραν κατά καιρούς ότι ο Τσολάκης ήταν πράκτορας της σοβιετικής Κα - Γκε - Μπε, η οποία και τον είχε εκπαιδεύσει σε θέματα κατασκοπείας την περίοδο που ζούσε ως πολιτικός πρόσφυγας στην Σοβιετική Ένωση. Τίποτα δεν αποδείχτηκε, ενώ η επίσημη θέση του ΚΚΕ ήταν ότι η «Επαγρύπνηση» δεν υπήρχε.

Ένα παράδειγμα της δράσης του Τσολάκη αναφέρει ο Νίκος Μπίστης, που αναγκάστηκε να φύγει από την ΚΝΕ όταν ο Τσολάκης τον φώναξε στο γραφείο του και τον επέπληξε για συνάντηση την οποία ο Μπίστης είχε την προηγούμενη μέρα με τον Λεωνίδα Κύρκο, την οποία νόμιζε ότι είχε καταφέρει να κρατήσει μυστική.

Ο Τσολάκης παρέμεινε μέλος του Πολιτικού Γραφείου μέχρι το 1991. Πέθανε στις 12 Μαρτίου 1995, σε ηλικία 72 ετών. Σε επετειακό άρθρο του το 1998, τρία χρόνια μετά τον θάνατό του Τσολάκη, ο «Ριζοσπάστης» έγραψε ότι ο Τσολάκης υπήρξε:

«Πιστός και αταλάντευτος στις αρχές του Κόμματος, διακρίθηκε για τις οργανωτικές του ικανότητες, την καθαρή σκέψη και κρίση του και την αποφασιστική στάση του απέναντι σε κάθε είδους αποστασία από τις γραμμές του ταξικού αγώνα, κάτω απ' οποιεσδήποτε συνθήκες, ακόμη και τις πιο αντίξοες».